Cần tăng cường kiểm soát hàng trung chuyển, quá cảnh

Tăng cường kiểm soát từ cửa khẩu

Theo Ban chỉ đạo 389 TP.HCM, trong thời gian qua, nhằm kiểm soát, phòng chống lợi dụng chính sách trung chuyển, quá cảnh hàng hóa, các đơn vị chức năng của thành phố, như: Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng, Công an, Quản lý thị trường đã tăng cường tuần tra, trinh sát, nắm tình hình xác định đầu nậu, đường dây, ổ nhóm, tụ điểm phức tạp. Tăng cường kiểm soát để kịp thời ngăn chặn, phát hiện, xử lý các hành vi chứa trữ và vận chuyển các loại hàng lậu; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng Hải quan để ngăn chặn, phát hiện, điều tra, xử lý hoạt động buôn lậu này.

Riêng Cục Hải quan TPHCM đã tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ các lô hàng quá cảnh, trung chuyển ngay từ khâu nhập khẩu, cho đến khi thực xuất. Đối với các lô hàng đã phát hiện dấu hiệu vi phạm phải kiểm tra, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Hơn 80 bao vảy tê tê nhập lậu được Hải quan TP.HCM phát hiện trong lô hàng quá cảnh. Ảnh: T.H

Trong 10 tháng năm 2018, Cục Hải quan TP.HCM đã phát hiện 12 trường hợp NK hàng quá cảnh trễ hạn làm thủ tục; 6 trường hợp khai sai tên hàng, xuất xứ hàng hóa so thực tế; 5 nhóm hàng thuộc danh mục có giấy phép và 1 vụ nhập hàng cấm thuộc phụ lục I Công ước Cites thu giữ 87 bao chứa khoảng 3.294 kg vảy tê-tê được che giấu tinh vi bằng cách xếp vào cuối container, phía đầu container xếp các bao hạt điều để tránh kiểm tra phát hiện.

Đánh giá tình hình hoạt động trung chuyển, quá cảnh hàng hóa và tình hình lợi dụng trung chuyển, quá cảnh hàng hóa để vi phạm pháp luật Hải quan, Ban Chỉ đạo 389 TPHCM nhận định, hiện nay tại các cửa khẩu thuộc địa bàn thành phố có khối lượng hàng hóa XNK lớn, doanh nghiệp đăng ký làm thủ tục hải quan với nhiều loại hình, trong đó có hàng quá cảnh, chuyển tiếp, tạm nhập-tái xuất với số lượng lớn, mặt hàng đa dạng. Theo đó, có những mặt hàng có thuế suất cao, không khuyến khích nhập khẩu như: hàng bách hóa, rượu, thuốc lá, xì gà, mỹ phẩm, điện thoại di động, máy điều hòa không khí, phế liệu...

Hàng hóa tập trung chủ yếu là hàng tiêu dùng, vật liệu xây dựng, nguyên phụ liệu may, quần áo các loại, thực phẩm, xe đạp và phụ tùng xe đạp, xăng dầu (tạm nhập - tái xuất); hàng xuất nhập khẩu chuyển khẩu, chuyển cảng từ cảng Tân Cảng - Cái Mép (Bà Rịa - Vũng Tàu) với cảng Cát Lái. 

Đối với hoạt động quá cảnh, doanh nghiệp thường lợi dụng sự thông thoáng, khai báo đơn giản, không ảnh hưởng chính sách thuế, không bị điều chỉnh bởi chính sách quản lý chuyên ngành,... để nhập khẩu hàng cấm và thẩm lậu hàng hóa vào nội địa hoặc tìm cách đưa ngược hàng hóa vào Việt Nam thông qua các đường mòn, lối mở sát biên giới.

Cần sớm triển khai hệ thống giám sát hàng hóa

Đặc biệt, Ban chỉ đạo 389 TPHCM nhận định, các đối tượng có xu hướng chuyển từ loại hình nhập kinh doanh sang loại hình trung chuyển, quá cảnh (mở tờ khai vận chuyển độc lập) để lợi dụng buôn lậu và gian lận thương mại, với phương thức thủ đoạn phổ biến như: Lợi dụng miễn kiểm tra thực tế hàng hoá quá cảnh, doanh nghiệp khai báo là hàng hóa quá cảnh thông thường nhưng thực chất là hàng hoá quá cảnh theo quy định phải có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền; hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ; 

Lợi dụng việc khai báo hàng quá cảnh không bắt buộc phải khai đầy đủ chi tiết, chỉ khai những hàng hoá có giá trị chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá trị lô hàng… các đối tượng đã không khai báo những mặt hàng quá cảnh bắt buộc phải có giấy phép.

Một số doanh nghiệp lợi dụng quy định tự quản lý, tự vận chuyển hàng hoá quá cảnh qua các cửa khẩu đường bộ để tuồn hàng vào nội địa tiêu thụ trốn thuế. Lô hàng vừa ra khỏi cổng cảng, các doanh nghiệp tìm mọi cách để đánh tháo hàng, sau đó vận chuyển đến cửa khẩu để Hải quan nơi đến xác nhận trên hệ thống, có doanh nghiệp sau khi rút ruột, không vận chuyển hàng đến cửa khẩu. Khi xác minh tại địa chỉ kinh doanh của các doanh nghiệp vận chuyển trên thì các doanh nghiệp này không hoạt động tại địa chỉ này. 

Người nhận hàng ban đầu theo khai báo trên manifest là doanh nghiệp tại Việt Nam, khi cơ quan Hải quan hoặc các lực lượng chức năng khác phát hiện lô hàng có dấu hiệu vi phạm pháp luật hải quan, thực hiện việc phối hợp kiểm tra hàng hoá thì doanh nghiệp không đến làm thủ tục, sau đó điều chỉnh người nhận hàng tại Campuchia và các nước khác, làm thủ tục quá cảnh lô hàng.

Đối với những lô hàng quá cảnh gồm những mặt hàng nhập khẩu có điều kiện hoặc hàng cấm nhập khẩu, sau khi lô hàng ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, doanh nghiệp sẽ tìm cách nhập khẩu trở lại Việt Nam bằng nhiều phương thức khác nhau như: chia nhỏ lô hàng vận chuyển về Việt Nam qua đường mòn, lối mở, cánh gà hoặc doanh nghiệp mở tờ khai, lợi dụng việc phân luồng miễn kiểm tra để nhập khẩu lại Việt Nam.

Để đạt hiệu quả trong hoạt động kiểm soát hàng trung chuyển, quá cảnh, Ban Chỉ đạo 389 TPHCM kiến nghị cần sớm triển khai hệ thống giám sát hàng hóa và phương tiện vận chuyển hàng quá cảnh bằng seal định vị, giám sát hành trình nhằm ngăn chặn, phát hiện hành vi buôn lậu, thẩm lậu hàng cấm vào thị trường nội địa Việt Nam.

Cùng với đó, quản lý việc cấp giấy phép những mặt hàng thuộc diện phải cấp phép hàng quá cảnh của Bộ Công thương trên Hệ thống một cửa quốc gia để tiện việc đối chiếu, cập nhật. Đồng thời, tăng mức xử phạt vi phạm đối với hàng quá cảnh để răn đe.

Hải Nam-Trịnh Uyên (t/h)