Bộ Tài chính cho biết, quá trình xây dựng dự thảo các quy định hướng dẫn Luật số 68/2025/QH15 đã ghi nhận những đặc thù trong hoạt động dầu khí của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN). Các cơ chế đang áp dụng theo nghị định hướng dẫn chung được đánh giá không còn phù hợp với thực tiễn của PVN, đặc biệt trong các hoạt động đầu tư quốc tế và xử lý dự án có yếu tố rủi ro cao. Vì vậy, cần ban hành cơ chế riêng để khắc phục các vướng mắc phát sinh.
Theo đề xuất, dự thảo Nghị định về cơ chế hoạt động và tài chính đặc thù của PVN sẽ quy định chi tiết các nội dung được giao Chính phủ hướng dẫn theo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Bộ Tài chính nhấn mạnh mục tiêu là tạo hành lang pháp lý đồng bộ, tăng phân cấp, cắt giảm thủ tục trong quản lý vốn, khơi thông nguồn lực cho doanh nghiệp, nhưng vẫn đảm bảo nguyên tắc thị trường, công khai và giám sát chặt chẽ.
Dự thảo kế thừa một số quy định tại Nghị định 36/2021/NĐ-CP về cơ chế tài chính công ty mẹ – PVN, như chuyển nợ vay khi bàn giao dự án, quản lý tài sản dầu khí, khấu hao, đánh giá tài sản, chế độ thu chi tài chính, quản lý ngoại tệ, Quỹ nghiên cứu khoa học và các cơ chế liên quan đến liên doanh Việt – Nga Vietsovpetro.
Đồng thời, dự thảo bổ sung nhiều cơ chế mới, trong đó nổi bật là: xử lý chi phí không thành công tại các dự án đầu tư ra nước ngoài; quy định tài chính đối với dự án PVN tiếp nhận vận hành thay mặt nước chủ nhà trước ngày 1/7/2023, trước khi có khung pháp lý mới; cơ chế xử lý chi phí và rủi ro khi thực hiện nhiệm vụ dầu khí do Chính phủ giao; phân cấp cho Hội đồng thành viên PVN quyết định đầu tư bổ sung vốn điều lệ từ nguồn vốn hợp pháp; quyền phê duyệt khấu hao tài sản cố định.
Đáng chú ý, các chi phí đầu tư thất bại và rủi ro phát sinh trong hoạt động dầu khí – bao gồm cả chi phí tại dự án nước ngoài không thành công – sẽ được xử lý từ nguồn lợi nhuận sau thuế theo quy định tại Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước. Các khoản này được loại trừ khi đánh giá hiệu quả doanh nghiệp, bảo toàn vốn, xếp loại PVN và đánh giá người đại diện chủ sở hữu.
Việc phân bổ chi phí sẽ do Hội đồng thành viên PVN quyết định theo từng trường hợp cụ thể, với thời hạn tối đa 5 năm kể từ khi dự án được quyết toán. Hội đồng thành viên chịu trách nhiệm trước pháp luật và cơ quan giám sát đối với các quyết định này.
Bộ Tài chính đánh giá, việc áp dụng cơ chế đặc thù sẽ giúp PVN nâng cao năng lực đầu tư, giảm áp lực tài chính trong các dự án có mức rủi ro cao đặc trưng của ngành dầu khí, đồng thời đảm bảo quyền chủ động của doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt. Điều này cũng góp phần bảo vệ lợi ích quốc gia trong lĩnh vực năng lượng chiến lược.
Hậu Thạch (t/h)
