Trong bối cảnh năm 2025, khi yêu cầu tăng trưởng gắn với bao trùm và bền vững ngày càng rõ nét, khu vực kinh tế tập thể, nòng cốt là các hợp tác xã (HTX) và liên hiệp hợp tác xã (LHHTX), tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong việc tạo sinh kế ổn định, nâng cao thu nhập, đồng thời củng cố đời sống văn hóa, tinh thần ở cộng đồng dân cư, nhất là khu vực nông thôn.
Trước hết, HTX là mô hình kinh tế phù hợp để tổ chức lại sản xuất, giúp người dân nâng cao thu nhập một cách bền vững. Thông qua HTX, các hộ sản xuất nhỏ lẻ được liên kết, hỗ trợ về vốn, kỹ thuật, giống, vật tư đầu vào và đặc biệt là đầu ra sản phẩm. Nhờ đó, người dân giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất, chất lượng và giá trị hàng hóa. Ví dụ, HTX Sản xuất và kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Văn Đức (xã Bát Tràng, Hà Nội). HTX đã tổ chức sản xuất rau theo quy trình VietGAP, đầu tư sơ chế, đóng gói và ký kết hợp đồng tiêu thụ ổn định với các siêu thị, bếp ăn tập thể. Nhờ tham gia HTX, thu nhập của các hộ thành viên cao hơn nhiều so với sản xuất truyền thống, đời sống vật chất được cải thiện rõ rệt.
Ở quy mô cao hơn, các liên hiệp hợp tác xã đã phát huy hiệu quả trong việc mở rộng liên kết, nâng cao sức cạnh tranh và giá trị gia tăng cho sản phẩm, qua đó tạo tác động lan tỏa đến đời sống người dân. Liên hiệp HTX Thương mại Dịch vụ Sữa Evergrowth (Sóc Trăng cũ) là một ví dụ tiêu biểu. Liên hiệp đã liên kết các HTX chăn nuôi bò sữa của đồng bào Khmer, hỗ trợ kỹ thuật, vốn, bao tiêu sản phẩm sữa tươi cho thành viên. Nhờ mô hình này, hàng nghìn hộ chăn nuôi có thu nhập ổn định, từng bước thoát nghèo, nhiều gia đình có điều kiện đầu tư cho giáo dục, y tế và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Không chỉ nâng cao đời sống vật chất, HTX và LHHTX còn góp phần quan trọng trong việc cải thiện đời sống tinh thần cho người dân. Hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, dân chủ, bình đẳng và cùng có lợi, HTX tạo môi trường để người dân gắn kết, hỗ trợ lẫn nhau, phát huy tinh thần cộng đồng. Nhiều HTX còn tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, sinh hoạt cộng đồng, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần ở cơ sở. Thông qua HTX, người dân không chỉ là người lao động mà còn là chủ thể tham gia quản lý, ra quyết định, từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm và niềm tin vào sự phát triển chung.
Trong lĩnh vực làng nghề và ngành nghề nông thôn, HTX đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời tạo việc làm và thu nhập cho người dân. HTX Dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp (Ninh Thuận cũ) đã tập hợp các nghệ nhân, hộ gia đình người Chăm, tổ chức sản xuất theo hướng chuyên nghiệp, kết hợp bảo tồn nghề truyền thống với phát triển du lịch và thương mại. Nhờ đó, nhiều lao động, đặc biệt là phụ nữ và người cao tuổi, có việc làm ổn định, thu nhập được cải thiện, đồng thời các giá trị văn hóa đặc sắc được gìn giữ và lan tỏa.
Trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập kinh tế, nhiều HTX và LHHTX đã chủ động đổi mới, ứng dụng công nghệ trong quản lý và tiêu thụ sản phẩm, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và đời sống thành viên. Việc bán hàng qua thương mại điện tử, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, xây dựng thương hiệu chung không chỉ giúp tăng doanh thu mà còn nâng cao vị thế, niềm tự hào của người dân đối với sản phẩm do chính cộng đồng mình làm ra. Đây là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao đời sống tinh thần, củng cố niềm tin và khát vọng vươn lên của người dân.
Để HTX và LHHTX tiếp tục phát huy vai trò, cần sự vào cuộc đồng bộ của Nhà nước, các tổ chức hỗ trợ và bản thân các HTX. Cơ chế, chính sách về tín dụng, đất đai, đào tạo nguồn nhân lực, khoa học - công nghệ cần được triển khai hiệu quả, sát thực tiễn. Đồng thời, các HTX và LHHTX phải không ngừng nâng cao năng lực quản trị, minh bạch tài chính, lấy lợi ích của thành viên và cộng đồng làm trung tâm phát triển.
Có thể khẳng định, phát triển HTX và LHHTX là con đường quan trọng để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. Với những mô hình hiệu quả, cách làm sáng tạo và sự đồng hành của cả hệ thống chính trị, khu vực kinh tế tập thể sẽ tiếp tục đóng góp tích cực vào mục tiêu xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc, bền vững cho người dân.
Anh Minh
