TLĐT chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành tại Việt Nam
Theo Bộ Y tế, những năm gần đây, tại Việt Nam xuất hiện nhiều sản phẩm được gọi là TLĐT, thuốc lá nung nóng và shisha. Các sản phẩm này hiện nay chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành tại thị trường trong nước, tuy nhiên việc mua bán, quảng cáo đang diễn ra phổ biến, đặc biệt là trên môi trường mạng Internet. Với thiết kế đa đạng nhiều kiểu dáng và nhiều hương vị, các sản phẩm này rất hấp dẫn giới trẻ, dẫn đến việc sử dụng đang gia tăng nhanh chóng tại nước ta, đặc biệt trong lứa tuổi học sinh.
Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo, hiện nay có khoảng 20 nghìn loại hương liệu được sử dụng trong các sản phẩm TLĐT. Trong đó, rất nhiều loại hương liệu độc hại và chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại đối với sức khỏe. TLĐT có chứa nicotine là chất gây nghiện, gây các bệnh về tim mạch, hô hấp, tiêu hóa. Thành phần của dung dịch TLĐT còn có glycerin, propylene glycol, có thể tạo thành chất propylene oxide, một chất gây ung thư khi được đun nóng và hóa hơi. Trên thế giới đã ghi nhận các ca thương vong và biến chứng do sử dụng TLĐT, thuốc lá nung nóng.
Tại Việt Nam, nhiều cơ sở khám, chữa bệnh trong cả nước gần đây đã tiếp nhận, điều trị không ít trường hợp ở lứa tuổi học sinh phải cấp cứu vì ngộ độc nicotine và các dung dịch có trong sản phẩm thuốc lá loại này. Ngoài các tác hại giống như thuốc lá điếu thông thường, TLĐT, thuốc lá nung nóng còn có nguy cơ làm phát sinh các tệ nạn xã hội, nhất là trà trộn sử dụng ma túy và các chất gây nghiện khác.
Tại Bắc Giang, TLĐT cũng đã được mua bán, sử dụng trong giới trẻ. Từ tháng 1/2021 đến tháng 3/2024, lực lượng quản lý thị trường tỉnh phối hợp kiểm tra, phát hiện, tiêu hủy nhiều hàng hóa vi phạm, trong đó có hơn 1,3 nghìn điếu TLĐT và sản phẩm tinh dầu các loại. TP Bắc Giang và thị xã Việt Yên là hai địa bàn phát hiện, xử lý nhiều vụ.
Sự nguy hại còn ở chỗ TLĐT có chứa chất ma túy đã được lực lượng công an trong tỉnh phát hiện thời gian gần đây. Cùng đó, trong vòng hơn 1 năm trở lại đây, đã có hàng chục bệnh nhân bị ảnh hưởng sức khỏe tâm thần do sử dụng TLĐT phải vào Bệnh viện Tâm thần tỉnh điều trị. Bệnh nhân chủ yếu trong độ tuổi 17-25 với các biểu hiện của chứng trầm cảm hoặc kích động; hoang tưởng; rối loạn hành vi; mất ngủ, trí nhớ giảm sút. Một số trường hợp sử dụng TLĐT khi nhập viện trong tình trạng tím tái, co giật, nôn nhiều; xét nghiệm nhanh cho kết quả dương tính với ma túy.
Trước thực trạng đáng lo ngại về những nguy hiểm do việc sử dụng TLĐT, thuốc lá nung nóng mà giới trẻ gặp phải thời gian gần đây, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đã ban hành các chính sách, văn bản chỉ đạo gửi các bộ, ngành liên quan và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương để tăng cường tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, trong đó đặc biệt nhấn mạnh tác hại của TLĐT, thuốc lá nung nóng.
Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế cũng đề nghị các địa phương, bộ, ngành kịp thời ban hành các quy định để ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm này tại các cơ quan, công sở, các cơ sở giáo dục đào tạo; tăng cường hoạt động kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp mua, bán, sử dụng thuốc lá thông thường, TLĐT, thuốc lá nung nóng, shisha trên địa bàn. Đặc biệt là tiếp tục tuyên truyền về tác hại của việc sử dụng thuốc lá điếu thông thường, phổ biến thông tin về tác hại của TLĐT, thuốc lá nung nóng, shisha tới cán bộ, công chức, người lao động, học sinh, sinh viên và người dân.
Tăng cường quản lý, xử nghiêm vi phạm
Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Giám đốc Sở Y tế - Phó trưởng Ban Chỉ đạo (BCĐ) Bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân tỉnh cho biết, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Y tế, BCĐ tỉnh đã ban hành văn bản đề nghị các sở, ban, ngành, đoàn thể, địa phương nghiêm túc tổ chức thực hiện Luật Phòng, chống tác hại (PCTH) của thuốc lá và Chiến lược quốc gia về PCTH của thuốc lá đến năm 2030 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; Kế hoạch số 83/KH-UBND ngày 13/4/2024 của UBND tỉnh Bắc Giang về thực hiện “Chiến lược quốc gia về PCTH của thuốc lá đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh Bắc Giang.
Đặc biệt, nhằm ngăn ngừa việc sử dụng TLĐT, thuốc lá nung nóng trong cộng đồng, nhất là trong trẻ em, thanh thiếu niên, BCĐ tỉnh đề nghị các sở, ban, ngành, đoàn thể, địa phương tăng cường công tác quản lý TLĐT, thuốc lá nung nóng theo Công điện số 47/CĐ-TTg ngày 13/5/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Trong đó tăng cường phổ biến thông tin về tác hại của TLĐT, thuốc lá nung nóng tới cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại cơ quan, đơn vị và người dân trên địa bàn; kịp thời ban hành các quy định để ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm này tại các cơ quan, đơn vị, các cơ sở giáo dục đào tạo. Sở Y tế chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành, đoàn thể, địa phương triển khai thực hiện các hoạt động PCTH của thuốc lá.
Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội chỉ đạo, hướng dẫn các cơ sở giáo dục - đào tạo, giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh tăng cường công tác truyền thông, phổ biến tác hại của việc sử dụng TLĐT, thuốc lá nung nóng và kịp thời có các quy định để ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm này trong nhà trường; tăng cường hoạt động kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp mua, bán, sử dụng TLĐT, thuốc lá nung nóng trong nhà trường. Cục Quản lý thị trường tỉnh và các cơ quan chức năng liên quan tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, vận chuyển, tàng trữ, buôn bán sản phẩm TLĐT, thuốc lá nung nóng. Công an tỉnh chỉ đạo lực lượng công an các cấp tăng cường công tác điều tra, nắm tình hình, xác lập các chuyên án, tập trung đấu tranh, triệt phá các đường dây, ổ nhóm, các đối tượng đầu nậu, buôn bán, pha trộn các chất cấm vào dung dịch TLĐT để khởi tố, truy tố trước pháp luật.
Bá Đoàn
