Khánh Hòa: Kết luận thanh tra về 3 dự án BT do Công ty Phúc Sơn làm Nhà đầu tư có nhiều sai phạm

Theo đó, 3 dự án BT do Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn (CT Phúc Sơn) làm nhà đầu tư (NĐT) có nhiều sai phạm. Ba dự án (DA) BT gồm: DA các tuyến đường, nút giao thông kết nối Khu sân bay Nha Trang (DA các nút giao thông sân bay Nha Trang); DA Nút giao thông Ngọc Hội; DA đường vành đai kết nối nút giao thông Ngọc Hội (DA đường vành đai 2).

 Việc lựa chọn Dự án BT và công bố dự án

Theo đề nghị của UBND tỉnh Khánh Hòa tại Tờ trình số 4148/TTr- UBND ngày 14/6/2016, và ý kiến của các Bộ, ngành liên quan. Ngày 06/7/2016, Thủ tướng Chính Phủ có văn bản 1175/TTg- KTN đồng ý về nguyên tắc cho phép áp dụng hình thức lựa chọn NĐT trong trường hợp đặc biệt quy định tại Điều 26 Luật đấu thầu năm 2013, theo phương thức đàm phán trực tiếp với NĐT để thực hiện 02 DA: DA Nút giao thông Ngọc Hội- Đường 23/10 và DA kết nối giao thông với Khu sân bay Nha Trang theo hình thức BT như đề nghị của UBND tỉnh Khánh Hòa.

Sau khi có văn bản 1175/TTg- KTN của Thủ Tướng, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có các Quyết định: 2484/QĐ- UBNĐ ngày 24/8/2016; 2485/QĐ- UBND ngày 24/6/2016; 2630/QĐ- UBND ngày 06/9/2016, phê duyệt đề xuất các dự án:

DA nút giao thông sân bay Nha Trang: Tổng mức đầu tư (TMĐT) dự kiến 725,3 tỷ đồng; Phương án hoàn vốn: sử dụng quỹ đất thanh toán diện tích khoảng 4,07 ha tại DA Khu trung tâm đô thị Thương Mại- Dịch vụ- Tài chính- Du lịch Nha Trang (sân bay Nha Trang); giá trị quỹ đất tạm tính: 741,671 tỷ đồng; thời gian hợp đồng DA: 02 năm (2016-2017). (Như vậy, giá trị đất sân bay Nha Trang tạm tính ở đây chỉ 18.222.874,6929 đồng/m2 ? )

DA nút giao thông Ngọc Hội:  TMĐT dự kiến 1.378,9 tỷ đồng; phương án hòa vốn: sử dụng quỹ đất thanh toán diện tích khoảng 5,37 ha, tại sân bay Nha Trang; giá trị quỹ đất tạm tính: 1.358,4 tỷ đồng; thời gian hợp đồng 2 năm (2016- 2017). (Như vậy, giá trị đất sân bay Nha Trang tạm tính ở đây chỉ 25.296.089,3855 đồng/m2?)

DA đường vành đai 2: TMĐT dự kiến 1.180,1 tỷ đồng; phương án hòa vốn: sử dụng quỹ đất thanh toán diện tích khoảng 9,68 ha, tại sân bay Nha Trang; giá trị quỹ đất tạm tính: 1.099,25 tỷ đồng; thời gian hợp đồng 2 năm (2016- 2017). (Như vậy, giá trị đất sân bay Nha Trang tạm tính ở đây chỉ 11.355.888,4298 đồng/m2 ? )

 Việc lập, thẩm định, phê duyệt BCNCKT; phê duyệt thiết kế- dự toán

Dự án các nút giao thông sân bay Nha Trang:Ngày 10/8/2017 UBND tỉnh Khánh Hòa có Quyết định số 2316/QĐ- UBND phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi (BCNCKT): TMĐT: 1.015,1 tỷ đồng; Nhà nước thanh toán cho NĐT bằng 1 phần tiền sử dụng đất DA Khu sân bay Nha Trang, diện tích khoảng 6 ha (Phân khu 2A; Phân khu 2, Phân khu 3); giá trị quỹ đất tạm tính: 949,9 tỷ đồng; thời gian hợp đồng DA: 02 năm (từ Quý IV/2017 đến Quý IV/2019). Sau đó điều chỉnh đến 30/6/2021 (Quyết định 1445/QĐ- UBND ngày 22/6/2020). (Như vậy, so với đề xuất các dự án đã được UBND tỉnh Khánh Hòa phê duyệt: TMĐT từ 725,3 tỷ đồng tăng lên 1.015 tỷ đồng; quỹ đất thanh toán diện tích từ 4,07 ha tăng lên 6 ha; giá trị đất sân bay Nha Trang tạm tính giảm từ 18.222.874,6929 đồng/ m2 còn 15.831.166,6667 đồng/m2 ?)

