Dự án đường sắt tốc độ cao có tổng chiều dài 1.541 km, trong đó đoạn qua Quảng Trị dài 190,68 km, sử dụng khoảng 1.872 ha đất. Tuyến đi qua 35 xã, phường; bố trí 2 ga hành khách chính và 4 trạm bảo dưỡng.
Dự án dự kiến ảnh hưởng đến 7.248 hộ dân, trong đó hơn 3.000 hộ phải tái định cư; khoảng 21.000 ngôi mộ cần di dời. Để đảm bảo chỗ ở và công trình phúc lợi, tỉnh phải bố trí 51 khu tái định cư, 29 khu nghĩa trang và khoảng 18.800 tỷ đồng cho công tác giải phóng mặt bằng (GPMB).
Hiện các địa phương đang triển khai nhiều nhiệm vụ như xây dựng khu tái định cư, rà soát hướng tuyến, tiếp nhận và bố trí nguồn vốn GPMB, giao chủ đầu tư thực hiện bồi thường – hỗ trợ – tái định cư…
Tuy nhiên, tiến độ vẫn gặp nhiều rào cản, một số khó khăn lớn được nêu gồm: Thiếu quy định cụ thể về đầu tư xây dựng nghĩa trang trong Nghị quyết 172/2024/QH15; chậm bàn giao cọc GPMB ảnh hưởng tiến độ hoàn thành GPMB vào cuối năm 2026; yêu cầu bố trí cả đất ở và đất sản xuất khi tái định cư; hạn chế quỹ đất dành cho khu nghĩa trang.
Trước vấn đề này, các sở, ngành và địa phương đã kiến nghị nhiều giải pháp liên quan đến đất đai, nguồn vốn, xây dựng khu tái định cư và các nội dung kỹ thuật khác.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hoàng Nam đánh giá cao nỗ lực của các đơn vị và nhấn mạnh tính cấp thiết của dự án đối với sự phát triển của tỉnh và vùng. UBND tỉnh Quảng Trị thống nhất giao chủ đầu tư đảm nhiệm toàn bộ công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Các xã, phường có tuyến đi qua phải chủ động kế hoạch chi tiết, kiểm soát chặt chẽ ranh giới GPMB, ngăn chặn tình trạng xây dựng trái phép trong vùng dự án.
Sở Tài chính được giao tham mưu sử dụng hiệu quả nguồn vốn, đảm bảo phân bổ đúng trọng tâm, đồng thời hướng dẫn các địa phương trong việc ứng vốn xây dựng khu tái định cư. Tỉnh Đoàn hỗ trợ xã Tân Mỹ rà soát hồ sơ đất đai tại Dự án Làng thanh niên lập nghiệp An Mã. Sở Xây dựng tiếp tục làm đầu mối làm việc với Bộ, ngành Trung ương để thống nhất hướng tuyến và xử lý các nội dung còn tồn tại.
Với quyết tâm đồng hành cùng Chính phủ trong triển khai tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, tỉnh Quảng Trị đang dồn toàn lực để xử lý từng vấn đề phát sinh, đặc biệt là công tác giải phóng mặt bằng và chuẩn bị tái định cư.
Việc các sở, ngành và địa phương cùng vào cuộc một cách chủ động, trách nhiệm sẽ tạo nền tảng quan trọng để dự án sớm được triển khai đồng bộ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và toàn khu vực trong giai đoạn mới.
Lê Đình
