Trong quá trình lấy ý kiến cho dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vừa được Bộ Tài chính gửi Bộ Tư pháp thẩm định, mức thuế suất tối đa 35% là tâm điểm tranh luận. Nhiều địa phương, doanh nghiệp và tổ chức cho rằng, nên hạ trần áp thuế xuống còn 25% hoặc 30%, đồng thời nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế cao để phù hợp hơn với thực tiễn và tăng sức cạnh tranh.
Theo phương án 2 được Bộ Tài chính trình, biểu thuế lũy tiến từng phần sẽ rút gọn còn 5 bậc thay vì 7 bậc như hiện nay. Thuế suất cao nhất áp dụng ở mức 35% cho phần thu nhập trên 100 triệu đồng. Phần lớn ý kiến đồng thuận với hướng rút gọn bậc thuế này nhưng lại đề nghị không duy trì mức 35%, mà chỉ giữ trần từ 25% đến 30%. Lập luận được đưa ra là mức thuế suất cao sẽ hạn chế động lực làm giàu chính đáng, tạo áp lực nặng nề với người nộp thuế và dễ dẫn đến tình trạng trốn thuế.
Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An đề nghị mức cao nhất chỉ nên dừng ở 25% để khuyến khích, động viên người nộp thuế. Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sơn La cũng nhận định, cần đánh giá tác động cụ thể của hai mức 30% và 35% vì đây là ngưỡng cao, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập thực tế và hành vi khai nộp thuế. Tại TP.HCM, Hội Tư vấn thuế và Đại lý thuế cho rằng, nên bỏ hẳn thuế suất 35%, chỉ áp dụng tối đa 30% nhằm giữ chân nhân tài, các chuyên gia quốc tế, đồng thời giãn khoảng cách ở các bậc thuế thấp để người lao động không bị thiệt thòi.
Nhiều tổ chức quốc tế cũng đưa ra so sánh. Deloitte Việt Nam cho biết, mức thuế suất tối đa của Việt Nam hiện ngang bằng Thái Lan và Philippines nhưng cao hơn Singapore (24%) và Malaysia (30%). Đáng chú ý, ngưỡng thu nhập chịu thuế ở Việt Nam lại thấp hơn nhiều lần so với các nước trong khu vực. Deloitte kiến nghị cần điều chỉnh cả ngưỡng thu nhập ở bậc cao nhất, thay vì chỉ rút gọn số bậc thuế, để phản ánh đúng thực tế phát triển kinh tế và tạo môi trường hấp dẫn nhân lực chất lượng cao. PwC và Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam cũng cho rằng, Việt Nam nên nâng mức chịu thuế 35% lên khoảng 160 triệu đồng, thay vì 100 triệu đồng như đề xuất.
Các tập đoàn và hiệp hội trong nước cũng bày tỏ quan điểm. Vingroup và Hiệp hội Bất động sản Việt Nam đồng ý theo phương án 2 nhưng muốn giảm số bậc xuống còn 4, với thuế suất 10% áp cho thu nhập từ 10–30 triệu đồng và điều chỉnh tăng thu nhập tính thuế theo tháng. Vietcombank đề nghị nâng ngưỡng chịu thuế ở bậc 2 và bậc 3 để phù hợp lạm phát, đồng thời cho rằng bậc 4 nên tối thiểu từ 75 triệu đồng và bậc 5 từ 120 triệu đồng. Ngân hàng này phân tích, nhiều nước Đông Nam Á áp mức chịu thuế cao nhất gấp 17–36 lần GDP bình quân đầu người, trong khi tại Việt Nam, con số này thấp hơn nhiều. Nếu tính theo GDP bình quân đầu người hiện nay khoảng 4.600 USD, ngưỡng bậc 5 nên bắt đầu từ khoảng 200 triệu đồng/tháng mới hợp lý.
Thực tế cho thấy, việc duy trì biểu thuế cũ từ năm 2009 đến nay mà không tính đến lạm phát đã khiến gánh nặng thuế ngày càng lớn. Trong khi thu nhập danh nghĩa của người lao động tăng, thu nhập thực tế lại không thay đổi, nhưng vẫn bị đẩy vào các bậc thuế cao hơn. Chính vì vậy, nhiều ý kiến đồng thuận rằng, cần vừa hạ trần thuế suất, vừa nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế để hệ thống thuế trở nên công bằng, hợp lý và đủ sức cạnh tranh trong khu vực.
Phương Thảo(t/h)
