Chính sách hỗ trợ việc làm và đào tạo nghề
Luật mới đặc biệt chú trọng đến việc hỗ trợ việc làm cho các đối tượng đặc thù. Cụ thể, Điều 12 quy định chính sách hỗ trợ việc làm cho ba nhóm thanh niên đã hoàn thành các nhiệm vụ quan trọng: thanh niên đã hoàn thành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ tham gia công an nhân dân; thanh niên tình nguyện hoàn thành nhiệm vụ trong các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội; và trí thức trẻ tình nguyện sau khi hoàn thành nhiệm vụ tại khu kinh tế - quốc phòng. Các nhóm thanh niên này sẽ được vay vốn hỗ trợ tạo việc làm, duy trì, mở rộng việc làm hoặc vay vốn đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; đồng thời còn được hỗ trợ lập nghiệp, khởi nghiệp.
Bên cạnh đó, Luật cũng mở rộng đối tượng hỗ trợ sang người cao tuổi. Điều 13 quy định người lao động là người cao tuổi được vay vốn hỗ trợ tạo việc làm, duy trì, mở rộng việc làm. Ngoài ra, họ còn được hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ năng nghề, cũng như hỗ trợ tham gia đánh giá và cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.
Một điểm đáng chú ý khác là quy định tại Điều 26: người lao động làm nghề, công việc có ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn và sức khỏe của bản thân hoặc cộng đồng phải có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia. Chính phủ sẽ ban hành danh mục cụ thể các nghề, công việc yêu cầu chứng chỉ này.
Luật cũng nâng cao điều kiện hoạt động của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ việc làm. Theo Điều 28, các doanh nghiệp này, ngoài việc có cơ sở vật chất, nhân sự đáp ứng yêu cầu và đã ký quỹ, phải "duy trì các điều kiện này trong suốt quá trình hoạt động". Đây là một bổ sung quan trọng so với quy định cũ, nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ lâu dài. Doanh nghiệp hoạt động dịch vụ việc làm chỉ được thành lập chi nhánh khi chi nhánh đó đáp ứng đủ các điều kiện cần thiết.
Điều chỉnh chế độ và quyền lợi bảo hiểm thất nghiệp
Luật Việc làm 2025 quy định bảo hiểm thất nghiệp bao gồm bốn chế độ: tư vấn, giới thiệu việc làm; hỗ trợ người lao động tham gia đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề; trợ cấp thất nghiệp; và hỗ trợ người sử dụng lao động đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động.
Một điểm mới đáng chú ý là trong trường hợp khủng hoảng, suy thoái kinh tế, thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm, Chính phủ có thể quy định việc giảm mức đóng bảo hiểm thất nghiệp hoặc hỗ trợ bằng tiền tùy theo tình hình thực tế và kết dư Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.
Để khuyến khích doanh nghiệp tuyển dụng lao động khuyết tật, Luật Việc làm 2025 quy định người sử dụng lao động sẽ được giảm tiền đóng bảo hiểm thất nghiệp đối với người lao động là người khuyết tật. Thời gian giảm là không quá 12 tháng khi tuyển mới và sử dụng người lao động khuyết tật.
Luật mới cũng sửa đổi quy định về mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa. Mức hưởng hằng tháng vẫn được tính bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng gần nhất trước khi chấm dứt hợp đồng lao động. Tuy nhiên, mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa được quy định thống nhất cho toàn thể người lao động, không phân biệt khu vực công hay ngoài nhà nước như trước đây. Mức hưởng tối đa này không quá 5 lần mức lương tối thiểu tháng theo vùng do Chính phủ công bố.
Về điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp, người lao động cần đáp ứng đủ bốn điều kiện. Thứ nhất, đã chấm dứt hợp đồng lao động hợp pháp và không thuộc trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật. Thứ hai, đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng (hoặc 36 tháng đối với hợp đồng có thời hạn từ 1 đến dưới 12 tháng). Thứ ba, đã nộp đủ hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp trong thời hạn 3 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng. Cuối cùng, trong 10 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ, người lao động không thuộc các trường hợp như có việc làm mới, đi học tập trên 12 tháng, bị tạm giam, hoặc ra nước ngoài định cư.
Ngoài ra, Điều 42 Luật Việc làm 2025 cũng quy định doanh nghiệp sẽ được hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho người lao động để duy trì việc làm khi thay đổi cơ cấu, công nghệ, hoặc gặp các khó khăn do thiên tai, dịch bệnh nguy hiểm. Thời gian hỗ trợ không quá 6 tháng.
Tâm An (t/h)
