Bộ Tài chính vừa có Công văn 18491/BTC-CST gửi Thủ tướng Chính phủ, báo cáo việc tiếp thu, giải trình các ý kiến thẩm tra đối với Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi). Điểm đáng chú ý là đề xuất áp dụng thuế theo thu nhập (doanh thu trừ chi phí) cho hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu từ trên 500 triệu đến 3 tỉ đồng/năm, với thuế suất 15% – tương đương doanh nghiệp siêu nhỏ theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025.
Cơ quan soạn thảo cho biết hộ kinh doanh sẽ nộp thuế theo thu nhập thực tế: có thu nhập thì nộp, không có thu nhập thì không phải nộp. Với nhóm không xác định được chi phí – đặc biệt là tiểu thương chợ truyền thống – Bộ Tài chính sẽ tính thuế theo tỉ lệ trên doanh thu, tùy ngành nghề, với phần vượt 500 triệu đồng/năm.
Thống kê đến tháng 10-2025 cho thấy cả nước có hơn 2,54 triệu hộ kinh doanh thường xuyên. Nếu miễn thuế với doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm, khoảng 2,3 triệu hộ (chiếm 90%) sẽ không phải nộp thuế. Tuy nhiên, nhiều ý kiến nhận định ngưỡng này chưa phù hợp với hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ, nhất là những ngành có chi phí cao hoặc khó chứng minh chi phí.
Bà Trần Thị Cẩm Hồng, Giám đốc Công ty VIFATAX, cho rằng mức 500 triệu đồng không tạo đủ "dư địa" cho đa số hộ tại chợ vốn có doanh thu 1,5 – 3 tỉ đồng/năm nhưng gần như không chứng minh được chi phí. Điều này dẫn tới nguy cơ phải nộp thuế 15% trên toàn bộ doanh thu, khiến “lãi thành lỗ”. Bà đề nghị chỉ thu thuế phần vượt 500 triệu đồng với thuế suất 0,5 – 5% theo từng ngành nghề.
Tương tự, một tiểu thương tại TP.HCM – cho rằng doanh thu 1 tỉ đồng/năm mới phản ánh đúng thực tế kinh doanh nhỏ. Do giá nguyên liệu, mặt bằng và chi phí vận hành tăng cao, lợi nhuận của hộ chỉ ở mức 200 – 240 triệu đồng/năm, chia ra thu nhập mỗi người còn thấp hơn lao động làm công được giảm trừ gia cảnh. Chị kiến nghị nâng ngưỡng miễn thuế lên 1 tỉ đồng/năm.
Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cũng chỉ ra sự bất cập khi so thuế của hộ kinh doanh với người làm công ăn lương. Ông phân tích các ngành có chi phí đầu vào lớn, như đại lý bán hàng, chỉ đạt thu nhập tương đương mức giảm trừ gia cảnh khi doanh thu khoảng 2,6 tỉ đồng/năm. Vì vậy, ông đề xuất điều chỉnh ngưỡng chịu thuế: 1,5 tỉ đồng/năm với đại lý – thương mại; 500 triệu đồng với dịch vụ chi phí thấp như cắt tóc; và tối thiểu 1 tỉ đồng với nhiều ngành sản xuất – kinh doanh khác.
Ở góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Đức Nghĩa (Công ty Luật Việt Tín Nghĩa) cho rằng khung doanh thu 500 triệu – 3 tỉ đồng để áp thuế theo lợi nhuận chưa phù hợp Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017. Luật này xác định doanh nghiệp sản xuất, xây dựng không bao thầu vật liệu có doanh thu 3 tỉ đồng/năm; còn doanh nghiệp thương mại hoặc xây dựng có bao thầu vật liệu lên tới 10 tỉ đồng.
Theo ông Nghĩa, nhiều hộ kinh doanh hiện vận hành tương đương doanh nghiệp nhỏ nhưng lại bị áp cùng một tiêu chí quá thấp. Ông đề xuất nâng mạnh ngưỡng áp thuế lợi nhuận: 3 tỉ đồng/năm cho hộ không bao thầu vật liệu và 10 tỉ đồng/năm cho hộ thương mại hoặc xây dựng bao thầu vật liệu, nhằm bảo đảm sự tương thích pháp luật và giúp hộ kinh doanh có dư địa duy trì hoạt động.
Phương Thảo(t/h)
