Đầu tư gần 15 tỷ đồng, chợ vẫn… nhếch nhác
Dự án đầu tư xây dựng chợ kinh doanh đầu mối Bắc Sơn (thị xã Phổ Yên, Thái Nguyên) được triển khai từ năm 2009 theo hình thức BOT, do Công ty cổ phần Tư vấn đầu tư xây dựng xuất nhập khẩu SIAAI (trụ sở tại phường Nông Trang, thành phố Việt Trì, Phú Thọ) làm chủ đầu tư với quy mô sử dụng đất 9.990 m2; tổng vốn đầu tư gần 15 tỷ đồng.
Khi hoàn thành Dự án đầu tư xây dựng chợ kinh doanh đầu mối Bắc Sơn, có gần 200 ki ốt, siêu thị điện máy tổng hợp 3 tầng, các công trình phụ trợ kèm theo...
Dự án được đánh giá là một trong những chợ sầm uất nhất khu vực miền Tây Phổ Yên khi xây dựng xong, đưa vào hoạt động.
Thế nhưng, đã 8 năm trôi qua, chợ kinh doanh đầu mối Bắc Sơn vẫn không khác gì chợ làng. Ghi nhận thực tế, cả khu chợ có một vài ki ốt đã xây dựng kiên cố; còn lại đa phần được gia cố bằng khung sắt, mái tôn, thưa vắng người kinh doanh; một số hạng mục xây dựng dở dang, nhếch nhác.
Mong mỏi của người dân, tiểu thương, chính quyền địa phương, về một khu chợ văn minh, hiện đại như dự án "vẽ" ra đã trở nên xa vời.
Được đầu tư gần 15 tỷ đồng, chợ kinh doanh đầu mối Bắc Sơn vẫn... nhếch nhác
Điều đáng nói, trong suốt thời gian triển khai dự án, đa số tiểu thương ở chợ thị trấn Bắc Sơn (nay là phường Bắc Sơn) phải chuyển đến chợ xã Phúc Thuận (địa bàn liền kề với thị trấn Bắc Sơn) để kinh doanh. Việc này, kéo theo nhiều hệ lụy về an ninh - trật tự, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương...
Ông Phương Bá Thực, Chủ tịch UBND phường Bắc Sơn cho biết: Ngay khi bắt đầu triển khai dự án, chính quyền cơ sở đã tích cực vào cuộc, tạo điều kiện thuận lợi để bàn giao mặt bằng cho nhà đầu tư triển khai dự án. Tuy nhiên, phía Công ty SIAAI đã bộc lộ nhiều "vấn đề": Thiếu dân chủ, ép buộc các hộ phải theo sự sắp xếp của Ban quản lý chợ, yêu cầu các hộ kinh doanh phải thuê quầy cả 49 năm (thời gian thực hiện dự án) với giá từ 30 đến 35 triệu đồng/quầy...
Khi người dân chưa đồng tình thì doanh nghiệp chỉ đạo Ban quản lý chợ thuê máy múc vào ban đêm đào bới vị trí các hộ dân đang kinh doanh để ép họ phải vào khu vực đã xây dựng dẫn tới mâu thuẫn giữa các hộ kinh doanh và chủ đầu tư dự án. Từ tháng 3/2010, các hộ kinh doanh tại chợ Bắc Sơn đã bãi chợ để chuyển sang chợ xã Phúc Thuận để tiếp tục kinh doanh.
Để giải quyết tình trạng tiểu thương bãi chợ, chính quyền đã mời các hộ dân và Công ty SIAAI cùng tìm cách tháo gỡ ,nhưng Giám đốc công ty không phối hợp giải quyết. Ngoài ra, công ty còn huy động vốn của các hộ kinh doanh để xây dựng các ki ốt bán hàng, không đúng theo theo hình thức BOT…
Hàng loạt sai phạm khi triển khai dự án
Báo cáo số 964/BC-HNLN, do ông Lê Văn Ninh, Phó giám đốc Sở kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thái Nguyên ký ngày 27/7/2012 đã chỉ rõ sai phạm của Công ty SIAAI: Các bên ký hợp đồng BOT của dự án là chưa đúng thẩm quyền, nhà đầu tư vi phạm điều 6 của Giấy chứng nhận đầu tư, chậm tiến độ, có hiện tượng vi phạm giấy phép xây dựng - do Sở Xây dựng cấp, thi công vượt diện tích sàn, thi công chưa đúng thiết kế...
Trên cơ sở báo cáo của các ngành chức năng, trong năm 2013, Thanh tra tỉnh Thái Nguyên đã thành lập đoàn thanh tra liên ngành, tiến hành thanh tra toàn diện việc chấp hành các quy định của pháp luật trong quá trình thực hiện dự án án đầu tư xây dựng chợ kinh doanh đầu mối Bắc Sơn.
