Vắc xin phòng RSV công nghệ mới do Tập đoàn Dược phẩm GSK (Anh) nghiên cứu sản xuất đã được Hệ thống Tiêm chủng VNVC chính thức ra mắt và triển khai tiêm vào sáng 14/12. Đây là kết quả cụ thể chỉ sau hai tháng kể từ lễ ký kết nâng tầm hợp tác chiến lược giữa VNVC và GSK tại London, dưới sự chứng kiến của Tổng Bí thư Tô Lâm và Đặc phái viên Thương mại Chính phủ Anh Matt Western, góp phần hiện thực hóa hợp tác y tế chiến lược giữa Việt Nam và Vương quốc Anh.
BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, vắc xin RSV của GSK được nghiên cứu phát triển chuyên biệt cho người cao tuổi dựa trên công nghệ hiện đại. Vắc xin sử dụng thành phần protein đặc hiệu của virus RSV đã được thiết kế ở dạng “hoạt động hiệu quả nhất” kết hợp chất bổ trợ tiên tiến hỗ trợ cơ thể có thể tạo đáp ứng miễn dịch ở mức cao tối đa, giúp nhận diện virus sớm và chính xác hơn, từ đó phòng bệnh hiệu quả và bền vững ngay cả ở người có sức khoẻ yếu, cao tuổi hoặc có bệnh nền.
“Vắc xin RSV có lịch tiêm một liều cho người từ 60 tuổi trở lên với hiệu lực bảo vệ cao tối đa và kéo dài, do đó có thể được xem là giải pháp đơn giản và hiệu quả, tiết kiệm nhất cho người cao tuổi trước virus rất mạnh, nguy hiểm và phổ biến như RSV, nhất là trong bối cảnh ô nhiễm môi trường và nhiều bệnh hô hấp như cúm, phế cầu cũng đe doạ sức khoẻ của người cao tuổi”, BS Chính cho biết.
Theo dữ liệu từ nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn trên 25.000 người, vắc xin này đạt hiệu lực bảo vệ 82,6% trước nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp dưới do RSV ở người từ 60 tuổi trở lên và lên đến 94,6% ở người có ít nhất một bệnh nền. Hiện vắc xin đã được phê duyệt tại gần 70 quốc gia với hơn 10 triệu liều sử dụng trên toàn thế giới. Vắc xin đã được nhiều tổ chức y khoa trên thế giới khuyến cáo tiêm phòng cho người từ 60 tuổi trở lên hoặc người từ 50-59 tuổi có nguy cơ cao.
Liên quan đến các ca bệnh RSV nặng ở người cao tuổi, PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), cho biết với người lớn tuổi, đặc biệt là người có bệnh nền như tim mạch, đái tháo đường, suy thận…, khi nhiễm RSV bệnh thường diễn tiến nhanh và nặng, dễ phải nhập viện và có nguy cơ tử vong. Theo ông, việc chủ động tiêm vắc xin RSV có ý nghĩa quan trọng trong giảm nguy cơ viêm phổi nặng, hạn chế nhập viện và giảm gánh nặng điều trị cho hệ thống y tế. 
RSV là một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm phổi, viêm tiểu phế quản, suy hô hấp và nhập viện ở tất cả lứa tuổi nhưng đặc biệt ở trẻ em và người cao tuổi. Với người cao tuổi, RSV đặc biệt nguy hiểm khi có thể nhanh chóng tấn công hệ hô hấp, đồng thời kích hoạt cơ chế tăng nặng, gây biến chứng, bùng phát đợt cấp, kiểm soát bệnh mạn tính đang mắc như tim mạch, huyết áp, tiểu đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), bệnh thận mạn, ung thư hoặc suy giảm miễn dịch gặp nhiều khó khăn. Không chỉ gây biến chứng hô hấp, nhiễm RSV còn làm tăng nguy cơ xảy ra các biến cố tim mạch nghiêm trọng như suy tim, đột quỵ, nhồi máu cơ tim dẫn đến tử vong tăng cao.
Các nghiên cứu cho thấy RSV gây gánh nặng bệnh tật rất lớn ở người cao tuổi. Ước tính năm 2019, RSV khiến hơn 470.000 ca nhập viện và khoảng 33.000 ca tử vong nội viện ở nhóm từ 60 tuổi trở lên tại các quốc gia có thu nhập cao. Tại Việt Nam, trong vòng 5 năm, RSV được ước tính gây khoảng 4,6 triệu ca nhiễm, 200.000 ca nhập viện và 18.000 trường hợp tử vong ở người trên 60 tuổi. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy RSV là tác nhân virus gây bệnh hô hấp phổ biến hàng đầu, đặc biệt ở người cao tuổi, với diễn tiến nặng và nguy cơ viêm phổi cao, nhất là khi đồng nhiễm với các virus khác.
GS.TS.BS Ngô Quý Châu, Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam, Phó Tổng Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội - đơn vị thuộc hệ sinh thái với VNVC cũng bắt đầu triển khai tiêm vắc xin RSV nhận định, việc phòng ngừa RSV là thách thức lớn do virus lây lan nhanh trong cộng đồng, trong khi người cao tuổi suy giảm miễn dịch theo tuổi và có tỷ lệ mắc bệnh nền, bệnh mạn tính cao, khiến khả năng chống đỡ tự nhiên hạn chế. Theo GS Châu, RSV hiện gây gánh nặng bệnh tật lớn ở người cao tuổi nhưng chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, vì vậy phòng ngừa chủ động bằng vắc xin có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, giúp hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng khó lường khi nhiễm virus này.
Tại Việt Nam, Hội Tim mạch Việt Nam và Hội Hô hấp Việt Nam đã cập nhật khuyến cáo chuyên môn, đưa phòng ngừa RSV bằng vắc xin vào chiến lược quản lý các bệnh mạn tính phổ biến như COPD và suy tim. Điều này kịp thời hỗ trợ, định hướng chuyên môn cho các bác sĩ có được hướng dẫn quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho người bệnh trước virus RSV.
Trúc Tâm
