Bổ sung quy định mua, bán nợ của các tổ chức tín dụng

Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư số 18/2022TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 09/2015/TT-NHNN quy định về hoạt động mua, bán nợ của tổ chức tín dụng. Về nguyên tắc thực hiện mua bán nợ, Thông tư sửa đổi và bổ sung quy định TCTD được NHNN xem xét chấp thuận hoạt động mua nợ phải có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% theo kỳ phân loại gần nhất. TCTD bán nợ thì không phải xin phép Ngân hàng Nhà nước.

Thông tư này không áp dụng đối với hoạt động mua, bán nợ xấu giữa TCTD và Công ty quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC); hoạt động mua, bán nợ phát sinh từ hợp đồng vay, cho vay giữa các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Giá trị ghi sổ nội bảng của khoản nợ được mua bán gồm giá trị ghi sổ số dư nợ gốc, dư nợ lãi của khoản nợ và các nghĩa vụ tài chính khác liên quan đến khoản nợ (nếu có) đến thời điểm mua, bán nợ đang được hạch toán nội bảng.

Về nguyên tắc thực hiện mua bán nợ, Thông tư sửa đổi và bổ sung quy định TCTD được NHNN xem xét chấp thuận hoạt động mua nợ phải có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% theo kỳ phân loại gần nhất. TCTD bán nợ thì không phải xin phép Ngân hàng Nhà nước.

TCTD chỉ được mua nợ khi được NHNN chấp thuận hoạt động mua nợ tại Giấy phép thành lập và hoạt động và có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% theo kỳ phân loại gần nhất trừ các trường hợp ngoại lệ được quy định tại Thông tư này.

Trước khi thực hiện mua, bán nợ, TCTD phải ban hành quy định nội bộ về hoạt động mua, bán nợ (trong đó có quy định rõ về phân cấp thẩm quyền theo nguyên tắc phân định trách nhiệm giữa khâu thẩm định và quyết định mua, bán nợ; phương thức mua, bán nợ, phương thức thanh toán; quy trình mua, bán nợ; quy trình, phương pháp định giá khoản nợ; quy trình quản trị rủi ro đối với hoạt động mua, bán nợ).

Bên bán nợ không mua lại khoản nợ đã bán, trừ các trường hợp TCTD mua lại khoản nợ đã bán cho TCTD được kiểm soát đặc biệt.

TCTD hỗ trợ mua lại khoản nợ đã bán cho TCTD được kiểm soát đặc biệt theo phương án phục hồi tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt đã được phê duyệt theo quy định. TCTD nhận chuyển giao bắt buộc mua lại khoản nợ đã bán cho ngân hàng được chuyển giao bắt buộc.

TCTD thực hiện mua lại khoản nợ đã bán theo nội dung đã cam kết mua lại khoản nợ tại phương án cơ cấu lại đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt trong trường hợp sau:

(i) Khoản nợ mua lại đang được TCTD được kiểm soát đặc biệt sử dụng làm tài sản bảo đảm cho khoản vay đặc biệt tại Ngân hàng Nhà nước nhưng không còn được phân loại là nợ đủ tiêu chuẩn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và bán thay thế bằng khoản nợ đủ tiêu chuẩn khác.

(ii) Đến hạn trả nợ vay đặc biệt, TCTD được kiểm soát đặc biệt chưa có đủ tiền để hoàn trả nợ vay đặc biệt cho Ngân hàng Nhà nước theo kế hoạch trả nợ vay đặc biệt.

TCTD không được bán nợ cho công ty con trừ các trường hợp: Bán nợ cho công ty quản lý nợ và khai thác tài sản theo phương án tái cơ cấu được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

TCTD là bên nhận chuyển giao bắt buộc bán nợ đủ tiêu chuẩn cho ngân hàng thương mại được chuyển giao bắt buộc theo phương án chuyển giao bắt buộc đã được phê duyệt.

TCTD không được cấp tín dụng cho khách hàng để mua nợ thuộc sở hữu của chính TCTD.

TCTD không phải đáp ứng tỷ lệ nợ xấu dưới 3% khi mua nợ trong các trường hợp sau: TCTD được kiểm soát đặc biệt thực hiện mua nợ đủ tiêu chuẩn theo quy định; TCTD được kiểm soát đặc biệt thực hiện mua nợ đủ tiêu chuẩn của TCTD hỗ trợ theo phương án phục hồi tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt đã được phê duyệt.

Ngân hàng thương mại được chuyển giao bắt buộc mua nợ đủ tiêu chuẩn của TCTD nhận chuyển giao bắt buộc theo phương án chuyển giao bắt buộc đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Thông tư quy định, các bên có thể thỏa thuận trả chậm tiền mua nợ nhưng phải đảm bảo 100% bằng các loại tài sản có tính thanh khoản cao như: Tiền gửi, chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu bằng đồng Việt Nam, ngoại tệ do TCTD phát hành; vàng miếng; trái phiếu chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh; trái phiếu doanh nghiệp được xếp hạng mức AA- trở lên (theo Standard & Poor’s hoặc Fitch Ratings) hoặc từ mức Aa3 trở lên (theo Moody’s) và được niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Cổ phiếu niêm yết trên HNX, HOSE trừ các cổ phiếu bị cảnh cáo, kiểm soát, bị tạm ngừng, đình chỉ hoặc hạn chế giao dịch và các cổ phiếu có khối lượng giao dịch dưới 300.000 cổ phiếu/ngày, tính trong 10 ngày giao dịch liền kề trước ngày ký hợp đồng bảo đảm.

Ngoài ra, Thông tư còn sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định về hồ sơ đề nghị chấp thuận hoạt động mua bán nợ; đấu giá; Hội đồng mua, bán nợ; định giá khoản nợ; phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro; xử lý tài chính, hạch toán kế toán…

Về điều khoản chuyển tiếp, các hợp đồng mua, bán nợ được xác lập trước ngày Thông tư này có hiệu lực, bên mua nợ, bên bán nợ và các bên có liên quan được tiếp tục thực hiện theo hợp đồng đã ký và các quy định của Thông tư số 09/2015/TT-NHNN.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc sửa đổi, bổ sung nội dung hợp đồng mua, bán nợ, việc sửa đổi, bổ sung hợp đồng mua, bán nợ phải phù hợp với quy định tại Thông tư này.

Lê Pháp (T/h)