Tiếp bài Vụ thu hồi đất tại Lương Sơn (Hoà Bình): Nhiều nội dung cần được làm rõ

Không đồng tình và cho rằng, nguồn gốc là đất khai hoang và dự án này không phải vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, bà Nguyễn Thị Mơi đã gửi đơn thư cầu cứu Chủ tịch tỉnh.

Nguồn gốc là đất khai hoang từ những năm 1980

Sau khi báo phản ánh, ngày 6/7/2017, UBND huyện Lương Sơn đã có Văn bản số 715/UBND-PTQĐ báo cáo UBND tỉnh cùng các cơ quan liên quan về việc thực hiện đầu tư dự án. Theo đó, huyện Lương Sơn khẳng định:

Diện tích đất của hộ gia đình bà Mơi, trước năm 1978 là khu Đồng Cỏ, chuyên chăn thả trâu bò, thuộc Nông trường Xuân Mai quản lý, đến năm 1978, sáp nhập về Nông trường Cửu Long. Năm 1988 – 1989, xoá bỏ cơ chế bao cấp, Nông trường Cửu Long thực hiện khoán 10 cho các hộ công nhân, hợp đồng lao động trong toàn nông trường.

Ngày 4/1/1995, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định 01/NĐ-CP về việc giao khoán đất vào mục đích sản xuất nông lâm nghiệp, đất có mặt nước nuôi trồng thuỷ sản trong các nông lâm trường.

Năm 2001, Nông trường Cửu Long triển khai đo đạc (đo thủ công bằng thước dây) đưa toàn bộ quỹ đất, kể cả đất bờ lô, bìa chéo vào giao khoán trồng cây ăn quả, chè tự trồng. Trong đó, có hộ gia đình bà Mơi, chồng là ông Đỗ Danh Bàn (đã mất) đứng tên trên hợp đồng giao khoán số 57 HĐK/CT ngày 09/11/2001 với diện tích trên 8.000 m2.

Năm 2008, ông Đỗ Danh Bàn (chồng bà Mơi) đã làm đơn xin trả lại một phần diện tích đất nhận khoán để tách cho 2 con là anh Đỗ Danh Bình và chị Đỗ Thị Sinh, các hộ dân này vẫn nhận khoán từ đó đến nay.

Người dân khu, xóm, công nhân nông trường đều khẳng định và ký xác nhận, mảnh đất nhà bà Mơi đang sinh sống, canh tác hiện tại là do khai hoang từ năm 1982; được đánh đổi bởi biết bao mồ hôi, công sức mà có. Sau đó, mới được nhập vào nông trường để nhận khoán lại trên chính mảnh đất ấy. 

 Nhà được khánh thành ngày 24/3/2000

Chính quyền địa phương và Nông trường Cửu Long thì khẳng định, đã giao khoán mảnh đất này cho nhà bà Mơi từ năm 2001. Nhưng trên thực tế, gia đình bà Mơi đã cải tạo, sử dụng, sinh sống trên mảnh đất đó từ năm 1982.

Đặc biệt, đã xây dựng được căn nhà kiên cố, khang trang đưa vào sử dụng từ năm 2000 (trước thời gian giao khoán – năm 2001). Vậy, trước năm 2001, khu đất này do đơn vị nào quản lý? Tại sao, gia đình nhà bà Mơi lại có thể cải tạo, canh tác, làm nhà để sinh sống trên đó gần 20 năm trước khi nhận khoán?

Hơn nữa, đất nhà bà Mơi thuộc khu vực Đồi Lau, trong Sổ giao khoán cho ông Đỗ Danh Bàn năm 2001, cũng thể hiện diện tích đất giao khoán thuộc khu vực Đồi Lau. Nhưng, tại Văn bản số 715/UBND-PTQĐ ngày 06/07/2017, của UBND huyện Lương Sơn lại khẳng định, diện tích đất nhà bà Mơi trước năm 1978 là khu Đồng Cỏ.

Ông Nguyễn Ngọc Hải, thành viên Hội đồng giải thể - Công ty TNHH MTV Cửu Long, nguyên Giám đốc Công ty cho biết, Đồi Lau và Đồng Cỏ là 2 khu vực khác nhau. Vì sao chính quyền địa phương lại có sự “bất nhất” này?

Vì thế, nhận định, nguồn gốc mảnh đất là đất khai hoang của gia đình bà Mơi và người dân là hoàn toàn có cơ sở?

