Chống lại những kẽ hở và rủi ro tiềm ẩn
Hiện nay, hoạt động nhập khẩu ô tô không nhằm mục đích thương mại, đặc biệt là xe dưới dạng quà tặng, đang tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các tổ chức và cá nhân đã lợi dụng kẽ hở chính sách để nhập khẩu xe với số lượng lớn, nhằm mục đích kinh doanh mà không tuân thủ các quy định nghiêm ngặt tại Nghị định số 116/2017/NĐ-CP. Điều này không chỉ gây thất thu ngân sách mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người tiêu dùng, an toàn giao thông và môi trường. Để giải quyết vấn đề này, việc xây dựng một chính sách quản lý thống nhất, áp dụng xuyên suốt cho cả xe nhập khẩu thương mại và phi thương mại là điều hết sức cần thiết.
Trên cơ sở đó, Bộ Công Thương, cơ quan soạn thảo, đã đề xuất phương án khả thi: Ban hành quyết định mới quy định việc nhập khẩu ô tô phi thương mại phải được thực hiện thông qua các doanh nghiệp đã được cấp Giấy phép kinh doanh nhập khẩu ô tô theo Nghị định 116. Biện pháp này sẽ tạo ra một đầu mối quản lý rõ ràng, giúp cơ quan hải quan dễ dàng theo dõi và kiểm soát. Dự thảo cũng quy định các xe nhập khẩu theo diện này phải thuộc chủng loại, nhãn hiệu đã được cấp phép. Biện pháp này đặc biệt có tác dụng hạn chế nhập khẩu xe đã qua sử dụng, từ đó đảm bảo an toàn kỹ thuật, bảo vệ môi trường và tạo sự minh bạch trong quá trình thực hiện.
Phân định trách nhiệm và quy trình rõ ràng
Để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng, dự thảo cũng quy định các xe nhập khẩu, không phân biệt mục đích, đều phải được bảo hành, bảo dưỡng đúng tiêu chuẩn của nhà sản xuất tại các cơ sở được cấp phép tại Việt Nam. Về mặt thủ tục, ngoài hồ sơ theo quy định của Luật Hải quan, doanh nghiệp nhập khẩu phải bổ sung các giấy tờ chứng minh mục đích nhập khẩu phi thương mại. Điều này sẽ giúp cơ quan chức năng xác định rõ nguồn gốc và mục đích sử dụng của xe. Dự thảo cũng làm rõ các trường hợp không thuộc phạm vi điều chỉnh, như xe nhập khẩu để nghiên cứu khoa học, sửa chữa, bảo hành hay xe mẫu không tham gia giao thông.
Để đảm bảo hiệu quả, dự thảo cũng phân định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành liên quan. Bộ Công Thương sẽ công bố danh sách các doanh nghiệp được cấp phép nhập khẩu, giúp cá nhân và tổ chức dễ dàng lựa chọn. Bộ Xây dựng sẽ công bố danh sách các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng đạt chuẩn, đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng. Bộ Tài chính sẽ chỉ đạo cơ quan Hải quan làm thủ tục thông quan khi hồ sơ đầy đủ và hợp lệ. Cuối cùng, các doanh nghiệp nhập khẩu có trách nhiệm báo cáo định kỳ về số lượng, giá trị ô tô phi thương mại đã nhập khẩu.
Việc ban hành quyết định mới này được xem là bước đi chiến lược nhằm hoàn thiện khung pháp lý, tạo một hành lang rõ ràng cho hoạt động nhập khẩu ô tô. Chính sách không chỉ siết chặt quản lý để chống gian lận mà còn góp phần bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, thúc đẩy ngành sản xuất ô tô trong nước phát triển bền vững và tạo ra một môi trường giao thông an toàn hơn.
Thành Nam (t/h)
