THCL Đất là mặt hàng nhập khẩu khá đặc biệt và nhạy cảm. bởi lẽ hiện nay, các loại đất nhập khẩu (đất sét, đất sét cao lanh, đất chịu lửa, đất sét bentonite…) đã nung, đã qua xử lý nhiệt, thuộc nhóm 25.07 và 25.08, chưa được quy định đầy đủ, cụ thể với từng loại, khiến DN và cơ quan hải quan gặp khó khăn khi làm thủ tục nhập khẩu và kiểm dịch.

Mâu thuẫn chính sách

Hiện nay, trong luật, nghị định và thông tư, đất không thuộc danh mục các mặt hàng bị cấm nhập khẩu hoặc nhập khẩu có điều kiện. Tuy nhiên, có một thực tế, khi các DN yêu cầu cơ quan hải quan làm các thủ tục cho phép nhập khẩu mặt hàng này, thì lại gặp khó ngay trong chính sách, đến trình tự thủ tục.

Theo đó, Luật Thương mại, Nghị định 187/2013/NĐ-CP ngày 20/11/2013 của Chính phủ, Thông tư 04/2015/TT-BNNPTNT ngày 3/9/2015 của Bộ NN&PTNT đều không đề cập đến cấm nhập hoặc nhập khẩu có điều kiện với các loại đất nói chung. Tuy nhiên, tại khoản 5 điều 13 Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật năm 2013, có quy định các hành vi bị cấm, trong đó việc nhập khẩu đất vào Việt Nam phải được sự đồng ý bằng văn bản của Bộ trưởng Bộ NN&PTNT.

Không những vậy, ngay chính các văn bản mà Bộ NN&PTNT ban hành cũng có sự khác nhau, không thống nhất dẫn tới việc làm thủ tục thông quan cho DN gặp nhiều khó khăn và vướng mắc.

Đơn cử, theo Thông tư số 30/2014/TT-BNNPTNT ngày 05/9/2014 và Quyết định 2515/QĐ-BNN-BVTV ngày 29/6/2015 của Bộ NN&PTNT thì, mặt hàng nhập khẩu thuộc nhóm 25.07 và 25.08 không thuộc Danh mục phải kiểm dịch thực vật.

Nhưng, tại Công văn số 2395/BNN-BVTV ngày 24/3/2015 của Bộ NN&PTNT (Cục Bảo vệ thực vật ký thừa ủy quyền) thì phải kiểm dịch thực vật; hay như Công văn số 2183/BVTV-KD của Cục Bảo vệ thực vật thì không quy định phải kiểm dịch thực vật đối với mặt hàng nhập khẩu thuộc nhóm 25.07 và 25.08.

Nên thống nhất văn bản

Theo Hiệp hội Xi măng và Vật Liệu xây dựng Việt Nam, hiện ngành sản xuất vật liệu xây dựng và xi măng trong nước vẫn sử dụng chủ yếu các loại vật liệu có nguồn gốc trong nước. Trong đó, các làng nghề gốm, các nhà máy sản xuất gạch ốp lát, ngói vẫn chủ yếu sử dụng nguồn đất sét từ trong nước. Các nhà máy sản xuất xi măng trắng sản xuất chưa nhiều mặt hàng này nên nguyên liệu đất sét cao lanh vẫn chủ yếu phụ thuộc vào việc khai thác các mỏ ở trong nước.

Tuy nhiên, trước việc nhiều DN đang gặp khó trong việc làm thủ tục nhập khẩu đất dành cho công nghiệp (các loại đất chủ yếu sử dụng làm hỗn hợp sản xuất vật liệu xây dựng, hóa chất, giấy, mỹ phẩm…, Tổng cục Hải quan cho rằng, đối với việc kiểm dịch đất nhập khẩu, Bộ NN&PTNT cần có văn bản hướng dẫn kiểm dịch đối với các loại đất nhập khẩu khác nhau để thống nhất các văn bản hướng dẫn có liên quan trong thời gian tới.

Cụ thể, Tổng cục Hải quan đã gửi văn bản đề xuất lên Bộ NN&PTNT có hướng dẫn cụ thể về chính sách, thủ tục nhập khẩu đất nói chung và đối với từng loại đất cụ thể để thực hiện Luật Thương mại, Nghị định187/2013/NĐ-CP ngày 20/11/2013 của Chính phủ, Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật được thống nhất.

Ngoài ra, đối với việc kiểm dịch đất nhập khẩu, Tổng cục Hải quan cũng đề xuất, Bộ NN&PTNT cần có văn bản hướng dẫn kiểm dịch đối với các loại đất nhập khẩu khác nhau để thống nhất các văn bản hướng dẫn có liên quan trong thời gian gần đây. Trong đó, đề nghị không yêu cầu kiểm dịch đối với loại đất đã qua nung hoặc xử lý nhiệt, hoặc đất được cơ quan kiểm dịch cho miễn kiểm dịch; đối với đất nhập khẩu theo cây trồng có mang theo bầu đất (tạm nhập, tái xuất) thì thực hiện kiểm dịch đất theo cây trồng

“Đề nghị không yêu cầu kiểm dịch đối với loại đất đã qua nung hoặc xử lý nhiệt, hoặc đất được cơ quan kiểm dịch cho miễn kiểm dịch; đối với đất nhập khẩu theo cây trồng có mang theo bầu đất thì thực hiện kiểm dịch đất theo cây trồng”, Tổng cục Hải quan nêu rõ.

Phan Chinh – Ngọc Linh