Bạo lực y tế: Nghịch lý đau lòng và vấn đề toàn cầu
Phát biểu sau vụ việc điều dưỡng Nguyễn Thùy Trang tại Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An bị truy sát, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn bày tỏ sự cảm thông sâu sắc. Ông nhận định thương tích của điều dưỡng Trang là "ranh giới sinh tử sắc lạnh," làm sáng lên lòng dũng cảm của ngành y nhưng cũng phơi bày nghịch lý đau lòng: người chịu tổn thương lại chính là người đang bảo vệ sự sống.
Từng nhiều năm làm bác sĩ điều trị, ông Thuấn hiểu rõ áp lực và cảm giác đối mặt với ranh giới sinh tử trong môi trường bệnh viện. Ông dẫn số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ ra rằng tới 62% nhân viên y tế toàn cầu từng bị bạo lực bằng lời nói và từ 8-38% bị hành hung thể chất ít nhất một lần trong đời làm nghề.
"Đây là vấn đề toàn cầu," ông nói, "nhưng ở Việt Nam, tính chất lại nghiêm trọng hơn khi chế tài pháp lý còn thiếu sức răn đe, nhiều bệnh viện thiếu đội bảo vệ chuyên nghiệp, hệ thống camera, hay quy trình phản ứng nhanh.”
Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định: “Dù lý do là gì, bạo hành với nhân viên y tế đang làm nhiệm vụ là điều tuyệt đối không thể biện minh. Đó là hành vi đe dọa sự an toàn của con người và niềm tin vào hệ thống chăm sóc sức khỏe.”
Ba nhóm giải pháp chiến lược từ Bộ Y tế
Sau vụ việc ở Nghệ An, Bộ Y tế đã cử đoàn công tác đến thăm hỏi, hỗ trợ điều trị và phục hồi tâm lý. Tuy nhiên, Thứ trưởng Thuấn nhấn mạnh đây chỉ là biện pháp tình huống, và vấn đề cần được nhìn nhận ở tầm chiến lược với sự chung tay của toàn bộ hệ thống chính trị.
Bộ Y tế đang triển khai đồng bộ ba nhóm giải pháp lớn để giải quyết triệt để vấn đề này:
Về An ninh Bệnh viện: Bộ phối hợp với Bộ Công an và chính quyền địa phương để xây dựng quy chế phối hợp bảo vệ trật tự, lắp đặt camera giám sát, nút báo động khẩn cấp và huấn luyện quy trình phản ứng nhanh tại các cơ sở y tế. Bộ cũng đề nghị đưa tiêu chí “an toàn cho cán bộ y tế” vào hệ thống đánh giá thi đua của tỉnh, xem đó là một chỉ số bắt buộc.
Về Pháp lý: Ngành y đề xuất sửa luật để coi hành vi tấn công nhân viên y tế khi đang làm nhiệm vụ là hành vi “chống người thi hành công vụ”, đủ căn cứ để khởi tố hình sự. Ông cho rằng sự bất tương xứng trong xử lý pháp luật hiện nay đang gây bất công: "Một vụ va chạm giao thông nhẹ có thể bị khởi tố, trong khi vụ bác sĩ đang cấp cứu bị hành hung chỉ bị xử phạt hành chính."
Về Tâm lý và Truyền thông: Bộ sẽ triển khai chương trình hỗ trợ sau sang chấn (PTSD) cho nhân viên y tế, đặc biệt tại các khoa có áp lực cao như Cấp cứu, Hồi sức, Sản, Nhi. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông để xã hội hiểu rõ hơn về đặc thù nghề y – nơi kết quả không phải lúc nào cũng như mong đợi, nhưng đằng sau đó là nỗ lực và sự hy sinh không ngừng.
Kiến nghị xử lý hình sự và công nhận danh hiệu
Thứ trưởng Thuấn bày tỏ quan điểm rõ ràng rằng hành vi tấn công nhân viên y tế khi họ đang cấp cứu không chỉ gây hại cho cá nhân mà còn đe dọa tính mạng người bệnh. Ông kiến nghị pháp luật cần xử lý nghiêm khắc, thậm chí khởi tố hình sự với các tội danh như chống người thi hành công vụ, cố ý gây thương tích hoặc giết người nếu đủ yếu tố cấu thành.
Ông cũng chỉ rõ khoảng trống pháp lý khiến người hành nghề y chưa được bảo vệ đầy đủ. Dù không phải cán bộ công quyền, nhưng khi đang cấp cứu, bác sĩ hay điều dưỡng đang thực hiện nghĩa vụ công – nghĩa vụ bảo vệ sự sống cho cộng đồng. Vì vậy, hành vi cản trở, xúc phạm hay hành hung họ phải được coi là hành vi chống người thi hành công vụ.
Cuối cùng, ông đề nghị Nhà nước xem xét công nhận danh hiệu liệt sĩ hoặc thương binh cho nhân viên y tế hy sinh, bị thương nặng trong khi làm nhiệm vụ, đặc biệt trong thiên tai, dịch bệnh hoặc bị bạo lực khi cứu người. "Đó không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng, mà còn là thông điệp mạnh mẽ rằng xã hội sẽ không để người thầy thuốc đơn độc trên tuyến đầu,” Thứ trưởng Bộ Y tế kết luận.
Tâm An(t/h)
