Bơm thanh khoản chưa tác động ngay đến lãi suất cho vay
Trong khoảng thời gian ngắn từ cuối tháng Hai đến đầu tháng 3/2025, NHNN đã có những động thái đáng chú ý trên thị trường liên ngân hàng, bao gồm giảm mạnh lãi suất tín phiếu từ 3,8% xuống 3,1%/năm và dừng phát hành tín phiếu từ ngày 5/3. Đồng thời, NHNN tiếp tục bơm thanh khoản qua OMO với các kỳ hạn dài hơn như 28 ngày, 35 ngày, 91 ngày.
Những biện pháp này giúp thanh khoản hệ thống ngân hàng dồi dào hơn. Theo số liệu từ WiGroup, tính đến ngày 10-3, NHNN đã bơm ròng 79.000 tỷ đồng qua kênh OMO. Điều này giúp các ngân hàng thương mại (NHTM) giảm áp lực huy động, nhưng lãi suất cho vay chưa thể giảm ngay do các khoản bơm thanh khoản chủ yếu là ngắn hạn, trong khi tín dụng thường có kỳ hạn dài.
Việc điều chỉnh lãi suất cho vay trên thị trường 1 (dành cho doanh nghiệp và cá nhân) có độ trễ nhất định và cần ít nhất 2-3 quý để thẩm thấu vào nền kinh tế. Do đó, dù NHNN đang tích cực hỗ trợ thanh khoản, nhưng mặt bằng lãi suất chỉ có thể giảm dần từ nửa cuối năm 2025, nếu các điều kiện vĩ mô thuận lợi.
Cần thêm các tín hiệu vĩ mô để hỗ trợ chu kỳ giảm lãi suất
Dù NHNN linh hoạt sử dụng OMO, nhưng vẫn chưa điều chỉnh lãi suất điều hành, cho thấy sự thận trọng trước diễn biến kinh tế toàn cầu và trong nước.
Ở cấp độ quốc tế, NHNN theo sát chính sách lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Nếu Fed đẩy nhanh lộ trình hạ lãi suất, NHNN sẽ có thêm dư địa giảm lãi suất mà không gây áp lực lên tỷ giá. Tuy nhiên, nếu Fed giữ lãi suất cao lâu hơn dự kiến, dòng vốn có thể rời khỏi Việt Nam, tạo áp lực lên tỷ giá và lạm phát.
Trong nước, yếu tố quan trọng nhất vẫn là kiểm soát lạm phát. Nếu lạm phát không được kiểm soát tốt, việc giảm lãi suất có thể kích thích tổng cầu quá mức, làm giá cả tăng cao. Hiện tại, Chính phủ đặt mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4,5%, và các số liệu đầu năm 2025 cho thấy lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát.
Ngoài ra, tốc độ tăng trưởng tín dụng cũng là một chỉ báo quan trọng. Nếu tín dụng tăng thấp, nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp chưa cao, khi đó việc giảm lãi suất có thể không thúc đẩy sản xuất mà lại chảy vào các tài sản đầu cơ như bất động sản hoặc chứng khoán.
Xuất siêu và dòng vốn FDI giúp NHNN có thêm dư địa điều tiết lãi suất
Một yếu tố hỗ trợ NHNN trong điều hành chính sách tiền tệ là cán cân tổng thể (BOP). Nếu Việt Nam tiếp tục duy trì xuất siêu và thu hút mạnh vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), NHNN sẽ có thêm nguồn ngoại tệ để ổn định tỷ giá, từ đó tạo điều kiện thuận lợi để giảm lãi suất mà không làm mất giá tiền đồng.
Nhìn chung, NHNN đang có những bước đi hợp lý để giảm áp lực huy động, nhưng lãi suất cho vay chưa thể giảm ngay mà cần thêm thời gian và sự hỗ trợ từ các yếu tố vĩ mô khác. Nếu lạm phát tiếp tục được kiểm soát và Fed giảm lãi suất trong thời gian tới, dư địa giảm lãi suất tại Việt Nam sẽ mở rộng, giúp hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế phát triển bền vững.
Phương Thảo(t/h)
