Dòng tiền tìm nơi trú ẩn an toàn trong vàng, tăng nguy cơ “vàng hoá”
Sáng 17/4, giá vàng SJC các thương hiệu mở cửa đồng loạt tăng lên 115,5 – 118 triệu đồng/lượng (mua - bán). Mức giá này, so với lúc đóng cửa ngày 16/4, giá vàng đã tăng tiếp 2,5 triệu đồng/lượng cho cả 2 chiều mua và bán – mức tăng hiếm thấy trong thời gian gần đây. Trong cơn sốt tăng giá, dòng người đổ xô mua vàng ngày một đông, đặc biệt là các nhà đầu tư nhỏ lẻ, nhóm dễ tổn thương nhất khi thị trường biến động. Các chuyên gia kinh tế cảnh báo, đầu tư vàng theo phong trào có thể khiến người dân gặp phải rủi ro lớn, đặc biệt khi tình hình kinh tế, chính trị trên thế giới có nhiều bất định.
“Khi giá vàng bất ngờ đảo chiều và giảm mạnh, các nhà đầu tư ngắn hạn hoặc những người vay mượn tiền để đầu tư sẽ phải đối mặt với rủi ro tài chính đáng kể”, ông Nguyễn Quang Huy, Giám đốc điều hành Khoa Tài chính, Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi cho hay.
Ông Huy nhìn nhận thêm, dòng tiền có xu hướng rút khỏi sản xuất, kinh doanh để tìm nơi trú ẩn an toàn trong vàng. Nếu hiện tượng này tiếp tục kéo dài và lan rộng, không chỉ gây ra mất cân đối trong cơ cấu đầu tư xã hội mà còn làm gia tăng nguy cơ “vàng hóa” nền kinh tế, điều mà Chính phủ đã nỗ lực kiểm soát trong suốt nhiều năm qua.
“Đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ, để giảm thiểu tình trạng phụ thuộc vào vàng như một kênh cất trữ và đầu tư truyền thống, cần trang bị kiến thức tài chính, bắt đầu từ gốc rễ nhận thức. Khi đó, người dân sẽ dần thoát khỏi tâm lý bị động trong đầu tư và chuyển sang tư duy kiến tạo giá trị qua sản xuất, kinh doanh, đổi mới và đầu tư bài bản”, ông Nguyễn Quang Huy nói.
Nghi vấn “làm giá” vàng – Góc nhìn của chuyên gia
Trong bối cảnh giá vàng thế giới biến động mạnh do nhiều yếu tố địa chính trị, tài chính toàn cầu và kỳ vọng chính sách tiền tệ, thị trường vàng trong nước cũng có nhiều diễn biến đáng chú ý. Đặc biệt, sau khi Ngân hàng Nhà nước triển khai một số giải pháp can thiệp – như tổ chức đấu thầu vàng miếng SJC để tăng cung – mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới đã từng thu hẹp đáng kể, chỉ còn khoảng 2–3 triệu đồng/lượng.
Tuy nhiên, thời gian gần đây, chênh lệch này lại nới rộng lên hơn 10 triệu đồng/lượng, dẫn tới những băn khoăn và nghi vấn trong dư luận.
Dưới góc nhìn chuyên gia, ông Nguyễn Quang Huy Giám đốc điều hành Khoa Tài chính, Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi nhìn nhận, câu hỏi “giá vàng SJC có đang bị làm giá hay không?” là một phản ánh tâm lý xã hội có cơ sở, nhất là khi người dân chứng kiến sự biến động lớn trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, dưới góc độ chuyên môn, cần tiếp cận vấn đề một cách thận trọng và công bằng.
Trong khuôn khổ chính sách hiện hành – với nguồn cung vàng miếng SJC hạn chế và do một số đơn vị được cấp phép phân phối – sự chênh lệch giá không hẳn là kết quả của thao túng hay làm giá, mà phần lớn xuất phát từ cấu trúc thị trường chưa thực sự linh hoạt, cùng với tâm lý tích trữ và kỳ vọng tăng giá trong dân chúng.
Ngân hàng Nhà nước, với vai trò là cơ quan quản lý, đã và đang triển khai các chính sách điều tiết thị trường một cách thận trọng, vừa đảm bảo mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, vừa giữ ổn định thị trường vàng. Các giải pháp điều tiết cung cầu, kiểm soát chặt kênh phân phối, và đặc biệt là truyền thông, giáo dục tài chính để định hướng tâm lý thị trường, tránh hiện tượng đầu cơ, tích trữ vàng phi sản xuất… đều là những bước đi cần thiết và đúng hướng.
Trong dài hạn, thị trường vàng trong nước cần được xem xét điều chỉnh cơ chế vận hành sao cho hài hòa giữa kiểm soát và thị trường, bảo đảm tính minh bạch, cạnh tranh lành mạnh, đồng thời giảm bớt các kẽ hở có thể bị lợi dụng để tạo chênh lệch bất hợp lý. Đây không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là bài toán về niềm tin – một yếu tố then chốt trong điều hành chính sách tài chính – tiền tệ của bất kỳ quốc gia nào.
Khánh Yên
