Những cảnh báo về hệ lụy của sự mất cân bằng giới tính khi sinh và sự quyết liệt thực hiện các chính sách nhằm xóa bỏ sự can thiệp có chủ đích trong lựa chọn giới tính khi mang thai ở Việt Nam trong thời gian qua chưa đem lại hiệu quả; tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh chưa được khắc phục.
Theo Tổng cục Thống kê, SRB của Việt Nam có xu hướng tăng hơn so với mức sinh học tự nhiên từ năm 2006 đến nay, đưa ra bằng chứng về mất cân bằng giới tính khi sinh tại Việt Nam. Trong đó, SRB năm 2019 giảm so với năm 2018 nhưng vẫn ở mức cao (năm 2018: 114,8 bé trai/100 bé gái; năm 2019: 111,5 bé trai/100 bé gái).
Sự gia tăng bất thường về SRB của Việt Nam trong những năm gần đây đang là mối quan tâm hàng đầu của các nhà lập chính sách. Theo đó, những cảnh báo về hệ lụy của sự mất cân bằng giới tính khi sinh và sự quyết liệt thực hiện các chính sách nhằm xóa bỏ sự can thiệp có chủ đích trong lựa chọn giới tính khi mang thai ở Việt Nam trong thời gian qua chưa đem lại hiệu quả; tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh chưa được khắc phục.
Theo thông tin từ đại diện lãnh đạo Chi cục DS-KHHGĐ Thanh Hóa cho biết, tỷ số giới tính khi sinh được xác định bằng số trẻ em trai/100 trẻ em gái được sinh ra. Tỷ số này thông thường là 105-107/100. Bất kỳ một sự thay đổi đáng kể nào của tỷ số trên chệch khỏi mức sinh học bình thường sẽ dẫn đến tình trạng thừa nam giới, thiếu nữ giới trong độ tuổi kết hôn, từ đó nảy sinh những tiêu cực đối với cấu trúc dân số trong tương lai.
Bên cạnh đó, mất cân bằng giới tính cũng dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội, ảnh hưởng tới cuộc sống gia đình và cộng đồng, làm gia tăng tình trạng bất bình đẳng giới, tỷ lệ ly hôn và tái hôn của phụ nữ sẽ tăng cao...
Trước tình trạng đó, tỉnh Thanh Hóa đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quan trọng góp phần giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính. Công tác truyền thông giáo dục được thực hiện thường xuyên, đa dạng từ tỉnh đến cơ sở thông qua các hình thức tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, tư vấn nhóm, tư vấn trực tiếp, nói chuyện chuyên đề, hội nghị, sản xuất, nhân bản các sản phẩm truyền thông... góp phần nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội, các tầng lớp Nhân dân về ý nghĩa quan trọng của các yếu tố dân số đối với sự phát triển...
Thông qua việc triển khai các hoạt động truyền thông, cung cấp thông tin, phổ biến pháp luật, vận động, tư vấn, can thiệp, hỗ trợ... đã nâng cao vai trò, trách nhiệm trong công tác chỉ đạo, triển khai của các cấp ủy đảng, chính quyền trong việc thực hiện các giải pháp nhằm làm giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính trên địa bàn tỉnh; từng bước nâng cao nhận thức của người dân về hậu quả của tình trạng mất cân bằng giới tính đối với sự phát triển bền vững của gia đình và xã hội, từ đó có những chuyển biến tích cực về hành vi liên quan đến tình trạng mất cân bằng giới tính.
Với sự nỗ lực, quyết tâm của những người làm công tác dân số từ tỉnh đến cơ sở, công tác DS-KHHGĐ đã và đang đạt được những kết quả quan trọng về quy mô, cơ cấu, chất lượng và phân bố dân số.
Năm 2021 tỷ số giới tính khi sinh 113,5 bé trai/100 bé gái, năm 2022 giảm còn 113 bé trai/100 bé gái, năm 2023 phấn đấu giảm còn 112,8 bé trai/100 bé gái.
Trong điều kiện đời sống kinh tế ngày càng phát triển như hiện nay, không dễ dàng để thay đổi quan niệm phải có con trai để nối dõi tông đường, thờ cúng tổ tiên, phụng dưỡng cha mẹ của một bộ phận người dân. Trước thực tế đó, để giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính, thời gian tới tỉnh Thanh Hóa sẽ tăng cường vai trò lãnh đạo của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, nêu cao vai trò tiên phong, gương mẫu và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong thực hiện đồng bộ các giải pháp giảm thiểu mất cân bằng giới tính nhằm khống chế tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh.
Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi đối với việc giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính tại cộng đồng, nâng cao hiệu lực thực thi những quy định của pháp luật về kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính và phát huy hiệu quả quản lý, giám sát, đánh giá việc tổ chức thực hiện Đề án kiểm soát mất cân bằng giới tính... nhằm khống chế hiệu quả tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh, đưa tỷ số giới tính khi sinh trở lại mức cân bằng tự nhiên, góp phần nâng cao chất lượng dân số, đảm bảo an sinh xã hội.
Lê Nam
