Thu phí tác quyền âm nhạc: Thực hiện đúng với hình thức khai thác sử dụng

Bảo đảm quyền lợi các bên

Sáng 25/5, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch họp về vấn đề thu phí tác quyền âm nhạc khi mở tivi tại các khách sạn ở Đà Nẵng. Nhạc sĩ Phó Đức Phương, Giám đốc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) cho biết: Việc thu phí dựa trên nền tảng luật pháp, tham khảo công ước Berne, hệ thống luật pháp quốc tế và áp dụng vào đời sống thực tiễn trong nước.

“Khách sạn mở tivi có âm nhạc phục vụ gián tiếp, dù ít hay nhiều cho doanh thu của khách sạn đó, tức là kinh doanh. Nguyên tắc là tổ chức cá nhân dùng âm nhạc phục vụ cho hoạt động kinh doanh thì có nghĩa vụ trả tiền”, ông Phương nói.

Ảnh minh họa

Ông Bùi Nguyên Hùng, Cục trưởng Cục Bản quyền Tác giả cho rằng, việc làm này đúng với điều 33 Luật Sở hữu Trí tuệ và điều 35 Nghị định 100 cũng như các điều ước quốc tế.

Tuy nhiên, ông Hùng đề nghị Trung tâm phải thực hiện theo đúng quy trình, đúng pháp luật và phải có lộ trình phù hợp đối với từng hình thức khai thác sử dụng âm nhạc để bảo vệ quyền lợi tác giả, quyền lợi bên khai thác sử dụng và lợi ích hưởng thụ của công chúng.

“Đây là tài sản dân sự, do vậy chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan tự xây dựng biểu mức tiền bản quyền và thỏa thuận với bên khai thác sử dụng. Không phải tống đạt công văn tới yêu cầu mà phải truyền thông, mời toàn bộ cơ sở khách sạn đến và đưa ra biểu giá để nghiên cứu. Quá trình nghiên cứu phải có đồng thuận cả hai bên. Trong trường hợp không thỏa thuận được thì áp dụng theo quy định của Chính phủ hoặc khởi kiện ra tòa án để giải quyết”, ông Hùng nói.

Dừng thu phí âm nhạc tại phòng ngủ của các khách sạn

Nhiều người đặt câu hỏi: VCPMC có thu sai đối tượng hay thu phí tác quyền hai lần (vừa với đài truyền hình, vừa với cơ sở kinh doanh khách sạn)? Ông Phó Đức Phương giải thích: Theo Luật Sở hữu Trí tuệ, ngoài quyền nhân thân, tác giả, chủ sở hữu tác phẩm có quyền biểu diễn, quyền sao chép, quyền được kiểm soát sử dụng tác phẩm trên các thiết bị phát sóng, quyền được truyền đạt tác phẩm đến công chúng, quyền nhập khẩu, phân phối sản phẩm sang nước ngoài. Các quyền này độc lập và không chồng chéo lên nhau.

Ông Nguyễn Hoàng Giang, Giám đốc VCPMC khu vực phía Bắc cho rằng: Phí đài truyền hình liên quan quyền truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật khác. Trong khi đó, thu phí cơ sở kinh doanh khách sạn dựa trên quyền biểu diễn và truyền đạt tác phẩm trước công chúng. Người dân mở tivi xem tại nhà không phải trả tiền bản quyền.

Ông Bùi Nguyên Hùng nhấn mạnh, việc thu tiền tác quyền ở các khách sạn thường có 5-6 hạng mục khác nhau khi khách sạn mở tivi hay mở các sàn bar để kinh doanh dịch vụ ví như việc đặt tivi ở các sảnh, hành lang, trong phòng cà phê của khách sạn, trong quán bar của khách sạn, sân khấu.... Chính vì thế, Cục Bản quyền chỉ yêu cầu VCPMC dừng ngay việc thu phí tác quyền đối với các hạng mục tivi đặt ở phòng ngủ của các khách sạn, còn ở các hạng mục khác, khi khách sạn sử dụng tivi để kinh doanh hay mở loa, đài vẫn thu như bình thường. Việc VCPMC dừng thu tiền tác quyền tác giả tại các phòng ngủ của các khách sạn cho tới khi VCPMC xác định được tác phẩm âm nhạc được khai thác, sử dụng của tác giả hoặc chủ sở hữu là hội viên của VCPMC và xây dựng biểu mức tiền quyền tác giả/tác phẩm được khai thác, sử dụng, sau đó tiến hành đàm phán để nhận được sự đồng thuận của tổ chức, cá nhân khai thác sử dụng tác phẩm âm nhạc theo quy định của pháp luật và báo cáo Bộ VHTT-DL.

