Thực hiện trách nhiệm xã hội, giúp doanh nghiệp gia tăng giá trị thương hiệu
Tập đoàn Vingroup đã đóng góp 250 tỷ đồng để hỗ trợ đồng bào bị thiên tai do cơn bão Yagi gây ra; Tập đoàn Viettel cũng đã đóng góp 100 tỷ đồng. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp cũng đã tích cực đóng góp tiền của để hỗ trợ đồng bào. Thôi thúc các doanh nghiệp làm như vậy chính là trách nhiệm xã hội (TNXH).
Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp là cam kết trong việc thực hiện các hoạt động vì lợi ích xã hội, môi trường và cộng đồng, bên cạnh mục tiêu kinh doanh thu lợi nhuận. Điều này hướng đến việc doanh nghiệp phát triển bền vững, minh bạch, có trách nhiệm với các bên liên quan, bao gồm nhân viên, khách hàng, cổ đông và cộng đồng.
Theo Ủy ban Châu Âu, trách nhiệm xã hội (TNXH) là trách nhiệm của các doanh nghiệp về tác động từ hoạt động của mình đối với xã hội và môi trường. Các doanh nghiệp cần kết hợp các yếu tố xã hội và môi trường vào hoạt động kinh doanh và tương tác với các bên liên quan trên cơ sở tự nguyện.
Trách nhiệm của doanh nghiệp được xây dựng trên bốn trụ cột chính: Trách nhiệm kinh tế, bảo đảm hoạt động có lợi nhuận, đóng góp cho sự phát triển kinh tế bền vững; trách nhiệm pháp lý, tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành liên quan hoạt động của doanh nghiệp; trách nhiệm đạo đức, đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ các chuẩn mực đạo đức, đối xử công bằng với các bên liên quan; trách nhiệm từ thiện, đóng góp tích cực vào các hoạt động thiện nguyện, hỗ trợ cộng đồng qua các chương trình từ thiện, giáo dục, hoặc bảo vệ môi trường.
Ví dụ, Công ty Unilever triển khai chương trình “Unilever Sustainable Living Plan” (Kế hoạch sống bền vững của Unilever) với mục tiêu giúp hơn 1 tỷ người cải thiện sức khỏe và phúc lợi, giảm một nửa tác động môi trường của công ty, tăng cường sinh kế của hàng triệu người bằng cách phát triển kinh doanh bền vững.
Tại Việt Nam, Vinamilk đã thực hiện nhiều hoạt động liên quan TNXH của doanh nghiệp như "Quỹ sữa Vươn Cao Việt Nam" cung cấp sữa miễn phí cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, đồng thời cam kết thực hiện quy trình sản xuất sữa thân thiện với môi trường và đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.
Trách nhiệm xã hội là rất quan trọng cho sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp, vì nó không chỉ mang lại lợi ích cho xã hội mà còn tạo ra những giá trị lâu dài.
Thứ nhất, khi một doanh nghiệp thực hiện TNXH sẽ tạo ấn tượng tốt và xây dựng được lòng tin từ phía khách hàng, đối tác và cộng đồng. Uy tín này giúp doanh nghiệp nổi bật hơn trong mắt người tiêu dùng và có thể dẫn đến việc gia tăng doanh số bán hàng cũng như mở rộng thị phần.
Thứ hai, nhân viên, đặc biệt là những người trẻ thuộc thế hệ Millennial và Gen Z, thường ưu tiên làm việc cho các công ty có giá trị xã hội và môi trường tích cực. Việc triển khai các chương trình về TNXH có thể giúp doanh nghiệp thu hút và giữ chân nhân viên tài năng, nâng cao sự gắn bó và lòng trung thành của họ với tổ chức.
Thứ ba, nhiều hoạt động liên quan đến TNXH, đặc biệt là các hoạt động bảo vệ môi trường như tiết kiệm năng lượng, sử dụng tài nguyên hiệu quả hay tái chế, không chỉ giảm tác động tiêu cực đến môi trường mà còn giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả hoạt động.
Thứ tư, doanh nghiệp cần phải duy trì mối quan hệ tốt đẹp với các bên liên quan như khách hàng, đối tác, nhà cung cấp và chính quyền. Các chương trình liên quan TNXH tạo ra cơ hội để doanh nghiệp giao tiếp, hợp tác và xây dựng các mối quan hệ bền vững, hỗ trợ quá trình phát triển dài hạn.
Thứ năm, trong một số trường hợp, Nhà nước và các tổ chức quốc tế ngày càng yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện các trách nhiệm để đảm bảo phát triển bền vững. Thực hiện TNXH giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp lý, giảm thiểu rủi ro pháp lý và các xung đột với cơ quan quản lý.
Thứ sáu, TNXH khuyến khích doanh nghiệp cân nhắc đến các tác động dài hạn đối với môi trường và xã hội trong các quyết định kinh doanh. Bằng cách bảo vệ môi trường, hỗ trợ cộng đồng và phát triển nguồn nhân lực, doanh nghiệp tạo dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững, tránh các rủi ro liên quan khủng hoảng môi trường hoặc xã hội có thể làm ảnh hưởng tới sự tồn tại của doanh nghiệp.
Thứ bảy, khách hàng ngày càng quan tâm đến những sản phẩm và dịch vụ của các doanh nghiệp có trách nhiệm với xã hội. Những công ty cam kết về TNXH sẽ thu hút sự chú ý từ các khách hàng có ý thức về môi trường và xã hội, từ đó tăng lòng trung thành của khách hàng và tạo nên giá trị thương hiệu lâu dài.
Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp không chỉ là một nhiệm vụ đạo đức mà còn là một chiến lược quan trọng giúp doanh nghiệp phát triển bền vững trong dài hạn. Việc thực hiện các trách nhiệm một cách có trách nhiệm và hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp gia tăng giá trị thương hiệu, giảm thiểu rủi ro, đồng thời đảm bảo sự ổn định, phát triển của mình trong một thị trường cạnh tranh và biến động.
Động lực phát triển bền vững
Về trách nhiệm của doanh nghiệp ở Việt Nam đang dần được chú trọng và phát triển, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết để đạt được hiệu quả cao và bền vững.
Ngày càng nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam, đặc biệt là các tập đoàn lớn và doanh nghiệp FDI, đã bắt đầu nhận ra tầm quan trọng của TNXH. Các hoạt động về TNXH chủ yếu xoay quanh việc bảo vệ môi trường, hỗ trợ cộng đồng và thực hiện các chương trình từ thiện. Nhiều tập đoàn lớn như Vingroup, Vinamilk, FPT, Viettel, Unilever Việt Nam… đang tích cực thực hiện các chương trình về TNXH với những mục tiêu dài hạn.
Các doanh nghiệp này không chỉ chú trọng lợi nhuận mà còn cam kết đóng góp cho sự phát triển bền vững của xã hội và bảo vệ môi trường. Một số doanh nghiệp ở Việt Nam đã thực hiện nhiều hoạt động như tài trợ học bổng, giúp đỡ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, hỗ trợ phát triển y tế và giáo dục ở các khu vực vùng sâu vùng xa. Các doanh nghiệp ngày càng quan tâm đến các sáng kiến bảo vệ môi trường như tiết kiệm năng lượng, tái chế, phát triển các sản phẩm thân thiện với môi trường. Điều này đặc biệt quan trọng khi Việt Nam đang đối mặt với các vấn đề biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường.
Mặc dù TNXH của doanh nghiệp đã có bước tiến tích cực nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần được quan tâm để nó thực sự trở thành một động lực phát triển bền vững. Trong khi các doanh nghiệp lớn nhận thức được tầm quan trọng của TNXH, các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) vẫn còn gặp khó khăn trong việc triển khai do thiếu nguồn lực, thông tin và sự hỗ trợ. Nhiều doanh nghiệp coi TNXH chỉ là hoạt động từ thiện, chưa hiểu rõ khía cạnh bền vững của nó. Ở Việt Nam, chưa có một khung pháp lý chính thức và cụ thể quy định về TNXH của doanh nghiệp, để việc triển khai mang tính chất tự nguyện, thiếu sự giám sát và kiểm tra.
Một số doanh nghiệp chỉ thực hiện để đối phó với yêu cầu từ khách hàng hoặc đối tác nước ngoài mà không thực sự cam kết về mặt đạo đức. Một số doanh nghiệp triển khai như một cách để cải thiện hình ảnh, nhưng hoạt động lại không mang lại hiệu quả thực chất. Các chương trình từ thiện hoặc hỗ trợ cộng đồng đôi khi chỉ mang tính chất hình thức, không đáp ứng được nhu cầu thực tế của người hưởng lợi.
Nhiều doanh nghiệp chưa gắn kết TNXH vào chiến lược kinh doanh dài hạn. Điều này làm cho TNXH trở thành hoạt động riêng lẻ, không tạo được giá trị bền vững cho doanh nghiệp và cộng đồng. Mặc dù các doanh nghiệp đã chú trọng đến TNXH với cộng đồng và môi trường, vấn đề bảo vệ quyền lợi của người lao động vẫn còn chưa được thực hiện đầy đủ. Nhiều doanh nghiệp chưa chú trọng đến các điều kiện làm việc an toàn, mức lương thỏa đáng và phúc lợi xã hội cho người lao động.
Để TNXH ở Việt Nam thực sự trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển của doanh nghiệp, cần thực hiện một số cải thiện sau:
Một là, nâng cao nhận thức về TNXH cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chính phủ, các tổ chức xã hội và doanh nghiệp lớn cần tạo điều kiện để các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiểu rõ hơn về ý nghĩa của TNXH và cách thực hiện nó một cách hiệu quả.
Bên cạnh đó, phát triển khung pháp lý và tiêu chuẩn TNXH. Nhà nước cần thiết lập một khung pháp lý cụ thể về TNXH, bao gồm các quy định về tiêu chuẩn môi trường, lao động và phát triển bền vững, cùng với các cơ chế khuyến khích doanh nghiệp thực hiện.
Đồng thời, thúc đẩy sự minh bạch và giám sát. Việc giám sát và đánh giá tính hiệu quả của các chương trình về TNXH cần được cải thiện. Các doanh nghiệp nên công khai báo cáo về các hoạt động TNXH và cho phép sự giám sát từ các bên liên quan, như cộng đồng và các tổ chức xã hội.
Cuối cùng, đào tạo và xây dựng năng lực. Các doanh nghiệp cần phát triển đội ngũ nhân lực chuyên trách và đào tạo kỹ năng quản lý về TNXH cho các nhà quản lý, giúp họ tích hợp TNXH vào chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp.
Mặc dù đã có những tiến bộ đáng kể, TNXH của doanh nghiệp ở Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua để thực sự đóng góp vào sự phát triển bền vững. Việc nâng cao nhận thức, cải thiện khung pháp lý và gắn kết TNXH vào chiến lược kinh doanh sẽ giúp các doanh nghiệp phát triển bền vững và mang lại lợi ích lâu dài cho xã hội.
Tiến sỹ Nguyễn Sỹ Dũng
