Mới đây, một bệnh nhân 55 tuổi sống tại quận Hoàng Mai (Hà Nội) đã phải nhập viện cấp cứu trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp và tổn thương não nghiêm trọng sau khi súc miệng và ngậm cồn y tế để chữa đau răng.
Chai cồn 70 độ được bệnh nhân mua từ hiệu thuốc gần nhà với bao bì hoàn toàn giống sản phẩm chính hãng. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm máu bệnh nhân chứa nồng độ methanol cao tới 116,63 mg/dL cho thấy, thứ dung dịch tưởng là cồn y tế kia thực chất chứa cồn công nghiệp methanol - một chất lỏng không màu, rất độc, thường được sử dụng trong sản xuất sơn, nhiên liệu, dung môi…
Theo người nhà bệnh nhân, khoảng một tuần trước khi nhập viện, bệnh nhân bị viêm tủy răng và đã mua cồn 70 độ từ một hiệu thuốc gần nhà về để ngậm và xúc miệng. Bệnh nhân ngậm liên tục trong một giờ, mỗi ngày 3 - 4 lần. Sau ba ngày, bệnh nhân bắt đầu có các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn và nôn, mệt mỏi, và sau đó là triệu chứng nhìn mờ.
Khi nhập viện, mặc dù bệnh nhân tỉnh táo và các chỉ số sinh tồn ban đầu bình thường, tình trạng nhanh chóng xấu đi, với triệu chứng hôn mê, suy hô hấp và phải đặt nội khí quản thở máy. Nghi ngờ ngộ độc methanol, bệnh nhân được chuyển ngay đến Trung tâm Chống độc để xử trí và lọc máu.
Kết quả xét nghiệm mẫu cồn mà bệnh nhân sử dụng cho thấy dù nhãn mác ghi là “Ethanol cồn 70 độ”, thực tế sản phẩm này chỉ chứa methanol, chiếm tới 77,5%. Sử dụng lâu dài và qua niêm mạc miệng, đặc biệt khi có vết thương hở do viêm tủy răng, đã khiến methanol thẩm thấu vào cơ thể bệnh nhân, dẫn đến ngộ độc nặng.
Câu chuyện trên không phải cá biệt. Trước đó không lâu, tại thành phố Hội An (tỉnh Quảng Nam), hai người nước ngoài đã tử vong sau khi sử dụng rượu pha từ loại cồn giả có chứa methanol. Thủ phạm là một nhân viên pha chế đã dùng cồn y tế giả để pha thành hai chai rượu mời khách.
Chỉ trong vài năm gần đây, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) đã tiếp nhận hàng chục ca ngộ độc methanol với điểm chung là bệnh nhân đều sử dụng các loại dung dịch dán mác “cồn y tế” không rõ nguồn gốc. Nhiều chai cồn được bệnh nhân mang đến kiểm tra sau đó cho kết quả, chỉ chứa methanol và nước, hoàn toàn không có ethanol (cồn y tế thật) như công bố.
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, loại cồn sát khuẩn phổ biến là ethanol, còn methanol là cồn công nghiệp, hóa chất độc hại, khả năng sát trùng rất kém và không được dùng để sát trùng.
Cồn công nghiệp methanol có thể dễ dàng hấp thu qua đường tiêu hóa, qua da và đường hô hấp. Methanol cũng dễ bốc hơi nên hít nhiều hoặc kéo dài cũng bị ngộ độc.
Các chai cồn nguy hiểm này được đóng chai và nhãn mác ở hai dạng: Một là, ở dạng hàng giả, có hình thức và công bố giống như sản phẩm cồn sát trùng “nghiêm chỉnh” (đề rõ công dụng sát trùng, hỗ trợ sát trùng, khử trùng, thành phần ethanol 70-90 độ).
Hai là, ở dạng nhập nhèm thông tin, mẫu mã, đánh lừa người tiêu dùng, nhưng đọc kỹ thông tin trên nhãn thì công dụng lại không dùng để sát trùng hay khử trùng, hoặc sát khuẩn hay khử khuẩn; thành phần ghi chung chung là cồn, hoặc ghi rõ là methanol, công dụng lại chỉ ghi là để lau chùi, vệ sinh hoặc để đốt.
Bác sĩ Nguyên cho rằng, với các chai cồn methanol, bản chất là chai hóa chất độc hại lại có thông tin nhập nhèm, đánh lừa người tiêu dùng và trốn tránh sự quản lý của cơ quan chức năng là vấn đề phức tạp. Đây là vấn đề đáng báo động vì thực tế đã và đang gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe.
Cồn y tế giả chứa methanol là mối đe dọa nghiêm trọng không chỉ với từng cá nhân mà cả cộng đồng. Những tai nạn thương tâm vì ngộ độc methanol không chỉ là lỗi của người tiêu dùng thiếu hiểu biết, mà còn là trách nhiệm của hệ thống giám sát lỏng lẻo, của sự thiếu minh bạch trong quản lý hóa chất. Khi chai cồn không còn là công cụ bảo vệ sức khỏe mà trở thành tác nhân gây tử vong, vấn đề được đặt ra chính là trách nhiệm quản lý của cơ quan chức năng đang ở đâu?
Thiên Trường (t/h)