Dự án nút giao thông Ngọc Hội: Ngày 17/8/2017 UBND tỉnh Khánh Hòa có Quyết định số 2402/QĐ- UBND phê duyệt BCNCKT, trong đó: TMĐT: 1.351,16 tỷ đồng; Nhà nước thanh toán cho NĐT bằng 1 phần tiền sử dụng đất DA Khu sân bay Nha Trang, diện tích khoảng 5,49 ha (Phân khu 2A; Phân khu 2, Phân khu 3); giá trị quỹ đất tạm tính: 1.215,7 tỷ đồng; thời gian hợp đồng DA: 02 năm (từ Quý IV/2017 đến Quý IV/2019). Sau điều chỉnh đến 30/6/2021 (Quyết định 1433/QĐ- UBND ngày 22/6/2020). (Như vậy, so với đề xuất các dự án đã được UBND tỉnh Khánh Hòa phê duyệt: TMĐT giảm từ 1.378,9 tỷ đồng xuống 1.351,16 tỷ đồng; quỹ đất thanh toán tăng từ 5,37 ha lên 5,49 ha; giá trị đất sân bay Nha Trang tạm tính giảm từ 25.296.089,3855 đồng/ m2 xuống còn 22.143.897,999357 đồng/m2?)

DA đường vành đai 2:Ngày 23/8/2017 UBND tỉnh có Quyết định số 2483/QĐ- UBND phê duyệt BCNCKT, trong đó: TMĐT: 1.196,3 tỷ đồng; Nhà nước thanh toán cho NĐT bằng 1 phần tiền sử dụng đất DA Khu sân bay Nha Trang, diện tích khoảng 9,15 ha (Phân khu 2A; Phân khu 2, Phân khu 3); giá trị quỹ đất tạm tính: 1.099,3 tỷ đồng; thời gian hợp đồng DA: 02 năm (từ Quý IV/2017 đến Quý IV/2019). Sau điều chỉnh đến 30/11/2020 (Quyết định 1434/QĐ- UBND ngày 22/6/2020). (Như vậy, so với đề xuất các dự án đã được UBND tỉnh Khánh Hòa phê duyệt: TMĐT tăng từ 1.180,1 tỷ đồng lên 1.196,3 tỷ đồng; quỹ đất thanh toán giảm từ 9,68 ha xuống còn khoảng 9,15 ha; giá trị đất sân bay Nha Trang tạm tính tăng từ  11.355.888,4298 đồng/ m2 lên 12.014.207,65027 đồng/m2 ?)

 Việc lựa chọn NĐT; Ký kết thỏa thuận đầu tư, hợp đồng dự án BT

Chọn nhà đầu tư (NĐT): Sau khi có văn bản 1175/TTg- KTN ngày 06/7/2016 của Thủ tướng Chính phủ, Khánh Hòa đã tiến hành các thủ tục lựa chọn NĐT. CT Phúc Sơn cam kết giảm 5% giá trị phần xây lắp nếu được chọn là NĐT. Ngày 07/11/2017, UBND tỉnh phê duyệt kết quả lựa chọn NĐT tại các Quyết định số 3346, 3347, 3348/QĐ- UBNĐ. NĐT trúng thầu 3 DA trên là CT Phúc Sơn. Sau đó CT này đã được UBND tỉnh cấp GCNĐKĐT.

Hợp đồng DA BT: DA các nút giao thông sân bay Nha Trang hợp đồng số 01/2017/HĐ-BT ký ngày 09/11/2017 (UBND tỉnh ủy quyền tại công văn số 10393/UBND- XDNĐ ngày 07/11/2017); DA nút giao thông Ngọc Hội hợp đồng số 01/2017/HĐ-BT ký ngày 09/11/2017 (UBND tỉnh ủy quyền tại công văn số 10392/UBND- XDNĐ ngày 07/11/2017); DA đường vành đai 2 hợp đồng số 02/2017/HĐ-BT ký ngày 09/11/2017 (UBND tỉnh ủy quyền tại công văn 10392/UBND- XDNĐ ngày 07/11/2017).

