Chuyện tái định cư tại TP.HCM : Ở chưa ‘ấm’ chỗ, chung cư đã xuống cấp

Chung cư tái định cư xuống cấp nghiêm trọng

Trái ngược với cảnh hoang tàn tại những dự án tái định cư (TĐC) bỏ hoang, bỏ trống hàng nghìn căn hộ ở Thủ Thiêm và quận 12 là hàng loạt chung cư TĐC như: Chung cư Tân Mỹ (Quận 7), chung cư Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh), chung cư Thạnh Mỹ Lợi (Quận 2)… rơi vào tình trạng có người dân vào ở nhưng chung cư lại xuống cấp nghiêm trọng.

Có mặt tại chung cư Tân Mỹ, quận 7 có thể thấy hiện nay chung cư này nhếch nhách, ẩm mốc dù mới chỉ đi vào hoạt động được hơn 10 năm (từ năm 2010). Đây là chung cư TĐC cho các hộ dân bị giải tỏa tại chương trình di dời, giải tỏa, chỉnh trang đô thị rạch Ụ Cây, Quận 8.

Nằm ngay trên mặt tiền đường Nguyễn Lương Bằng, phường Tân Phú, quận 7, chung cư Tân Mỹ được xây dựng với 3 khu A, B là khu tái định cư, khu C là khu thương mại. Hiện nay, còn khoảng 250 căn hộ vẫn bỏ trống.

Chia sẻ với chúng tôi, nhiều hộ dân ở đây cho biết, bên cạnh niềm vui chuyển về nơi ở mới, thì cũng có nhiều vấn đề mà chúng tôi hoang mang, lo lắng. Chung cư có 4 thang máy ở 2 khu mà chỉ hoạt động được 2 cái còn lại đang trong tình trạng hư hỏng, nhưng không được sửa chữa. Có những lúc thang máy lại treo, không mở được cửa khiến cư dân hoảng sợ; rác thải, đồ đạc thì để ở cầu thang, hành lang… khiến chung cư cũng trở nên nhếch nhác, ẩm thấp.

Ghi nhận thực tế, nhiều mảng tường tại chung cư Tân Mỹ đang bị bong tróc, loang lổ, ẩm thấp, trần nhà có nhiều chỗ bị hư hỏng, 2 thang máy khu vẫn hoạt động nhưng không còn tem kiểm định. Khu A đã bố trí hết cho các hộ dân, khu B mới bố trí 50 hộ, còn khoảng 250 căn bỏ trống, dán tem niêm phong của Trung tâm quản lý nhà và giám định xây dựng (thuộc Sở Xây dựng TP.HCM).

Còn ở khu TĐC Thạnh Mỹ Lợi, phường Thạnh Mỹ Lợi, quận 2 là một trong những khu tái định cư được đầu tư xây dựng với quy mô lớn để di dời người dân thuộc khu đô thị Thủ Thiêm. Thế nhưng khu chung cư này cũng đang xuống cấp. Các hộ dân ở đây phản ánh về nhiều hạng mục ở chung cư bị hư hỏng, hệ thống phòng cháy chữa cháy không đảm bảo.

Cũng rơi vào tình cảnh này là các hộ dân sống tại khu TĐC Vĩnh Lộc B (xã Vĩnh Lộc, huyện Bình Chánh). Được biết, năm 2008, UBND TP.HCM quy hoạch khu TĐC rộng 30ha, với tổng số vớn hơn 1.000 tỷ đồng. Đến năm 2011 thì đưa dự án vào sử dụng. Chung cư này dành cho các hộ dân thuộc khu vực giải tỏa ở dự án cải tạo bờ kênh Tân Hóa - Lò Gốm, dự án thoát nước và cải thiện ô nhiễm tại kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên.

Theo phản ánh của các hộ dân, hiện nay, nhiều tòa nhà bị bỏ hoang, xuống cấp, cỏ mọc um tùm, con đường đi vào khu TĐC chưa được hoàn thiện, mặt đường xuất hiện nhiều ổ gà, nhếch nhác, bụi bặm. Chân tường ở một số tòa nhà xuất hiện các vết nứt lớn, gạch ốp chân tường các toà nhà bong tróc… .

Tình trạng xuống cấp nghiêm trọng ở các dự án TĐC không chỉ diễn ra ở chung cư Tân Mỹ, chung cư Vĩnh Lộc B hay chung cư Thạnh Mỹ Lợi mà còn ở nhiều khu TĐC khác trên địa bàn TP.HCM.

