Lý do Hà Nội không đồng ý sáp nhập quận Hoàn Kiếm?

Thủ đô Hà Nội vừa hoàn thành phương án tổng thể sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã giai đoạn 2023-2025. Trong đó, thành phố có một đơn vị cấp huyện (quận Hoàn Kiếm) và 173 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện sáp nhập do không đủ tiêu chí về diện tích, dân số.

Hoàn Kiếm là trung tâm thành phố nhộn nhịp của Hà Nội, với diện tích 5,29 km2, dân số 135.618 (thống kê năm 2019). Đây là khu vực sở hữu 190 di tích lịch sử văn hóa, di tích nổi tiếng. Nhất là Hồ Hoàn Kiếm với sự tích Vua Lê Thái Tổ trả lại gươm thần cho Rùa vàng sau khi đuổi xong giặc ngoại xâm, trở thành biểu tượng của khát vọng hòa bình. Nhiều di tích lịch sử, di tích cách mạng, tôn giáo như quần thể di tích Hồ Gươm - đền Ngọc Sơn - đền Bà Kiệu, chùa Quán Sứ, đình Kim Ngân, chùa Báo Ân (chùa Liên Trì), tháp Báo Thiên, đền Vua Lê, cửa Ô Quan Chưởng, Nhà hát Lớn Hà Nội, nhà tù Hỏa Lò, Quảng trường 19/8, Bảo tàng Lịch sử Việt Nam, Bảo tàng Cách mạng Việt Nam, tượng đài Lý Thái Tổ, Bưu điện Hà Nội… 

Thêm vào đó, Quận Hoàn Kiếm có địa giới hành chính ổn định, hình thành trước năm 1945, có bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, gắn với truyền thống lịch sử hình thành của thành Đại La, Thăng Long, Đông Đô, của Thủ đô Hà Nội nghìn năm văn hiến.

Bên cạnh đó, quy hoạch xung quanh hồ Hoàn Kiếm là một chỉnh thể có yếu tố đặc thù, kế thừa lịch sử, văn hóa, kiến trúc, được chia ra làm ba khu vực chính: khu phố cổ; khu vực Hồ Gươm và phụ cận; khu phố cũ ổn định từ năm 1990 đến nay.

Cũng theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, quận phải có diện tích tối thiểu 35 km2, dân số 150.000. Hoàn Kiếm đủ tiêu chuẩn về dân số, nhưng chỉ đạt 15% diện tích (5,35 km2). 

Quận Hoàn Kiếm giữ một vị trí đặc biệt về lịch sử, văn hóa, xã hội là trái tim của Thủ đô Hà Nội, do đó việc áp nhập quận Hoàn Kiếm sẽ ảnh hưởng quá trình hình thành đô thị văn hóa lâu đời của Thăng Long - Hà Nội và kinh tế xã hội của thành phố, UBND TP. Hà Nội cho biết.

Trong những năm gần đây, kinh tế quận Hoàn Kiếm liên tục tăng trưởng cao, bền vững; cơ cấu kinh tế chủ yếu là thương mại, du lịch, dịch vụ (từ năm 2019, nhóm ngành này chiếm đến hơn 98%). Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn hàng năm đều vượt so với kế hoạch thành phố giao (năm 2021 và 2022 đạt hơn 14.000 tỷ đồng). 

Hiện tại, UBND thành phố đang chỉ đạo xây dựng các đề án lớn, quan trọng như: Bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị lịch sử văn hóa khu phố cũ thành vùng di sản; phát triển bãi nổi giữa và ven sông Hồng thành công viên văn hóa đa chức năng; nghiên cứu, đề xuất giải pháp khai thác và phát huy giá trị vỉa hè, lòng đường một số tuyến phố trên địa bàn quận.

Với 173 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện sáp nhập, Hà Nội cũng nêu các phường trọng điểm về quốc phòng (Phúc Xá, Điện Biên, Quán Thánh, Đội Cấn, Ngọc Hà, Liễu Giai của quận Ba Đình); phường đang thực hiện cải tạo xây dựng chung cư cũ (Giảng Võ, Thành Công quận Ba Đình); phường có quy mô dân số lớn (Quan Hoa, Nghĩa Tân quận Cầu Giấy).

Thủ đô cũng đưa ra phương án bù trừ giữa các phường giáp ranh thuộc diện sắp xếp như điều chỉnh một phần diện tích của phường Yên Hòa và một phần diện tích phường Dịch Vọng vào phường Quan Hoa. Nguyên nhân là phường Quan Hoa có diện tích tự nhiên là 0,89 km2, chỉ đạt 16,15% so với tiêu chuẩn đơn vị hành chính cấp xã theo quy định.

Một số phường đã được thành phố đưa ra phương án sáp nhập cụ thể, như Khâm Thiên và Trung Phụng thành phường mới; phường Ngã Tư Sở sẽ không còn khi một phần sáp nhập vào Khương Thượng, một phần vào phường Thịnh Quang; phường Trung Tự cũng được chia về phường Phương Liên và Kim Liên.

Dự kiến Hà Nội giảm được 60 đơn vị hành chính cấp xã (từ 579 còn 509 đơn vị) và không có đơn vị hành chính cấp huyện nào phải sắp xếp. Nếu đề án được trung ương nhất trí, thành phố dự kiến năm 2024 sẽ hoàn thành việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã và giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức dôi dư tại các đơn vị; đồng thời xử lý trụ sở, tài sản công, thu hồi con dấu cũ, khắc con dấu mới, chuyển đổi các loại giấy tờ liên quan.

Thiên Trường (t/h)