Việc triển khai, thực hiện các DA BT: DA các nút giao thông sân bay Nha Trang thực hiện ước đạt 313,7 tỷ đồng, bằng 32% giá trị hợp đồng (chi phí xây dựng khoảng 40,34 tỷ đồng, đạt 11%); DA nút giao thông Ngọc Hội thực hiện đạt 410,8/1.250 tỷ đồng, đạt 32,86% (trong đó: Chi phí đền bù giải phóng mặt bằng 119,7/232 tỷ đồng đạt 51,5%, chi phí xây dựng 291,1/1.130 tỷ đồng đạt 25,7%); DA đường vành đai 2: chi phí xây dựng tuyến nhánh Nam là 228,174 tỷ đồng đạt 20,4% hợp đồng, tuyến nhánh Bắc chưa thực hiện.

Theo kết luận của Thanh tra Chính Phủ

3 DA BT do CT Phúc Sơn làm NĐT còn một số tồn tại, vi phạm: Thực hiện không đầy đủ cam kết theo nội dung Tờ trình số 4148/TTr- UBND ngày 14/6/2016 của UBND tỉnh để được Thủ Tướng Chính phủ đồng ý về nguyên tắc cho phép áp dụng hình thức lựa chọn NĐT trong trường hợp đặc biệt quy định tại Điều 26 Luật Đấu thầu năm 2013 (Văn bản số 1175/TTg-KTN ngày 06/7/2016). Cụ thể:

Không hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng vào cuối năm 2017; Không thực hiện đúng tiêu chí công trình cấp bách để được áp dụng hình thức lựa chọn NĐT trong trường hợp đặc biệt.

Phê duyệt đề xuất DA, BCNCKT, Tổng mức đầu tư, ký hợp đồng BT không phù hợp với tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính Phủ và được Thủ tướng Chính Phủ chấp thuận tại Văn bản số 1175/TTg-KTN ngày 06/7/2016, làm tăng TMĐT lên 484 tỷ đồng, kéo dài thời gian dự án thêm 30 tháng; Tách 1 DA nhóm A thành 2 DA nhóm B.

Xem việc cam kết giảm 5% giá trị phần xây lắp như một khoản nộp ngân sách để ký hợp đồng BT (của 3 DA là 97,933 tỷ đồng) là không phù hợp với cam kết của NĐT được nêu tại tờ trình 4148/TTr-UBND ngày 14/6/2016 của UBND tỉnh và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận tại Văn bản số 1175/TTg-KTN ngày 06/7/2016.

Chậm phê duyệt kết quả lựa chọn NĐT; chậm bàn giao, giải phóng mặt bằng để thực hiện DA dẫn đến kéo dài thời gian, không đảm bảo tiêu chí cấp bách, điều kiện để được áp dụng hình thức chọn NĐT trong trường hợp đặc biệt.

Việt lập, thẩm định, phê duyệt BCNCKT, ký kết hợp đồng BT còn có sai sót trong áp dụng định mức, đơn giá, biện pháp thi công, đền bù giải phóng mặt bằng và đưa một số hạng mục vào DA đầu tư chưa đúng quy định (hạng mục đường dây cấp điện) làm tăng tổng mức đầu tư 03 dự án BT lên 499,202 tỷ đồng.

Chậm phê duyệt điều chỉnh các tuyến đường các nút giao thông kết nối khu sân bay Nha Trang để triển khai thực hiện.

Phê duyệt Kết quả lựa chọn NĐT, đàm phán ký kết hợp đồng 3 dự án BT có giá trị hợp đồng cao hơn giá trị dự án BT được tỉnh phê duyệt trong Kế hoạch lựa chọn NĐT là 73,48 tỷ đồng, vi phạm Khoản 4 Điều 41 Nghi định số 30/2015/NĐ- CP về Nguyên tắc xét duyệt trúng thầu.

Công tác lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế và dự toán còn nhiều hạn chế, tồn tại, chất lượng chưa dảm baỏ yêu cầu, sảy ra nhiều sai sót, vi phạm, dẫn tới phải điều chỉnh nhiều lần trong quá trình thi công ảnh hưởng đến tiến độ dự án; một số nội dung phê duyệt chưa phù hợp với thiết kế cơ sở; giải pháp xử lý nền đường yếu không phù hợp ảnh hưởng đến chất lượng công trình.

