Đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả: Bức tranh 2 màu

23/07/2014, 00:56

Hiện nay, hàng lậu, hàng giả vẫn rất nghiêm trọng ở nhiều nơi. Ngay trên địa bàn TP. Hà Nội, tại các chợ Ninh Hiệp, Long Biên… hàng lậu chiếm tới 50 - 60%; còn tại chợ Đồng Xuân bán 80% hàng Trug Quốc và trong số đó thì 90% là hàng lậu. Do hàng hóa không có hóa đơn chứng từ, thanh toán bằng tiền mặt… nên rất khó kiểm soát.

Thực trạng… tối

Thành phố Hà Nội vừa tuyên bố không để hàng lậu tồn tại trong chợ Đồng Xuân. Vẫn biết rằng, chỉ thời gian mới có câu trả lời thích đáng. Tuy nhiên, với lối mòn trong công cuộc đấu tranh phòng chống buôn lậu, hàng giả như hiện nay, đối với cả nước nói chung và Thủ đô nói riêng, thì câu chuyện “hàng lậu không tồn tại” có lẽ khó hơn cả việc “bắc thang lên trời”!

TS. Lê Đăng Doanh nêu một thực trạng, đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam, con số của hải quan Trung Quốc so với số liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam hiện chênh nhau rất lớn. Vậy câu hỏi đặt ra: Vai trò của Nhà nước trong kiểm soát hàng lậu, hàng giả, hàng nhái đến đâu?

Trên thực tế, đơn cử như ở cửa khẩu An Giang, trong 1 năm, gần 1 tỷ bao thuốc lá được “tuồn” qua biên giới, nhưng hải quan ở đây chỉ bắt được có vài triệu bao? Việt Nam không thể thống kê được 1 năm đang nhập bao nhiêu mét da trâu, bò bao nhiêu cọc sợi, chỉ… của Trung Quốc vì kiểm soát lỏng.

Thống kê như vậy sẽ là nguy cơ của nhiều vấn đề. Đầu tiên phải kể tới việc Nhà nước thất thu thuế. Nguy hại hơn là đánh mất niềm tin vào con số. Đặc biệt, khi xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội sẽ không trúng. Cuối cùng, hàng nội “chết”, không quản lý được chất lượng hàng hóa, thậm chí là tha hóa cán bộ.

Báo cáo… sáng

Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan, 6 tháng đầu năm 2014, công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại được thực hiện hiệu quả từ khâu xây dựng kế hoạch, triển khai chỉ đạo của lãnh đạo các cấp, nắm vững diễn biến tình hình tại địa bàn để chủ động đấu tranh, phát hiện, bắt giữ. Tính đến ngày 15/06/2014, đã phát hiện xử lý 8.915 vụ (giảm 19,8% so với cùng kỳ 2013), trị giá hàng vi phạm ước tính 168 tỷ 904 triệu đồng (tăng 14,3% so với cùng kỳ 2013), khởi tố hình sự 6 vụ, chuyển các cơ quan khác khởi tố 27 vụ, thu nộp NSNN 59 tỷ 652 triệu đồng. Trong đó, Cục Điều tra chống buôn lậu bắt giữ, xử lý 43 vụ, trị giá hàng vi phạm ước 92 tỷ 539 triệu đồng, khởi tố 3 vụ, thu nộp NSNN 5 tỷ 366 triệu đồng. Không thể không ghi nhận những kết quả mà ngành hải quan đã làm được. Song đem so với thực trạng nêu trên, quả thực còn rất nhiều vấn đề phải xem lại.

Thực tế cho thấy, hiện còn những chính sách chưa chặt chẽ, DN lợi dụng làm thất thu NSNN... Chính phủ yêu cầu, cần sớm được khắc phục những bất cập nêu trên để góp phần từng bước ngăn chặn trực tiếp và có hiệu quả công tác buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả hiện nay. Còn nhớ, trong công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhiều lần nhấn mạnh: Cần phải làm trong sạch đội ngũ chống buôn lậu. Đồng thời, Phó Thủ tướng cũng chỉ đạo phải giao trách nhiệm cho chính quyền địa phương: Ở đâu xảy ra buôn lậu, ở đó thủ trưởng phải chịu trách nhiệm!

Tuy nhiên, trên thực tế chưa ai bị xử lý. Vậy ở đây, chỉ nói để… mà nói, còn thực hiện là câu chuyện tầm phào...

Có lẽ, công chúng không quan trọng việc ban chỉ đạo chống hàng giả, buôn lậu qua biên giới thay đổi tên gọi như thế nào. Điều dư luận quan tâm là cần tổ chức bộ máy và trang bị phương tiện thế nào để tình trạng thiếu công an thì lực lượng quản lý thị trường không lệnh dừng xe được sẽ chấm dứt... Thiết thực hơn là tình trạng buôn lậu, hàng giả được đẩy lùi. Nhiều chuyên gia có chung ý kiến: Hãy nói đi đôi với làm, cần hành động quyết liệt hơn, không thể để tồn tại nhiều “viên đạn bọc đường”; vấn đề bảo kê hàng lậu; hải quan “ăn tiền” ở cửa làm thủ tục… Đừng để tình trạng các đoàn đi kiểm tra hàng lậu chỉ là hình thức để quay phim chụp ảnh, báo cáo thành tích… Đừng để việc làm cứ làm… còn xe hàng lậu cứ ngang nhiên chạy vì đã được… “bật đèn xanh”!

Hà Thu