Đạo diễn Hoàng Nhật Nam
Theo đó, HĐXX sơ thẩm nhận định, đạo diễn Việt Tú là tác giả duy nhất của vỡ diễn, còn Tuần Châu Hà Nội chủ sở hữu kịch bản. Sau khi TAND TP. Hà Nội tuyên án sơ thẩm, Công ty CP Tuần Châu Hà Nội vừa gửi đơn kháng cáo bản án với bị đơn là Công ty CP Đầu tư tổng hợp truyền thông DS.
Trong đơn kháng cáo, Công ty CP Tuần Châu Hà Nội cho biết, sẽ kháng cáo toàn bộ bản án xét xử sơ thẩm của TAND TP. Hà Nội được tuyên ngày 20/3/2019, các lý do sẽ được trình bày cụ thể sau khi nhận được bản án sơ thẩm. Về phía công ty cho biết, một trong những lý do chính là do phán quyết vở diễn “Tinh hoa Bắc Bộ” là vở diễn phái sinh của vở “Ngày xưa”.
Tuần Châu Hà Nội cũng kháng cáo quyết định của Tòa án đã tuyên ngày 20/3/2019
Văn bản ký và không có con dấu?
Vậy vì sao TAND TP. Hà Nội dựa trên cứ liệu nào để phán xét tác phẩm “Tinh hoa Bắc Bộ” của đạo diễn Hoàng Nhật Nam là phái sinh?
Qua tìm hiểu của PV được biết, Hội Nghệ sỹ sân khấu Việt Nam có văn bản gửi tòa,với nội dung như sau: “…Trong trường hợp vỡ diễn “Tinh hoa Bắc Bộ” là có sau, mà lại sử dụng như toàn bộ diễn viên (người nông dân), trang phục, đạo cụ, thiết kế ánh sáng, âm thanh vốn được xây dựng…, từ gốc độ sân khấu, vở diễn “Tinh hoa Bắc Bộ” không được coi là sáng tạo độc lập, mà chỉ coi là vỡ diễn phái sinh…”.
Thiết nghĩ, sân khấu nước, âm thanh, ánh sáng, đạo cụ và người nông dân, những ý tưởng này là của nhà đầu tư yêu cầu, chứ không phải của đạo diễn? Nhà đầu tư yêu cầu phải làm trên những điều họ đã ký hợp đồng với đạo diễn, bất cứ là ai… Một điều khá buồn cười là văn bản này lại ký và không có con dấu? Vậy đã đủ cứ liệu chưa?
Trong lúc vở “Tinh hoa Bắc Bộ” đã được Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa - Thể thao - & Du lịch) cấp Giấy chứng nhận ngày 31/7/2017 (do bà Nguyễn Hằng Nga, Phó cục trưởng ký và đóng dấu). Vậy thử hỏi, bên nào đủ tư cách pháp nhân để đánh giá và cấp giấy chứng nhận thừa nhận tác phẩm?
Được biết, sau khi vở “Tinh Hoa bắc Bộ” trình làng, đạo diễn Việt Tú có gửi đơn lên Cục Bản quyền tác giả, yêu cầu hủy tác phẩm “Tinh hoa Bắc Bộ”, vì cho là “đạo nhái” lấy ý tưởng của vở “Ngày xưa”. Sau đó, Cục Bản quyền tác giả đã có văn bản gửi nhiều nơi và đạo diễn Việt Tú, đồng thời Cục Bản quyền tác giả khẳng định: “Tinh hoa Bắc Bộ” là tác phẩm hoàn toàn độc lập”.
Theo anh Tô Văn Đức, một nhân viên của Công ty CP Tuần châu Hà Nội:
"Trước đây, tôi cũng là diễn viên của vở “Thủa ấy xứ đoài”. Sau khi vở ra mắt một thời gian ngắn thì đóng vở... Và hiện tại, tôi cũng là diễn viên tham gia nhiều phân cảnh trong vở diễn “Tinh Hoa Bắc Bộ “ (trong đó có vai Mõ Làng, Nghệ thuật Rối nước...).
Bản thân đã từng học trong môi trường nghệ thuật, sư phạm âm nhạc. Với sự hiểu biết về âm nhạc, về nghệ thuật và là người trong cuộc, là diễn viên tham gia cả 2 vở diễn trên. Tôi khẳng định một điều, ngoài phần cứng về bối cảnh sân khấu (nhà hát), âm thanh, ánh sáng đã có sẵn, do Công ty CP Tuần Châu Hà Nội giữ lại (vì đầu tư vào hệ thống cơ sở hạ tầng này quá lớn, không thể bỏ đi dễ dàng được), thì phần mềm đó là: Ý tưởng tìm tòi, nghiên cứu, sáng tạo dựa trên chất liệu dân gian, nền văn hóa 4000 năm của đồng bằng Bắc Bộ.
