Rau đay: Bình dân, an toàn và "bí quyết" chống lão hóa của người Nhật
Rau đay thường được bày bán rộng rãi tại các chợ dân sinh trong mùa hè với mức giá rẻ và dễ tìm mua. Với khả năng sinh trưởng mạnh, chịu hạn, chịu ngập, rau đay không cần phun thuốc kích thích mà vẫn xanh tốt, giúp nó trở thành một trong những loại rau có nguy cơ tồn dư hóa chất thấp, phù hợp với xu hướng tiêu dùng an toàn và bền vững.
Một nghiên cứu công bố trên Journal of Food Composition and Analysis cho thấy rau đay chứa nhiều hợp chất sinh học có lợi như polysaccharides, flavonoids, carotenoids và vitamin, đặc biệt là chất nhầy tự nhiên – yếu tố tạo nên độ nhớt đặc trưng.
Nhiều nghiên cứu từ Nhật Bản, trong đó có công trình của Đại học Kyushu, chỉ ra rằng chất nhầy trong rau đay có thể giúp giữ ẩm da, cải thiện độ đàn hồi, ngăn ngừa lão hóa sớm và hỗ trợ phục hồi mô liên kết. Các polysaccharide tự nhiên này còn có tác dụng tương tự như collagen thực vật, góp phần tăng cường sức khỏe xương khớp và hệ miễn dịch.
Đáng chú ý, theo dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, trong 100g rau đay có chứa: 498mg canxi, 3,8mg sắt, 168mg vitamin C, 7.490 IU vitamin A, 141 IU vitamin E, 0,36mg vitamin B2... Rau đay xếp hạng cao trong danh sách các loại rau lá về hàm lượng sắt (đứng đầu), canxi (xếp thứ 4), beta-carotene và vitamin C (lần lượt đứng thứ 4 và thứ 3). Đây đều là những vi chất quan trọng giúp giảm nguy cơ thiếu máu, bảo vệ thị lực, chống oxy hóa và hỗ trợ miễn dịch, đặc biệt cần thiết với phụ nữ, người lớn tuổi và người làm việc căng thẳng.
Lợi ích cho tiêu hóa, lợi sữa và giải nhiệt mùa hè
Một nghiên cứu được công bố trên Plant Foods for Human Nutrition chỉ ra rằng rau đay có hoạt tính nhuận tràng tự nhiên nhờ hàm lượng chất xơ hòa tan và polysaccharide cao. Những chất này giúp kích thích vận động ruột, cải thiện chức năng tiêu hóa và giảm nguy cơ táo bón.
Ngoài ra, rau đay được khuyến nghị dùng cho phụ nữ sau sinh vì có tác dụng kích thích tuyến sữa nhờ lượng chất khoáng và nước dồi dào. Đặc biệt, rau đay đỏ (có thân và gân lá màu tím tía) còn được cho là có hiệu quả lợi sữa tốt hơn loại thân trắng.
Với đặc tính mát, giàu nước và chất chống oxy hóa, rau đay thường được nấu thành các món canh giải nhiệt trong mùa hè, giúp làm mát cơ thể, cải thiện làn da và phòng tránh tình trạng "nóng trong" thường gặp khi thời tiết oi bức.
Lưu ý khi sử dụng rau đay
Dù bổ dưỡng, rau đay không phù hợp với tất cả mọi người. Do có tác dụng nhuận tràng mạnh, người đang bị tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa cấp không nên sử dụng rau đay để tránh tình trạng nặng hơn. Ngoài ra, trẻ dưới 5 tuổi không nên ăn quá nhiều rau đay, vì chất nhầy và oxalat trong rau có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu canxi và kẽm – hai vi chất quan trọng cho sự phát triển hệ xương và miễn dịch ở trẻ nhỏ.
Các chuyên gia khuyến cáo rằng, nếu không quen vị nhớt, có thể kết hợp rau đay với một số nguyên liệu như:
Cua đồng, mồng tơi, mướp: Giúp giảm độ nhớt, tăng vị ngọt và dễ ăn hơn.
Tôm tươi hoặc thịt bằm: Nấu canh đơn giản, thêm hành hoa và gia vị sẽ át mùi nhớt đặc trưng.
Nấu đặc rồi lọc lấy nước: Cách này thường dùng cho phụ nữ sau sinh hoặc người bị táo bón, chỉ cần uống nước rau đay luộc cũng mang lại hiệu quả.
Ngoài ra, một số quốc gia như Nhật Bản, Ai Cập còn sấy khô hoặc nghiền rau đay thành bột để dùng làm sinh tố, súp hoặc viên thực phẩm chức năng, vừa tiện lợi, vừa giữ được dưỡng chất.
Tâm An (t/h)