Kết luận thanh tra do Chánh Tranh tra tỉnh ký ngày 21/8/2013, đã nêu rõ: Công ty SIAAI thực hiện sai nội dung dự án được phê duyệt, xây dựng sai quy hoạch được duyệt, không thực hiện đúng tiến độ dự án so với giấy phép đầu tư, không chấp hành đầy đủ nghĩa vụ đăng ký, kê khai nộp thuế theo quy định của luật.
Đáng lưu ý, trong quá trình thanh tra, Công ty SIAAI không nghiêm túc chấp hành quyết định thanh tra. Đoàn thanh tra đã nhiều lần yêu cầu cung cấp hồ sơ tài liệu, đến làm việc hoặc uỷ quyền cho người đại diện làm việc với đoàn, nhưng công ty vẫn không cung cấp đầy đủ hồ sơ chứng từ và đến làm việc theo yêu cầu, gây khó khăn trong quá trình thanh tra.
Kết luận thanh tra cũng chỉ rõ: UBND thị trấn Bắc Sơn đã ký Hợp đồng Đầu tư xây dựng - Khai thác - Quản lý - Kinh doanh chợ trung tâm thị trấn Bắc Sơn sai thẩm quyền; nội dung hợp đồng sai sót, thiếu những điều khoản cơ bản, có điều khoản vi phạm quy định pháp luật…
Kiến nghị thu hồi giấy phép đầu tư
Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở Kế hoạch Đầu tư nghiên cứu xem xét những sai phạm của Công ty SIAAI, nếu có đủ cơ sở thì thực hiện các thủ tục trình UBND tỉnh quyết định thu hồi giấy phép đầu tư dự án xây dựng chợ đầu mối Bắc Sơn đã cấp.
Trường hợp thương lượng giải quyết không được, các bên đưa vụ việc ra giải quyết tại toà án theo quy định; chỉ đạo UBND huyện Phổ Yên thực hiện kiểm tra xử lý Công ty SIAAI không chấp hành đầy đủ nghĩa vụ đăng ký, kê khai, nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp theo quy định; xây dựng các hạng mục không đúng quy hoạch; Công ty SIAAI đã ký hợp đồng với các hộ kinh doanh cho thuê ki ốt nhưng thực tế không xây dựng ki ốt mà cho thuê mặt bằng đất; chỉ đạo Sở TN&MT làm các thủ tục cần thiết thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho Công ty SIAAI, khắc phục và xử lý theo đúng quy định của Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành…
Được biết, năm 2015, thực hiện dự án đường T05 phục vụ mục đích quốc phòng, thị xã Phổ Yên đã tiến hành thu hồi 1.410 m2 đất của chợ Bắc Sơn để triển khai dự án, nhưng phía Công ty SIAAI không hợp tác.
Năm 2016, nhiều hộ dân ở phường Bắc Sơn đã làm đơn đề nghị cơ quan có thẩm quyền giải quyết vướng mắc, thu hồi giấy phép đầu tư đối với dự án chợ kinh doanh đầu mối Bắc Sơn vì dự án không hiệu quả, không phù hợp với nguyện vọng của người dân...
Trong suốt thời gian dài, kể từ khi cơ quan thẩm quyền công bố kết luận thanh tra cho đến nay (tháng 8/2017), tiến độ dự án vẫn không có biến chuyển nhiều. Một tháng trở lại đây, lác đác có tiểu thương đã quay lại họp chợ, bởi Ban quản lý chợ... không thu phí.
Ông Nguyễn Công Thịnh, Phó chủ tịch UBND thị xã Phổ Yên cho biết: Về cơ bản, chính quyền thị xã Phổ Yên luôn tôn trọng Hợp đồng BOT của doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi nhất để các doanh nghiệp triển khai dự án đầu tư trên địa bàn. Khi thu hồi đất phục vụ mục đích quốc phòng, nếu doanh nghiệp cần, UBND thị xã vẫn có thể bố trí đất để đảm bảo quy mô dự án như ban đầu.
Nếu Công ty SIAAI vẫn tiếp tục đầu tư dự án, UBND thị xã Phổ yên chỉ yêu cầu doanh nghiệp phải công khai lệ phí chợ, nhất là các vị trí thuận lợi kinh doanh, thành lập ban quản lý chợ có thông báo với chính quyền địa phương, thành lập ban bảo vệ chợ, thực hiện các thủ tục cấp phép xây dựng theo quy định khi tiến hành xây dựng các ki ốt...
Người dân phường Bắc Sơn kiến nghị chính quyền thị xã Phổ Yên cần kiên quyết hơn nữa trong việc đôn đốc, giám sát Công ty SIAAI thực hiện nghiêm túc kết luận thanh tra của Thanh tra tỉnh Thái Nguyên nhằm giúp bà con có nơi họp chợ, phát triển dịch vụ, thương mại; đồng thời làm trong sạch môi trường đầu tư, tạo sự bình đẳng cho các doanh nghiệp triển khai các dự án đầu tư trên địa bàn.
Hoan Nguyễn