Liên quan đến việc này, ngay khi tiếp nhận phản ánh từ người dân, sáng 27/6/2017, PV đã có mặt tại khu vực cưỡng chế kiểm đếm nhà bà Mơi, xuất trình giấy giới thiệu, đề nghị Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất phối hợp thông tin vụ việc. Tuy nhiên, PV đã bị từ chối với lý do "lực lượng cưỡng chế đang thực thi công vụ".

Chiều cùng ngày, PV đã tìm đến UBND xã Hoà Sơn, đề nghị gặp chủ tịch UBND để tìm hiểu thêm về nguồn gốc diện tích đất và sự việc. Chủ tịch UBND xã Hoà Sơn cho biết (qua điện thoại) hiện không có mặt tại cơ quan, “đang bận” và đề nghị PV làm việc với bên Nông trường Cửu Long và UBND huyện.

Sau khi đăng tải phản ánh, thông qua hộp thư điện tử của CVP UBND huyện, PV đã có thư đề nghị lịch làm trực tiếp/phối hợp thông tin qua văn bản để làm rõ các nội dung liên quan. Không nhận được hồi âm, PV đã liên lạc trực tiếp với Chủ tịch UBND huyện. Qua điện thoại, ông Chủ tịch huyện yêu cầu, đề nghị có văn bản trực tiếp của Ban biên tập báo (?!)

"Dự án không vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng"...

Tại Báo cáo số 715/UBND-PTĐ, UBND huyện Lương Sơn thông tin: Căn cứ thu hồi đất thực hiện dự án được thực hiện theo Nghị quyết số 127/NQ-HĐND ngày 03/12/2015 của HĐND tỉnh về việc thông qua danh mục các dự án cần thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng trên địa bàn tỉnh năm 2016, Quyết định số 541/QĐ-UBND ngày 08/03/2016 của UBND tỉnh về việc phê duyệt kế hoạch sử dụng đất, Quyết định số 87/QĐ/UBND ngày 22/12/2016 của UBND tỉnh về việc đồng ý chủ trương đầu tư cho Công ty TNHH Cơ kim khí Việt Mỹ Hoà Bình thực hiện dự án.

Đồng thời Báo cáo khẳng định, đây là đất do cơ quan nhà nước quản lý, theo quy định không được thoả thuận chuyển nhượng. 

Tuy nhiên, tại các quyết định 1176 và 1178/QĐ-UBND ký ngày 14/6/2017, do huyện Lương Sơn ban hành về việc cưỡng chế kiểm đếm bắt buộc đối với 3 hộ dân nhận khoán gia đình nhà bà Mơi, UBND huyện Lương Sơn lại không trích dẫn đầy đủ các căn cứ liên quan. Cụ thể là căn cứ Nghị quyết số 127/NQ-HĐND ngày 03/12/2015 của HĐND tỉnh?

Theo đó, phía chính quyền khẳng định việc thu hồi đất cho dự án được thực hiện vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng (theo Nghị quyết số 127/NQ-HĐND ngày 03/12/2015 của HĐND tỉnh về việc thông qua danh mục các dự án cần thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng trên địa bàn tỉnh năm 2016).

Và như đã phản ánh, người dân và gia đình nhà bà Mơi bức xúc và khó hiểu trước việc gia đình bà có nguy cơ bị thu hồi toàn bộ diện tích đất đang sinh sống và canh tác để giao cho doanh nghiệp tư nhân xây dựng nhà máy. Gia đình bà Mơi cho rằng, dự án này không phải vì mục đích an ninh - quốc phòng, lợi ích công cộng… nên phải thực hiện theo hình thức thoả thuận chuyển nhượng, bồi thường với chủ đầu tư.

Theo người dân, đây là đất có nguồn gốc khai hoang. Cho dù có là đất được giao khoán của nông trường, thì thời gian còn quyền sử dụng vẫn là rất dài (thời hạn 30 năm kể từ năm 2008). Khi giải thể nông trường, phải giao lại quyền quản lý đất cho chính quyền, đưa vào diện kiểm kê để cấp GCN cho nhà bà Mơi như các hộ dân nhận khoán khác.

Không chấp nhận, ngày 26 - 27/6/2017, gia đình bà Mơi đã bị lực lượng chức năng huyện Lương Sơn cưỡng chế, phá khoá cổng để thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc, có cả sự tham gia của nhiều người thuộc doanh nghiệp. Đồng thời, chi phí phục vụ cưỡng chế lại do Công ty TNHH Cơ kim khí Việt Mỹ Hoà Bình chi trả (?!)