Cách thể hiển, chắt lọc những tinh túy, những tinh hoa của nền văn hóa đó để dàn dựng, thể hiện lên qua từng phân cảnh của đạo diễn Hoàng Nhật Nam là sự sáng tạo độc lập, không có liên quan hay có sự sao chép gì của vở trước cả. Âm thanh, ánh sáng, phần âm nhạc cho từng phân cảnh cũng khác nhau hoàn toàn. Nhạc phối đặc sắc hơn, mang đậm nét văn hóa dân gian đồng bằng Bắc Bộ, dễ đi sâu vào lòng người hơn... Nên “Tinh hoa Bắc Bộ” đã chạm được trái tim nhà đầu tư và khán giả trong, ngoài nước”.
Theo đạo diễn Việt Tú: "Tinh hoa Bắc Bộ” đã thừa hưởng những gì từ “Thủa ấy xứ Đoài"?
"Kế thừa toàn bộ từ sân khấu, quần áo, động tác múa, biểu diễn trên mặt nước, đào tạo người dân thành diễn viên, âm nhạc dân gian…", Việt Tú nói.
Bức thư tay của đạo diễn Hoàng Nhật Nam
Luật sư Phan Vũ Tuấn - Phó chủ tịch Hội Sở hữu trí tuệ TP. HCM, đồng thời là luật sư điều hành Phan Law Vietnam, hãng luật chuyên sâu về bản quyền (thường được biết đến là hãng luật bảo vệ bản quyền và chống xâm phạm cho các giải bóng đá đình đám như UEFA Champion League, Giải ngoại hạng Anh... hay các nội dung giải trí Hàn Quốc và Hoa Kỳ tại Việt Nam. Luật sư Phan Vũ Tuấn cũng đồng thời là trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Thái Bình Dương (PIAC). Ngoài công tác chuyên môn, anh còn tham gia giảng dạy tại lớp chất lượng cao, khoa Luật - Đại học Tôn Đức Thắng (TP. HCM).
Luât sư phân tích, đây là một điều rất dễ gây nhầm lẫn cho ngay cả những người có kiến thức pháp luật về lĩnh vực quyền tác giả. Bởi Luật Sở hữu trí tuệ (SHTT) quy định về quyền tác giả không bảo hộ ý tưởng, mà chỉ bảo hộ hình thức thể hiện của ý tưởng đó. Điều này, được thể hiện tại khoản 1 Điều 6 - Luật SHTT. Có nghĩa là ý nói: Một bài hát được viết với chủ đề về tình yêu, thì không có nghĩa là các bài hát khác không được viết về chủ đề đó nữa hoặc phải xin phép tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả để được viết bài hát khác về chủ đề tình yêu.
Theo luật sư Phan Vũ Tuấn:
"Các bài hát về tình yêu, có thể cho ta cảm giác giống nhau về ý tưởng, vì chúng thể hiện đặc trưng của chủ đề này như giận hờn hay thắm thiết, đau khổ hay hạnh phúc, cảm xúc mãnh liệt... Nhưng đó là những đặc trưng của chủ đề này. Luật SHTT chỉ bảo vệ cái cách mà bài hát về chủ đề tình yêu được thể hiện ra bằng những nốt nhạc, những lời bài hát cụ thể. Luật SHTT sẽ không cấm một bài hát được sáng tác về sự hạnh phúc của hai người yêu nhau vì đã có bài khác được đăng ký cho nội dung tương tự rồi.
Trong trường hợp của 2 vở diễn “Ngày xưa” và “Tinh hoa Bắc Bộ”, chúng tương tự nhau về ý tưởng là vì mục đích của chủ đầu tư - Công ty CP Tuần Châu Hà Nội là dựng nên một tác phẩm sân khấu với chủ đề về sinh hoạt của người dân vùng văn minh lúa nước nghìn năm lịch sử. Đương nhiên, nhắc đến chủ đề này, với một hiểu biết trung bình, một người bình thường sẽ mường tượng được nó sẽ bao gồm các hoạt động về nông nghiệp cày cấy, đồng giao, quan họ, hội làng... Đó là những đặc trưng rất dễ nhận biết và không cần phải sáng tạo ra.
Không thể nói là đã có tác phẩm được đăng ký có nội dung về những hoạt động này rồi nên những tác phẩm khác không được sáng tác về ý tưởng sinh hoạt của người dân vùng văn minh lúa nước hay sáng tác, nhưng không được thể hiện các hoạt động về nông nghiệp, đồng giao, quan họ, hội làng... Chúng ta vẫn thường hay nhầm lẫn khi kết luận tác phẩm này xâm phạm quyền tác giả của tác phẩm kia, vì cảm thấy chúng "đạo ý tưởng" của nhau.
Do đó, việc đạo diễn Việt Tú nói là "ý tưởng bị sao chép" hay "được lấy cảm hứng không hề nhẹ" là chưa chính xác, khi kết luận đó là yếu tố quyết định việc tác phẩm “Tinh hoa Bắc Bộ” xâm phạm quyền tác giả với tác phẩm “Ngày xưa"...
Hoàng Gia Bảo