Ông Phó Đức Phương khẳng định: Sẽ chấp hành nghiêm túc chỉ đạo của Cục Bản quyền tác giả. Ngoài ra VCPMC sẽ bàn với các thành viên để đưa ra mức giá cụ thể sau khi tiến hành lấy ý kiến từ các đơn vị liên quan cũng như ý kiến từ các khách sạn tại Đà Nẵng.

Một thắc mắc được nêu ra là mức phí 25.000 đồng mỗi phòng khách sạn một năm dựa trên căn cứ nào? Ông Phó Đức Phương thừa nhận: Đây là kết quả nhiều cuộc bàn bạc, cân nhắc của đơn vị ông và chỉ là “thu cho có”.

Một thắc mắc được nêu ra là mức phí 25.000 đồng mỗi phòng khách sạn một năm dựa trên căn cứ nào? Ông Phó Đức Phương thừa nhận: Đây là kết quả nhiều cuộc bàn bạc, cân nhắc của đơn vị ông và chỉ là “thu cho có”.

Giữ quan điểm đây là mức phí rất thấp, VCPMC khẳng định sẽ không giảm giá, trừ khi có sự đồng ý của tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác phẩm. Nếu thấy mức giá không phù hợp, doanh nghiệp có thể ngừng sử dụng. “Nếu VCPMC và các doanh nghiệp không tìm được tiếng nói chung, các cơ quan quản lý liên ngành sẽ vào cuộc”, ông Nguyễn Hoàng Giang nói.

Ông Giang cho biết thêm: Năm 2016, VCPMC thu được hơn 70 tỷ tiền tác quyền trên cả nước và gần ba tỷ tại các tỉnh thành phía Nam. Số tiền này phần lớn đến từ các buổi biểu diễn ca nhạc, trình diễn tại quán bar... Phí bản quyền thu từ các tivi trong khách sạn là rất nhỏ. Hiện tại chúng tôi không có số liệu cụ thể.

VCPMC đã tiến hành thu phí bản quyền thành công các khách sạn bốn, năm sao ở Hà Nội và TP HCM từ 10 năm nay. Những năm tới, đơn vị này tiến hành khảo sát và áp dụng quy chế này với các khách sạn hai, ba sao. Trung tâm đã thu một số khách sạn ở Đà Nẵng vài ba năm qua. Cho rằng việc tính toán khó cụ thể, trung tâm không giải thích rõ lý do thu đồng nhất mức phí 25.000 đồng cho mọi mô hình khách sạn, bất kể năm sao hay một sao.

Trước đó, vào đầu tháng 5, hàng loạt khách sạn từ một đến ba sao ở Đà Nẵng nhận được công văn từ Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam chi nhánh phía Nam. Công văn yêu cầu chủ doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh sử dụng âm nhạc “khẩn trương liên hệ để thực hiện nghĩa vụ trả tiền sử dụng quyền tác giả khi sử dụng tác phẩm âm nhạc trong hoạt động kinh doanh”.

Văn bản gửi kèm khoản thu đối với phòng ngủ/phòng khách có sử dụng tivi với mức giá 25.000 đồng mỗi phòng một năm. Theo đó, sau ngày 10/5, nếu các đơn vị kinh doanh không phản hồi, VCPMC sẽ phối hợp ngành chức năng tiến hành các thủ tục pháp lý.

Một số cơ sở cho rằng họ không sử dụng âm nhạc trong kinh doanh khách sạn để phải trả tác quyền. Số khác cho rằng việc thu tác quyền khi mở tivi là vô lý. Một đơn vị cho biết họ dùng truyền hình cáp và đã thanh toán thuê bao hàng tháng, không có lý gì phải trả thêm khoản tiền khác.

Hoan Nguyễn