Phát biểu khai mạc, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương Nguyễn Anh Sơn cho biết: Việt Nam là một trong những quốc gia có mức độ hội nhập sâu trên thế giới với các cam kết trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong các FTA thế hệ mới như EVFTA, UKVFTA và CPTPP. Đây được xem là một trong các yếu tố giúp Việt Nam gia tăng xuất khẩu, với kim ngạch xuất khẩu trong 10 năm qua tăng ở mức trung bình 22% - 23% mỗi năm, từ 114,5 tỷ USD năm 2012 lên 354,7 tỷ USD năm 2023 (11 tháng năm 2024 đã đạt 369,9 tỷ USD).
Trong công tác quản lý nhà nước về xuất nhập khẩu, xuất xứ hàng hóa là một vấn đề hết sức quan trọng, đặc thù, không chỉ gắn với việc hưởng thuế ưu đãi từ cam kết hội nhập kinh tế quốc tế mà các nước dành cho Việt Nam mà còn cả chiều ngược lại Việt Nam dành ưu đãi cho các nước. Đến nay, Bộ Công Thương đã ban hành 42 văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực xuất xứ hàng hoá hướng dẫn thủ tục cấp C/O và thực hiện quy tắc xuất xứ theo cam kết mà Việt Nam tham gia.
Trong thời gian tới, việc triển khai các FTA sẽ bước vào giai đoạn thực thi những cam kết mạnh mẽ hơn cần kết nối, phối hợp chặt chẽ hơn nữa từ các Bộ, ban, ngành, cơ quan quản lý Nhà nước để tận dụng cơ hội từ các FTA mang lại. Đồng thời, việc phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các bộ, ngành, cơ quan liên quan là hết sức quan trọng trong công tác kiểm tra, xác minh xuất xứ hàng hóa nhằm phát hiện và xử lý các tình huống gian lận xuất xứ hàng hóa trong thực tế, từ đó có thể đưa ra các biện pháp quản lý rủi ro về xuất xứ để ngăn chặn các hành vi gian lận xuất xứ ngày một đa dạng, tinh vi trong tương lai.
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn Đoàn Thanh Sơn nhấn mạnh, những năm qua, kinh tế cửa khẩu luôn được Lạng Sơn xác định là ngành kinh tế mũi nhọn, có vai trò động lực, đóng góp quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Trong hoạt động xuất nhập khẩu, tỉnh Lạng Sơn cam kết thực hiện nhất quán chủ trương tạo điều kiện thuận lợi nhất để hỗ trợ cho hoạt động đầu tư sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp, xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, thông thoáng, thân thiện. Lạng Sơn đã triển khai kịp thời nhiều giải pháp đồng bộ hỗ trợ, tạo thuận lợi cho xuất nhập khẩu hàng hóa, đặc biệt là mặt hàng nông lâm thủy sản thế mạnh của Việt Nam, chiếm khoảng 80% giá trị kim ngạch hàng hóa xuất khẩu mở tờ khai tại tỉnh. Trong 20 năm qua, Lạng Sơn đã cấp trên 1.754.000 C/O; trung bình hàng năm cấp từ 30.000 – 50.000 C/O, chủ yếu là Form E hàng nông sản với thị trường Trung Quốc; riêng năm 2024 cấp đạt 50.363 C/O.
Thông qua hội nghị, tỉnh Lạng Sơn cũng đề nghị Bộ Công Thương, các Bộ, ngành liên quan tiếp tục quan tâm, ủng hộ, giúp đỡ Lạng Sơn về cơ chế, chính sách, nguồn lực trong hoạt động xuất nhập khẩu, thương mại biên giới, trước mắt là hỗ trợ tỉnh triển khai thành công Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh nhằm phát huy lợi thế của tỉnh, phát triển KT-XH của tỉnh. 
Tại hội nghị, các đại biểu tập trung đưa ra ý kiến đánh giá nhiều nội dung như: Đánh giá kết quả công tác quản lý nhà nước về xuất xứ hàng hóa theo Nghị định số 31/2018/NĐ-CP sau 6 năm triển khai và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan; Đánh giá tình hình xuất nhập khẩu và thực hiện cấp C/O tại địa phương thời gian qua. Đồng thời, các đại biểu cũng thảo luận một số nội dung: Đánh giá cam kết về xuất xứ hàng hoá trong các FTA đã ký kết, cơ chế chính sách liên quan đến hệ thống cấp C/O, công tác thực thi cấp C/O tại các Tổ chức cấp và thực thi thủ tục hải quan về C/O; Đề xuất chính sách quản lý trong thời gian tới.
Phát biểu bế mạc, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương Nguyễn Anh Sơn đánh giá các quan điểm đưa ra tại Hội nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực xuất xứ hàng hóa, thúc đẩy tái cơ cấu sản xuất, đẩy mạnh xuất khẩu, bảo vệ hợp lý sản xuất trong nước thông qua việc tận dụng ưu đãi FTA và chống gian lận xuất xứ hàng hóa.
Thời gian tới, các đơn vị của Bộ Công Thương, các Bộ, ban, ngành, cơ quan quản lý tại địa phương và các doanh nghiệp tập trung triển khai các giải pháp về tăng cường công tác quản lý nhà nước về xuất xứ hàng hóa. Tổng cục Hải quan phối hợp chặt chẽ với Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) trong công tác đàm phán, hoàn thiện hành lang pháp lý về xuất xứ hàng hoá và phòng chống gian lận xuất xứ hàng hoá.
Các cơ quan quản lý tại địa phương chú trọng truyền thông về xuất xứ hàng hoá, tăng cường tổ chức các hội nghị, hội thảo, toạ đàm phổ biến về quy tắc xuất xứ và mở rộng nhận thức xã hội về gian lận xuất xứ hàng hoá; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức cấp C/O trong công tác xác minh vùng nguyên liệu. Về phía các cơ quan, tổ chức cấp C/O rà soát, khắc phục triệt để các tồn tại, đảm bảo việc cấp C/O chặt chẽ, theo đúng quy định.
Các doanh nghiệp thường xuyên cập nhật các quy định pháp luật về xuất xứ hàng hoá; đầu tư thích đáng cho việc nghiên cứu cơ cấu mặt hàng xuất khẩu, nghiên cứu đáp ứng các yêu cầu và tiêu chuẩn xuất xứ của từng khu vực thị trường cụ thể.
Triệu Thành