Theo GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, chất lượng của các khu tái định cư là quá kém. Nhiều khu TĐC, chỉ cần sau 2 năm không có người đến ở là cơ sở vật chất, hạ tầng đều xuống cấp. Chất lượng nước, điện, thang máy, phòng cháy chữa cháy cũng không đảm bảo dẫn đến chuyện người dân không muốn vào ở.

Người dân không quen ở chung cư

Quay trở lại những năm 2003 khi TP.HCM ban hành chủ trương xây dựng 30.000 căn nhà tái định cư trong bối cảnh có hàng ngàn hộ dân phải tạm cư nhiều năm sau khi bị giải tỏa nhà, đất. Thời điểm đó, giá bồi thường giải phóng mặt bằng bồi rất thấp, đa phần người dân chọn nhà ở TĐC.

Từ năm 2010 trở về sau chủ trương về TĐC được thực hiện càng đầy đủ, người dân lại có xu hướng nhận tiền thay vì chọn nhà TĐC. Họ sẵn sàng đi thuê ở bên ngoài để phù hợp với cuộc sống mưu sinh hơn là chọn những căn hộ cao tầng. Một phần nữa là do chất lượng nhà ở TĐC khiến họ cũng cảm thấy lo lắng như đã nêu trên.

Bên cạnh đó, những khu TĐC thường xa so với nơi ở cũ khiến cuộc sống của họ bị đảo lộn. Nhiều người đã chuyển nhượng, hoặc cho thuê căn hộ của mình để tìm chỗ ở khác phù hợp. Hơn hết, khi sống tại chung cư sẽ có hàng loạt chi phí phát sinh. Trong khi họ là những người nghèo khó, không có công việc ổn định, lao động chân tay, mưu sinh qua ngày là chủ yếu.

Chia sẻ với chúng tôi, chị L.T sống tại chung cư Tân Mỹ, quận 7 cho hay: “Trước đây, thuộc diện di dời đến đây chúng tôi vui lắm vì có nhà ở mới, nhưng cũng có nhiều người họ không quen với nhà ở cao tầng và và không biết làm gì để kiếm sống nên mới chỉ có khoảng 2/3 dân số chuyển đến, còn lại đang bỏ trống mấy năm nay. Thời điểm đó, giá căn hộ ở đây là khoảng 500 triệu đồng, các tầng thấp thì giá rẻ hơn, càng lên cao càng đắt, chênh lệch khoảng 30 triệu đồng.”

Ngoài ra, nhiều khu TĐC thiếu những tiện ích như bệnh viện, trường học, trung tâm thương mại, khu vui chơi, không thuận tiện về giao thông... hay chất lượng nhà kém so với nhà ở thương mại nhưng bán giá ngang bằng với thị trường cũng khiến người dân không muốn lựa chọn.

Người dân sinh sống tại chung cư Vĩnh Lộc B cho biết, về điều kiện cơ sở hạ tầng chưa được đảm bảo, chất lượng tòa nhà đang bị xuống cấp nghiêm trọng. Con đường dẫn vào chung cư nhếch nhác, bụi bẩn. Nhiều người được tái định cư ở đây cũng chọn nơi khác, sang nhượng hoặc cho thuê. Những người chọn thuê là vì giá thuê rẻ. Các tiện ích như trạm y tế, chợ dân sinh, khu vui chơi cho trẻ em cũng không có.

Câu chuyện của những người dân ở chung cư Tân Mỹ, Vĩnh Lộc B hay ở những dự án bỏ hoang, bỏ trống hàng chục năm không còn là điều mới mẻ tại TP.HCM. Trong khi các cơ quan chức năng thường nói về tình trạng thiếu nhà ở, thiếu quỹ đất thì tại những dự án tái định cư đang bị lãng phí, không thu hút được người ở. Để giải quyết tình trạng lãng phí này, nhiều chuyên gia đã đưa ra nhận định, thay vì bố trí người vào ở khu tái định cư nào đó thì hãy trả cho họ một khoản tiền để họ tự tìm nơi cư trú, làm ăn kiếm sống phù hợp.

Việc xây dựng những khu TĐC là chương trình rất ý nghĩa, góp phần chỉnh trang đô thị, cải thiện nơi ở cho người dân. Thế nhưng, chính quyền thành phố cùng các ban ngành cần phải có góc nhìn thực tế. Bởi họ là những người khó khăn, đến nơi ở mới không biết làm gì để kiếm sống, trong khi sử dụng chung cư sẽ kéo theo nhiều chi phí.

Vũ Trụ