Khi quyền lợi người lao động bị xem nhẹ…

Thời gian qua, đã xảy ra không ít vụ công nhân đình công, lãn công gây mất an ninh trật tự địa phương. Nguyên nhân là do các tổ chức, DN không đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người lao động, đề ra một số quy định bất hợp lý, không phù hợp với Luật Lao động…

Ảnh minh họa

Đình công, sao cho hợp pháp!

Tình trạng công nhân ngừng làm việc tập thể đã và đang diễn ra ở nhiều khu, cụm công nghiệp trong cả nước, gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự địa phương, đồng thời cũng bộc lộ những bất cập trong công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện chế độ lao động tại các DN. Vừa qua, tại buổi làm việc với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Liên đoàn Lao động tỉnh Đồng Nai đã thông báo trong năm 2013, toàn tỉnh xảy ra 39 vụ công nhân đình công với hơn 16.000 công nhân tham gia.

Thực tế, tình trạng DN nợ lương, cắt thưởng đối với người lao động đang diễn ra khá nhiều trong tình hình kinh tế khó khăn hiện nay. Thậm chí, một số DN còn đề ra những quy định riêng để trừ tiền công của lao động. Công nhân cực chẳng đã, đành phải đình công. Hệ lụy của việc này là gây ảnh hưởng không nhỏ đến an ninh trật tự tại các địa phương và vô hình chung, người lao động lại vướng vào vòng lao lý vì tội gây mất trật tự.

Theo quy định của Bộ luật Lao động, khi có phản đối về chính sách tiền lương, tức là đã có tranh chấp về lợi ích thì người lao động có quyền đình công sau khi đã tiến hành thương lượng, hòa giải hoặc có quyết định của hội đồng trọng tài lao động và khi bị quá các thời hạn theo quy định của luật lao động. Tuy nhiên, người lao động không biết rằng, để một cuộc đình công hợp pháp thì có những bước trình tự thủ tục bắt buộc và cũng chỉ được đình công khi tranh chấp không giải quyết được đó là tranh chấp tập thể về lợi ích.

Có rất nhiều hành động phản ứng của tập thể công nhân sẽ bị xem xét là vi phạm pháp luật: Đình công trái luật vi phạm vào các trình tự quy định về đình công; đập phá, làm hư hỏng tài sản DN trong khi đình công; xúi giục người khác có hành vi quá khích gây mất trật tự trị an công cộng…

Quy định, cũng phải đúng luật!

Có rất nhiều công ty bị công nhân đình công vì ban hành những quy định chẳng giống ai, chẳng theo điều luật nào, thích thì ban hành, miễn là có lợi cho DN. Điển hình như vụ hàng nghìn công nhân Công ty TNHH BuJeon Việt Nam Electronic (Khu công nghiệp Quế Võ, Bắc Ninh), đã trải chiếu thâu đêm tại trụ sở công ty đình công để phản đối việc họ thường xuyên bị công ty phạt tiền, không tăng lương và không có thưởng tết.

Bức xúc lớn nhất của công nhân là DN này đã đề ra những quy định vô lý để phạt tiền công nhân với mức phạt 100.000 đồng cho những lỗi như đi vệ sinh không đeo thẻ ra ngoài, quên ghi giờ đi giờ về hay lỗi không làm đủ sản phẩm… Công an thành phố Bắc Ninh đã phải huy động lực lượng để tránh xảy ra xô xát giữa công nhân và phía cán bộ công ty.

Gần 1.000 công nhân Công ty TNHH Nidec Copal Việt Nam (chuyên sản xuất các linh kiện điện tử) đã ngừng làm việc, phản đối việc lãnh đạo DN quy định thời gian nghỉ ăn trưa có 35 phút khiến công nhân phải ăn rất nhanh mới kịp giờ làm và việc bị công ty khống chế  thời gian đi vệ sinh, khiến một số công nhân có dấu hiệu bị đau bàng quang…

Về cơ bản thì các quy định, nội quy, quy chế của các DN phải được xây dựng dựa trên quy định của pháp luật lao động.

Những quy định riêng lẻ nhằm mục đích gây khó khăn cho người lao động và nhất là từ những quy định đó để dẫn đến việc trừ tiền công, tiền lương của người lao động đều là những hành vi vi phạm vào điều cấm của Luật Lao động.

Công ty, người sử dụng lao động chỉ được quyền khấu trừ lương, hoặc thu hồi tiền trong các trường hợp sau:

Công ty thu hồi tiền đã tạm ứng lương cho người lao động khi bản thân hoặc gia đình người lao động gặp khó khăn; khi người lao động phải tạm thời nghỉ việc để làm nghĩa vụ công dân từ 1 tuần trở lên.

Công ty thu hồi tiền tạm ứng lương khi người lao động bị tạm giữ, tạm giam theo khoản 3 Điều 67 của Bộ luật Lao động.

Công ty thu hồi tiền bồi thường thiệt hại do người lao động gây thiệt hại không nghiêm trọng do sơ suất.

Người lao động có quyền được biết lý do mọi khoản khấu trừ vào tiền lương của mình. Trước khi khấu trừ tiền lương của người lao động, người sử dụng lao động phải thảo luận với ban chấp hành công đoàn cơ sở; trường hợp khấu trừ thì cũng không được khấu trừ quá 30% tiền lương hàng tháng.

Ngoài những lý do khấu trừ, thu hồi tiền lương như trên thì công ty không được thu hồi bất kỳ khoản tiền lương nào theo các quy định riêng rẽ, hay nội bộ của công ty.

LS. Thế Truyền