Vì sao, lạm phát ở Việt Nam thấp hơn nhiều nước trên thế giới?

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 06/2022 của Việt Nam tăng 3,37% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức lạm phát 9,1% của Mỹ; mức 7,7% của Thái Lan; mức 6,1% của Philippines; mức 6,0% của Hàn Quốc...

Lạm phát cơ bản của Việt Nam tăng thấp (1,25%), cơ bản do chi phí đẩy chứ không phải do cung tiền. Trong 06 tháng đầu năm nay, yếu tố cung tiền vừa phải (+ 3,51%) và vòng quay tiền tăng chậm (0,4 lần) cũng làm chậm đi đà tăng của lạm phát.

Hiện nay, danh mục hàng hóa và dịch vụ đại diện tiêu dùng của Việt Nam gồm 752 mặt hàng thuộc 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính. Trong 11 nhóm, 7 nhóm có tỷ trọng tiêu dùng chiếm trên 5% trong tổng chi cho tiêu dùng cuối cùng của hộ gia đình; tổng của 7 nhóm này chiếm tới 86,05% trong tổng chi cho tiêu dùng cuối cùng, do vậy, biến động giá của 7 nhóm này tác động trực tiếp khá lớn tới lạm phát, bao gồm: hàng ăn và dịch vụ ăn uống (33,56%); nhà ở và vật liệu xây dựng (18,82%); giao thông (9,67%); thiết bị và đồ dùng gia đình (6,74%); giáo dục (6,17%); may mặc, mũ nón, giày dép (5,7%); thuốc và dịch vụ y tế (5,39%).

Bốn nhóm hàng hóa còn lại chiếm tỷ trọng 13,95%, gồm: Đồ uống và thuốc lá (2,73%); bưu chính viễn thông (3,14%); hàng hoá và dịch vụ khác (3,53%); văn hóa, giải trí và du lịch (4,55%).

“Nhìn chung, các nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính đều có mối quan hệ chặt chẽ với CPI, tuy nhiên, ở Việt Nam có những điểm khác biệt so với một số nền kinh tế phát triển khác, đặc biệt là Mỹ”, ông Nguyễn Bích Lâm cho hay.

Ông Lâm cho biết thêm, khác với Mỹ và các nước phát triển, trong nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống, biến động giá lương thực, thực phẩm tác động rất lớn tới lạm phát của Việt Nam. Chẳng hạn, đối với Mỹ, chi tiêu cho lương thực và thực phẩm chỉ chiếm 8,3% trong tổng chi cho tiêu dùng của hộ gia đình nhưng ở Việt Nam, tỷ trọng này lên tới 27,68%. Do vậy, khi giá lương thực, thực phẩm tăng 10% sẽ tác động trực tiếp làm CPI tăng tới 2,77 điểm % trong khi ở Mỹ chỉ tăng 0,83%.

Ngược lại, tỷ trọng tiêu dùng nhóm xăng dầu trong chi tiêu của người dân các nước phát triển cao hơn Việt Nam, cụ thể ở Mỹ, một trong những quốc gia sản xuất dầu và các sản phẩm chế biến từ dầu lớn nhất thế giới, khi giá xăng dầu tăng 10% có thể tác động làm CPI tăng khoảng 0,5 điểm %.

Trong khi đó, tại Việt Nam, nhóm nhiên liệu gồm xăng, dầu diesel và mỡ nhờn chiếm 3,89%, do đó, khi giá xăng dầu tăng 10% sẽ tác động trực tiếp làm CPI tăng 0,36 điểm %. Như vậy, xăng dầu tăng 10% đã khiến CPI của Mỹ tăng cao hơn Việt Nam 0,14 điểm %, trong khi 6 tháng đầu năm nay, xăng dầu tăng tới hơn 50%.

Tiến sỹ Cấn Văn Lực,  thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia thông tin, lạm phát tại Việt Nam thấp hơn so với thế giới là do: giá xăng được hỗ trợ bình ổn tương đối nhanh nên giá xăng tại Việt Nam tăng thấp hơn nhiều nước trên thế giới; sự chủ động, đảm bảo nguồn cung các mặt hàng thiết yếu (như lương thực, thực phẩm, y tế…); việc điều tiết các mặt hàng do Nhà nước quản lý tương đối tốt (như: giá điện không tăng, viện phí không tăng dồn dập vào một thời điểm…).

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước điều hành linh hoạt các công cụ chính sách, phối hợp chính sách, nhất là chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và chính sách giá cả khá nhịp nhàng.

“Lạm phát cơ bản của Việt Nam tăng thấp (1,25%), cơ bản do chi phí đẩy chứ không phải do cung tiền. Trong 06 tháng đầu năm nay, yếu tố cung tiền vừa phải (+ 3,51%) và vòng quay tiền tăng chậm (0,4 lần) cũng làm chậm đi đà tăng của lạm phát”, ông Lực lý giải và cho biết, ở thời kỳ “hoàng kim”, vòng quay tiền của Việt Nam là khoảng 1-1,5 lần, cao hơn rất nhiều so với hiện nay.

“Vòng quay tiền chậm có thể là do giải ngân vốn đầu tư công còn chậm”, Tiến sỹ Lực nhận định.

Q.N (t/h)