Cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài của Việt Nam là rất lớn. Tuy vậy, khó khăn không phải là không có. Trong một báo cáo vừa công bố, Ngân hàng HSBC nhắc đến một điểm cần lưu ý, đó là việc thuế tối thiểu toàn cầu sẽ được áp dụng từ ngày 01/02/2024 tại một số quốc gia.
Có thể còn sớm để đánh giá tác động, thậm chí việc các nhà đầu tư nước ngoài quyết định đầu tư không hoàn toàn dựa trên các chính sách ưu đãi đầu tư, song rõ ràng, thuế tối thiểu toàn cầu và các cơ chế ưu đãi bổ sung là vấn đề “đại sự” đối với một quốc gia nhận đầu tư và nền kinh tế phụ thuộc vào đầu tư nước ngoài như Việt Nam.
Một thông tin được nhắc khá nhiều gần đây là Intel quyết định đầu tư tới 25 tỷ USD vào Israel. Bên cạnh lý do Israel vẫn là một thị trường quan trọng của Intel, thì việc quốc gia này dành khoản trợ cấp lên tới 3,2 tỷ USD, tương đương 12,8% tổng mức đầu tư, được cho là một trong những nguyên nhân căn bản khiến Intel quyết định dốc một ngân khoản khổng lồ vào khu vực vẫn đang có xung đột vũ trang. Trước đó, Intel cũng đã quyết định đầu tư 4,6 tỷ USD vào Ba Lan, hơn 30 tỷ EURO vào Đức và đều nhận được khoản hỗ trợ tài chính rất lớn.
Cần kíp nghiên cứu và ban hành cơ chế hỗ trợ đầu tư bổ sung là điều đã được các chuyên gia nhắc tới. Thông tin cho biết, dự thảo Nghị định về việc thành lập Quỹ hỗ trợ đầu tư đang được Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra lấy ý kiến công luận. Bộ cũng đang rà soát lại toàn bộ các chính sách ưu đãi đầu tư, để nghiên cứu và sửa đổi tổng thể các chính sách này cho phù hợp tình hình thực tiễn.
Bối cảnh hiện nay cho thấy, cạnh tranh thu hút đầu tư nước ngoài ngày càng gay gắt. Trong báo cáo gần đây trình Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, năm 2024, triển vọng dòng đầu tư toàn cầu có thể có nhiều bất định hơn. 
“Dòng vốn đầu tư nước ngoài tăng chậm lại và ngày càng tập trung giữa các quốc gia có liên kết địa chính trị, đặc biệt là trong các lĩnh vực chiến lược. Việc triển khai thực hiện cơ chế thuế tối thiểu toàn cầu và các nhóm chính sách liên quan ở nhiều nước cũng có thể ảnh hưởng đến dịch chuyển đầu tư nước ngoài”, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định.
Bởi thế, câu chuyện không chỉ là vấn đề hỗ trợ đầu tư, mà còn là vấn đề về thủ tục hành chính, hay hạ tầng, nhân lực… Khi công bố báo cáo về Chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) của các doanh nghiệp Châu Âu quý IV/2023, ông Gabor Fluit, Chủ tịch EuroCham cho rằng “xu hướng tích cực vẫn đang diễn ra”, song cũng nhấn mạnh việc Việt Nam cần cải thiện các vấn đề về gánh nặng hành chính, sự kém hiệu quả của bộ máy.
Khu vực đầu tư nước ngoài lâu nay vẫn là động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế, nhất là trong bối cảnh khó khăn hiện nay. Vì vậy, ông Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng, không chỉ thu hút các nhà đầu tư, mà cần “đồng hành với họ”.
“Để làm được việc đó, cần cải cách mạnh về thể chế, tạo ra môi trường pháp lý và tạo cơ hội chứ không phải tháo gỡ”, ông Hoàng Văn Cường nói và cho rằng, năm 2024 là năm “hiếm có không lặp lại”, do vậy cần tranh thủ chớp lấy, nếu không sẽ mất cơ hội.
Hải Dương (t/h)
