Ngành hải quan nỗ lực hoàn thành dự toán thu từ xuất nhập khẩu

Thu ngân sách giảm 19,2% so cùng kỳ năm trước.

Hoạt động xuất nhập khẩu nửa đầu năm chịu tác động mạnh của suy giảm thương mại toàn cầu. Theo thông tin từ Tổng cục Hải quan, 6 tháng đầu năm, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam ước đạt 316,64 tỷ USD, giảm 15,1% (tương ứng giảm 56,54 tỷ USD) so cùng kỳ 2022. Trong đó, tổng trị giá xuất nhập khẩu chịu thuế của cả nước giảm 21,3%.

Cụ thể, nửa đầu năm 2023, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam ước đạt 56,01 tỷ USD, tăng 3,6% so với tháng trước (tương ứng tăng 1,93 tỷ USD); trong đó, trị giá xuất khẩu ước đạt 29,3 tỷ USD, tăng 4,5% (tương ứng tăng 1,26 tỷ USD) và trị giá nhập khẩu ước đạt 26,71 tỷ USD, tăng 2,6% (tương ứng tăng 672 triệu USD).

Một số nhóm hàng có kim ngạch nhập khẩu tính thuế giảm mạnh đã kéo thu ngân sách giảm sâu. Điển hình: Các mặt hàng nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng phục vụ sản xuất như  than, hóa chất và sản phẩm hóa chất, chất dẻo, sắt thép, nguyên phụ liệu dệt may, linh kiện điện tử, linh kiện ô tô… chiếm 47,2% tổng kim ngạch nhập khẩu có thuế, nhưng giảm tới 26,7% so cùng kỳ 2022, làm giảm thu ngân sách khoảng 21.400 tỷ đồng so với cùng kỳ; hóm xăng dầu nhập khẩu tăng 11% về lượng, nhưng giảm 16% về trị giá, làm giảm thu khoảng 2.600 tỷ đồng so với cùng kỳ.

6 tháng đầu năm, một số nhóm hàng khác cũng có kết quả thu ngân sách nhà nước khá khả quan. Nổi bật là nhóm hàng ô tô nguyên chiếc các loại, kim ngạch nhập khẩu có thuế tăng 11,4% về lượng và tăng 4,7% về trị giá, làm tăng thu 5.100 tỷ đồng; mặt hàng dầu thô tăng 41% về lượng và tăng 10% về trị giá, làm tăng thu 570 tỷ đồng so cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, đây là nguồn thu không bền vững, phụ thuộc vào nhu cầu tiêu dùng, sự biến động của giá dầu thô thế giới.

Trong nửa đầu năm, dự toán thu của 10 cục hải quan tỉnh, thành phố chiếm 87% dự toán thu của toàn ngành hải quan, tuy nhiên, tính đến ngày 30/6, số thu của 10 đơn vị này mới đạt 162.042 tỷ đồng, bằng 43,52% dự toán được giao, giảm 15,5% so cùng kỳ 2022.

Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh cho biết, tổng trị giá kim ngạch xuất nhập khẩu giảm 20,3%, đã kéo số thu của ngành giảm tới 4.000 tỷ đồng. Thu ngân sách, Cục Hải quan TP. Hà Nội giảm 15,5% so cùng kỳ năm ngoái.

Tính đến hết 30/6/2023, toàn ngành thu ngân sách nhà nước đạt 183.744 tỷ đồng, giảm 19,2% (tương đương 43.600 tỷ đồng) so cùng kỳ năm trước và bằng 43,2% dự toán, đây là tỷ lệ so với dự toán thấp nhất kể từ năm 2013 đến nay.

Theo đánh giá của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất nhập khẩu suy giảm đã ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách của ngành hải quan.

Tập trung chống thất thu ngân sách nhà nước.

Đối mặt với tính hình thu ngân sách giảm mạnh gây áp lực lớn, Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị trực thuộc cần tăng cường các biện pháp chống thất thu qua công tác kiểm tra, giám sát, ngăn chặn, xử lý kịp thời các trường hợp kê khai trị giá hải quan bất hợp lý để gian lận, trốn thuế.

Thông qua số liệu trên, có thể nhận định, thu ngân sách nhà nước nửa cuối năm 2023 diễn ra hết sức khó khăn. Thêm vào đó, những chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp mới có hiệu lực sẽ tiếp tục tác động giảm thu như giảm thuế giá trị gia tăng ước giảm thu ngân sách Nhà nước khoảng 8.490 tỷ đồng; hoàn thuế nhập khẩu đối với linh kiện ô tô khoảng 6.000 tỷ đồng…

Với tốc độ trung bình như 6 tháng đầu năm 2023, ngành hải quan ước tính, số thu cả năm 2023 sẽ đạt khoảng 367,8 nghìn tỷ đồng. Sau khi trừ các khoản ước giảm thu như nêu trên, thì số thực thu ước khoảng 353 nghìn tỷ đồng, bằng 83% dự toán được giao, giảm 19% so cùng kỳ năm trước.

Để phấn đấu đạt số thu cao nhất, ngành hải quan sẽ tiếp tục thực hiện Chỉ thị 479/CT-TCHQ ngày 6/2/2023 của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan về việc thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tạo thuận lợi thương mại, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chống thất thu trong triển khai nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước năm 2023.

Cơ quan hải quan kiểm soát chặt chẽ:

Kịp thời phát hiện ngăn chặn việc vận chuyển trái phép, thẩm lậu vào nội địa; nhập khẩu hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ; nhập khẩu hàng không đúng với khai hải quan về chủng loại, số lượng, trị giá; hàng hóa thuộc diện cấm nhập khẩu; tự ý tiêu thụ hàng hóa đang chịu sự giám sát hải quan (hàng quá cảnh, kinh doanh tạm nhập tái xuất, hàng gia công, sản xuất xuất khẩu…).

Bên cạnh đó, cơ quan hải quan tăng cường chống thất thu qua công tác giám sát kiểm tra thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại; tập trung kiểm tra chống gian lận về số lượng, trị giá, mã số, xuất xứ, nhãn hiệu hàng hóa...

Tình hình thu ngân sách trong 6 tháng cuối năm 2023, diễn ra hết sức khó khăn, gây áp lực lớn cho thu ngân sách cả năm. Do đó, Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị tập trung rà soát các hoạt động trên địa bàn quản lý và tình hình kinh doanh của doanh nghiệp để dự toán số thu.

Lãnh đạo Tổng cục Hải quan cũng yêu cầu các đơn vị tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa công tác hải quan, tạo thuận lợi thương mại và các hoạt động nhập khẩu, rút ngắn thời gian, chi phí thông quan hàng hóa…

Bên cạnh đó, Các đơn vị cần theo dõi, quản lý sát tình hình thu nộp ngân sách, chú trọng tạo nguồn thu mới, chủ động liên hệ với doanh nghiệp để nắm bắt tình hình hoạt động kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp trong trường hợp cần thiết.

Đặc biệt, cơ quan hải quan thực hiện rà soát, phân loại, thu hồi và xử lý các khoản nợ thuế phát sinh trước ngày 1/1/2023 theo 4 nhóm: nhóm nợ khó thu; nhóm nợ chờ xử lý; nhóm nợ được khoanh; nhóm nợ có khả năng thu hồi.

Đồng thời, cơ quan hải quan áp dụng các giải pháp phù hợp theo quy định của pháp luật đối với từng nhóm nợ theo đúng hướng dẫn tại quy trình quản lý nợ thuế và các khoản thu khác đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

PV (T/h)