Công ty TNHH MTV Cửu Long (nguyên là Nông trường Cửu Long) đã giải thể theo Quyết định số 688/QĐ-UBND ngày 23/3/2016 của UBND tỉnh Hoà Bình; tỉnh cũng đã thành lập Hội đồng giải thể công ty theo quy định và ban hành các quyết định thu hồi đất, do Công ty Cửu Long quản lý để giao cho UBND huyện Lương Sơn quản lý, quy hoạch sử dụng cho các mục đích.

Song thật bất ngờ, ngày 05/7/2017 (sau ngày báo TH&CL phản ánh về vụ việc), đồng loạt bà Mơi, anh Bình, chị Sinh đều nhận được giấy mời đến Nhà văn hoá thôn Tân Sơn để thực hiện thanh lý hợp đồng giao khoán. Bất ngờ hơn ở chỗ, giấy mời này do Công ty TNHH MTV Cửu Long (đã có quyết định giải thể từ năm 2016) ban hành, do ông Nguyễn Ngọc Hải ký với chức danh Chủ tịch kiêm Giám đốc Công ty (?!)

Trao đổi về việc này, Luật sư Nguyễn Đình Thưởng (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho biết: "Theo quy định của Luật Đất đai 2013, chỉ có các dự án thuộc danh mục dự án cần thu hồi đất, chuyển đổi mục đích sử dụng để phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng thì cơ quan có thẩm quyền mới trực tiếp tiến hành cưỡng chế, kiểm đếm đối với khu đất thuộc diện phải thu hồi để phục vụ mục đích nêu trên. 

 Luật sư Nguyễn Đình Thưởng, Giám đốc Công ty luật Đại Hà

Dự án này được thực hiện theo Nghị quyết số 127/NQ-HĐND ngày 03/12/2015 của HĐND tỉnh về việc thông qua danh mục các dự án cần thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất để phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng trên địa bàn tỉnh năm 2016.

Khoản 3, điều 62 - Luật Đất đai 2013 quy định rất rõ việc Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án do HĐND tỉnh chấp thuận mà phải thu hồi đất, bao gồm:

a) Dự án xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội; công trình di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được xếp hạng, công viên, quảng trường, tượng đài, bia tưởng niệm, công trình sự nghiệp công cấp địa phương;

b) Dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật của địa phương gồm giao thông, thủy lợi, cấp nước, thoát nước, điện lực, thông tin liên lạc, chiếu sáng đô thị; công trình thu gom, xử lý chất thải;

c) Dự án xây dựng công trình phục vụ sinh hoạt chung của cộng đồng dân cư; dự án tái định cư, nhà ở cho sinh viên, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ; xây dựng công trình của cơ sở tôn giáo; khu văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí phục vụ công cộng; chợ; nghĩa trang, nghĩa địa, nhà tang lễ, nhà hỏa táng;

d) Dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn; cụm công nghiệp; khu sản xuất, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung; dự án phát triển rừng phòng hộ, rừng đặc dụng;

đ) Dự án khai thác khoáng sản được cơ quan có thẩm quyền cấp phép, trừ trường hợp khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, than bùn, khoáng sản tại các khu vực có khoáng sản phân tán, nhỏ lẻ và khai thác tận thu khoáng sản.

Đối chiếu theo các khoản mục trên, có thể thấy, dự án của Công ty TNHH Cơ kim khí Việt Mỹ Hòa Bình, không thuộc danh mục dự án phục vụ việc phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ịch quốc gia, lợi ích công cộng.

Nếu dự án nêu trên không đáp ứng đủ các điều kiện của quy định tại Điều 62, thì việc đưa dự án này vào Nghị quyết số 127/NQ-HĐND ngày 03/12/2015 của HĐND tỉnh Hòa Bình, sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của hộ gia đình bà Nguyễn Thị Mơi.

Bởi, nếu dự án của Công ty TNHH Cơ kim khí Việt Mỹ Hòa Bình, không thuộc danh mục dự án phục vụ việc phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ịch quốc gia, lợi ích công cộng, khi nhà đầu tư muốn thực hiện được dự án này, phải tiến hành đền bù, bồi thường cho hộ gia đình bà Mơi theo phương thức thỏa thuận, không sử dụng phương thức Nhà nước thu hồi đất"...

Từ những thông tin nêu trên, đề nghị các cơ quan chức năng tỉnh Hoà Bình sớm vào cuộc, xác minh làm rõ nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.

TH&CL sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc.

Dương Tú