Quốc hội ghi nhận những kết quả nổi bật trong thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực. Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn còn xảy ra ở một số nơi, có thời điểm ở mức độ nghiêm trọng. Đặc biệt, ô nhiễm không khí (do bụi mịn) tại các thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM vẫn là vấn đề nan giải. Chất lượng môi trường một số đoạn sông như sông Cầu, sông Nhuệ - Đáy, tập trung tại khu vực đông dân cư và cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, làng nghề, cũng chậm được cải thiện.
Để khắc phục những hạn chế và thích ứng với giai đoạn mới, Quốc hội yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương đổi mới tư duy và hoàn thiện thể chế, chính sách về bảo vệ môi trường, đi kèm tổ chức thực thi quyết liệt, hiệu lực, hiệu quả.
Quốc hội nhấn mạnh, cần thống nhất nhận thức và hành động, coi chi cho môi trường là đầu tư cho phát triển, bảo đảm an ninh môi trường, đồng thời loại bỏ quan điểm “bảo vệ môi trường sẽ làm cản trở tăng trưởng kinh tế". Nguyên tắc xuyên suốt là không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế đơn thuần, tôn trọng quy luật tự nhiên, ngay cả khi đạt được tăng trưởng kinh tế ở mức cao.
Quốc hội quán triệt chú trọng tăng cường và đa dạng hóa nguồn lực cho bảo vệ môi trường. "Ưu tiên nguồn lực từ ngân sách và nguồn lực xã hội hóa cho bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu để đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, xây dựng đồng bộ các công trình hạ tầng môi trường thiết yếu", Nghị quyết nêu rõ. Các công trình được ưu tiên bao gồm hệ thống thu gom, xử lý nước thải đô thị; hệ thống thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải phù hợp cho từng loại rác, các nhà máy tái chế, xử lý rác thải hữu cơ, chất thải nguy hại.
Cùng với đó, Quốc hội yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Cần đẩy mạnh thu hút các doanh nghiệp lớn đầu tư vào Việt Nam, thông qua đó thúc đẩy hoạt động chuyển giao công nghệ, tiếp nhận và làm chủ công nghệ lõi, công nghệ nguồn về bảo vệ môi trường và chuyển đổi xanh.
Quốc hội đồng thời yêu cầu ban hành và triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Yêu cầu cấp bách là thực hiện ngay các biện pháp kiểm soát, ngăn chặn và khắc phục, cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí tại thành phố Hà Nội và TPHCM.
Để cải thiện chất lượng môi trường, Quốc hội đặc biệt nhấn mạnh các nhiệm vụ về giao thông:
Kiểm soát chặt chẽ khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.
Hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị lớn theo phân vùng môi trường.
Đặc biệt, yêu cầu có biện pháp loại bỏ phương tiện cơ giới không đủ tiêu chuẩn lưu hành gây ô nhiễm môi trường.
Thực hiện lộ trình chuyển đổi xanh phù hợp trong hoạt động giao thông vận tải gắn với đầu tư hạ tầng và các cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân, tạo sự đồng thuận trong xã hội.
Quốc hội đặt ra mục tiêu cụ thể tại Hà Nội sẽ phấn đấu đến năm 2030, nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm giảm khoảng 20% so với mức trung bình năm 2024.
Tại các tỉnh lân cận Hà Nội (Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Phòng, Ninh Bình): Kiểm soát nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm giảm tối thiểu 10% so với mức trung bình năm 2024.
Tại TPHCM và các đô thị khác thì chất lượng không khí cần được duy trì kiểm soát, không để gia tăng mức độ ô nhiễm.
Bên cạnh đó, đến hết năm 2026, Quốc hội yêu cầu sửa đổi quy định về lộ trình, thời gian áp dụng đối với chính sách phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại hộ gia đình, cá nhân cho phù hợp với yêu cầu thực tế. Đồng thời, cần chủ động di dời các cơ sở sản xuất trong cụm công nghiệp, làng nghề gây ô nhiễm, đặc biệt là tại các cụm công nghiệp, làng nghề xen lẫn với khu dân cư, tới địa điểm có quy hoạch phù hợp.
Tâm An(t/h)