 Dư luận còn nhiều trăn trở

Theo Thông báo kết luận thanh tra, phần kiến nghị của Thanh tra Chính Phủ: “Giảm tổng mức đầu tư 499,202 tỷ đồng, đồng thời nghiêm túc kiểm điểm các đơn vị có liên quan trong việc thẩm định 03 dự án này”, là một kiến nghị có cơ sở, đúng đắn, tránh gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước gần 500 tỷ đồng. Bên cạnh đó, nhiều kiến nghị nhằm điều chỉnh các dự án BT nêu trên thực hiện đúng quy định của pháp luật, xử lý các đơn vị cá nhân có sai phạm, được dư luận cán bộ nhân dân hoan nghênh và đồng tình. Tuy vậy, vẫn còn có những dư âm trăn trở:

Việc tỉnh Khánh Hòa tính giá trị đất khu sân bay Nha Trang để ký 3 dự án BT với CT Phúc Sơn, với mức 15.831.166,6667 đồng/ m2;  22.143.897,999357 đồng/ m2 ; 12.014.207,65027 đồng/ m2 là quá thấp, thiếu cơ sở, đã làm dư luận không khỏi bất bình ! Trong khi:

Quyết định số 2775/QĐ- UBND ngày 19/9/2016 phê duyệt giá đất bồi thường khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện các tuyến đường Nguyễn Thiện Thuật, Tô Hiến Thành nối dài, các nút giao thông kết nối sân bay Nha Trang, giá bồi thường đất mặt tiền đường khoảng trên 40.000.000 đồng/m2 (như hộ 126 Nguyễn Thiện Thuật là 42.525.000 đồng/ m2 ), bên cạnh đó còn cấp tái định cư trong khu sân bay với giá ưu đãi theo Quyết định số 167/QĐ- UBND ngày 17/01/2017 của UBND tỉnh.

Ngày 08/11/2016, CT Phúc Sơn có Quyết định số 343/QĐ- PS phân phối bất động sản với 150 lô đất tại khu sân bay cho Văn phòng đại diện Nha Trang (lần 2) với mức giá từ 35.000.000 đồng/m2 đến 83.601.000 đồng/m2; Tổng diện tích 18.450 m2; Tổng giá trị thu về  1.186.442.476.415 (một nghìn một trăm tám sáu tỷ, bốn trăm bốn hai triệu, bốn trăm bảy sáu nghìn, bốn trăm mười lăm) đồng; Bình quân giá đất là 64.305.825,2799  (sáu tư triệu ba trăm ngàn) đồng/m2.

Như vậy, với diện tích để thanh toán cho Công ty Phúc Sơn bằng tiền sử dụng đất là 20,7 ha ( DA các nút giao sân bay Nha Trang 6,00 ha; DA nút giao thông Ngọc Hội 5,49 ha; DA đường vành đai 2: 9,15 ha). Tính chênh lệch giá ký hợp đồng với giá trị thực khoảng 20.000.000 đồng/ m2 đất, thì tổng giá trị 20,7 ha đất chênh lệch lên tới trên 400 tỷ đồng?

Nhiều người đặt vấn đề: Việc báo cáo trình Thủ Tướng, được cho phép một đằng lại làm một nẻo, cần phải xử lý kiên quyết để giữ vững kỷ cương phép nước ! Mặt khác, nếu Thanh tra Chính Phủ phát hiện, ngân sách đã bị thiệt hại 499,202 tỷ đồng ? Không có các cơ quan thanh tra, kiểm tra phát hiện, uốn nắn, làm xong dự án BT giao luôn đất sân bay Nha Trang  cho nhà đầu tư với mức giá đã ký (Như dự án BT Trường chính trị tỉnh, số 01 Trần Hưng Đạo, Nha Trang đang bị khởi tố), thì thiệt hại cho Nhà nước sẽ còn lên tới hàng ngàn tỷ đồng?

Thanh tra Chính Phủ đã kết luận, sai phạm bị phát hiện vẫn còn đó, vấn đề có ý nghĩa thực tiễn là thu hồi tài sản cho nhà nước; xử lý đơn vị, cá nhân sai phạm đúng người, đúng pháp luật, khẳng định niềm tin vào hệ thống chính trị của cán bộ nhân dân!

MN- MH- TH