Thời gian qua, có muôn hình vạn trạng hành vi gian lận, “đầu độc” vật nuôi, đặc biệt với thực phẩm là thịt lợn, một trong những thực phẩm được tiêu thụ hàng ngày với khối lượng lớn. Điều đáng lo ngại là các hành vi này ngày càng tinh vi, gây nguy hại đến sức khỏe người tiêu dùng.

Khó nhận biết thịt lợn tiêm kháng sinh

Đủ đường hóa phép…

Với mục đích thu lợi bất chính, khi đến tay người tiêu dùng, các loại thực phẩm, nhất là mặt hàng thịt lợn đã qua nhiều lần bị “đầu độc”.  Trong quá trình chăn nuôi, để kích thích tăng trưởng, nhiều người đã vỗ béo vật nuôi bằng các hoocmon siêu tăng trọng của Trung Quốc thuộc diện cấm nhập nhưng được bán tràn lan như Salbutamol, Clenbuterol... giúp cho trọng lượng mỗi con có thể tăng 1 - 2 kg/ngày, mang lại lợi nhuận khổng lồ. Trước khi xuất chuồng, các gian thương dùng mánh khóe bơm nước, thậm chí là thuốc an thần trực tiếp vào hệ tiêu hóa của lợn nhằm tăng trọng lượng sau khi giết mổ.

Ngoài ra, với số thịt thối, ôi thiu, dịch bệnh, nhiều cơ sở chăn nuôi và người kinh doanh “hóa phép” bằng cách ngâm thịt vào các loại hóa chất như H2O2 và NaClO là hóa chất tẩy rửa công nghiệp để đánh tan mùi ôi thiu, giúp thịt có màu tươi như thịt mới nhằm đánh lừa người tiêu dùng.

Tại Hà Nội có rất nhiều khu chợ chuyên bán đồ ôi như chợ Vồ (Quang Trung, Hà Đông), chợ thịt ế Ba La (Hà Đông), Xuân Đỉnh, Đông Ngạc (Từ Liêm)... thịt ở đây được bán với giá rẻ, thậm chí thấp hơn một nửa so với giá thị trường.

Để phòng và chống các hành vi gian lận gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe người tiêu dùng trong lĩnh vực kinh doanh thực phẩm, mới đây, ngày 10/10, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y, giống vật nuôi, thức ăn chăn nuôi. Nghị định có hiệu lực từ ngày 25/11 tới đây.

Cụ thể, kinh doanh thịt gia súc, gia cầm bị bơm nước hoặc chất khác phạt từ 2 - 3 triệu đồng. Đối với hành vi cố tình bơm nước hoặc chất khác vào động vật trước và sau khi giết mổ, phạt từ 5 - 6 triệu đồng, giết mổ động vật ở những địa điểm không đảm bảo điều kiện vệ sinh thú y sẽ bị phạt từ 2 - 3 triệu đồng. Ngoài ra, phạt từ 6 - 7 triệu đồng nếu không đưa vào cơ sở giết mổ hoặc tẩu tán động vật chết, mắc bệnh truyền nhiễm khi chưa được cơ quan thú y kiểm tra, xử lý. Ngay cả động vật đã tiêm vắc xin phòng bệnh nhưng nếu chưa đủ 15 ngày mà giết mổ cũng bị phạt từ 8 - 9 triệu đồng.

Vẫn khó kiểm soát?

Quy định xử phạt đã rõ, tuy nhiên thực tế, việc kiểm soát hoạt động chăn nuôi, giết mổ cũng như kinh doanh thực phẩm còn có nhiều lỗ hổng, khiến dư luận băn khoăn về hiệu lực của văn bản này. Hoạt động chăn nuôi hầu hết là của hộ gia đình, khó kiểm soát. Việc giết mổ tại các lò mổ thủ công, tự phát, thậm chí mổ ngay tại hộ gia đình nên việc kiểm tra tồn dư chất tăng trưởng độc hại hay kháng sinh, bệnh tật, kiểm soát và phát hiện cơ sở giết mổ theo đúng quy định là rất khó khăn. Việc xử lý các cá nhân, cơ sở vi phạm cũng không đơn giản khi lực lượng chức năng còn mỏng, trang thiết bị còn thiếu… Người tiêu dùng cũng không dễ dàng nhận biết chất lượng thực phẩm bằng mắt thường.

PGS. TS. Trần Đáng, nguyên Cục trưởng Cục Vệ sinh An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, cách đơn giản nhất là khi mua thịt lợn nói riêng, các loại thực phẩm gia súc, gia cầm chăn nuôi nói chung cần phải quan sát thật kỹ và mua ở địa chỉ quen thuộc, uy tín, có tem kiểm dịch. Khi phát hiện cơ sở sản xuất, người kinh doanh có dấu hiệu gian lận cần gọi điện ngay đến đường dây nóng của cơ quan chức năng. Ông cũng thừa nhận các hành vi gian lận tinh vi chỉ bị lộ tẩy khi các cơ quan chức năng vào cuộc.

Hoan Nguyễn