Động lực mới cho quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào
Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đến CHDCND Lào trên cương vị Thủ tướng Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam. Chuyến thăm có ý nghĩa rất quan trọng đối với cả hai nước, khi hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước đang tích cực chuẩn bị cho các hoạt động chào mừng kỷ niệm 55 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và 40 năm Ngày ký Hiệp ước hữu nghị và hợp tác Lào - Việt Nam.
Thời gian qua, quan hệ chính trị Việt Nam - Lào ngày càng gắn bó, tin cậy, phát triển và đi vào chiều sâu trên tất cả các lĩnh vực; có sự đồng thuận cao trên các diễn đàn hợp tác khu vực và quốc tế, góp phần vào sự phát triển của mỗi nước và việc giữ vững hoà bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực cũng như thế giới.
Việt Nam đã hỗ trợ có hiệu quả cho Lào trong việc đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch ASEAN 2016 và tổ chức thành công Hội nghị cấp cao ASEAN vào tháng 9/2016.
Quan hệ chính trị, ngoại giao Việt Nam - Lào tiếp tục được củng cố vững chắc; các Tuyên bố chung và Thỏa thuận cấp cao giữa Lãnh đạo hai Đảng, hai Nhà nước đã được hai bên tập trung triển khai thực hiện tốt. Sau Đại hội Đảng của mỗi nước, hai bên đã tổ chức trao đổi nhiều đoàn cấp cao thăm chính thức lẫn nhau giúp tăng cường sự tin cậy, gắn bó keo sơn giữa hai Đảng, hai Chính phủ và nhân dân hai nước.
Đặc biệt là các chuyến thăm chính thức đầu tiên trên cương vị mới (nhiệm kỳ 2016-2021) của Tổng Bí thư Đảng Nhân dân cách mạng Lào Bounnhang Volachith tới Việt Nam và Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tới Lào; các chuyến thăm của các đồng chí ủy viên Bộ Chính trị hai bên đã góp phần đưa quan hệ hai Đảng, hai nước lên một tầm cao mới.
Hai bên cũng tiếp tục hợp tác tốt về quốc phòng - an ninh, xây dựng tuyến biên giới Việt-Lào ổn định và phát triển toàn diện; đấu tranh hiệu quả chống các thế lực thù địch, các loại tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm ma tuý... Dự án tăng dày và tôn tạo hệ thống mốc giới quốc gia Việt Nam - Lào đã hoàn thành; Hiệp định và Nghị định thư liên quan đã được ký ngày 16/3/2016.
Đây là bước tiến quan trọng trong việc tăng cường quản lý đường biên giới quốc gia Việt Nam -Lào, góp phần xây dựng cơ sở pháp lý vững chắc cho hợp tác giữa hai bên trong vấn đề bảo vệ và quản lý biên giới lãnh thổ.
Đầu tư Việt Nam vào Lào tiếp tục đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế-xã hội của Lào với 408 dự án được cấp phép, tổng vốn đầu tư khoảng 3,7 tỷ USD, giúp tạo việc làm cho nhiều người dân địa phương Lào.
Trong năm 2016, đã có thêm một số dự án lớn được đưa vào vận hành khai thác, nổi bật là dự án thuỷ điện Xekaman 1 đã hoàn thành và phát điện; khách sạn Mường Thanh Vientiane được đưa vào sử dụng phục vụ Hội nghị cấp cao ASEAN vào tháng 9/2016…
Thương mại giữa hai nước được chú trọng, các hoạt động xúc tiến thương mại được đẩy mạnh; Hiệp định Thương mại song phương mới và Hiệp định Thương mại biên giới được hai bên tích cực phối hợp triển khai.
Các cơ chế ưu đãi về thuế suất thuế nhập khẩu đối với hàng hóa có xuất xứ từ hai nước được hai bên tiếp tục thực hiện; Danh mục các mặt hàng được hưởng thuế suất bằng 0% ngày càng mở rộng.
Kết nối giao thông vận tải giữa hai nước đã có những tiến bộ rõ rệt. Hai bên đã tập trung triển khai có hiệu quả Biên bản ghi nhớ về Chiến lược hợp tác trong lĩnh vực giao thông vận tải, trong đó, hai bên đã thống nhất Kế hoạch 5 năm (2016-2020) thực hiện Bản ghi nhớ này; hoàn thành nghiên cứu tiền khả thi dự án xây dựng đường cao tốc Hà Nội-Vientiane và ký kết Thỏa thuận về đầu tư xây dựng dự án (tháng 11/2016).
Việc tìm kiếm nguồn vốn để triển khai xây dựng các tuyến đường quan trọng khác nối liền hai nước cũng đang được hai bên phối hợp thúc đẩy. Hai bên đang tiếp tục phối hợp với Nhóm tư vấn của ADB đánh giá, rút kinh nghiệm mô hình kiểm tra “một cửa, một lần dừng” và xem xét khả năng nhân rộng triển khai mô hình này tại nhiều cặp cửa khẩu khi có điều kiện...
Công tác đào tạo đội ngũ cán bộ và nguồn nhân lực cho Lào ngày càng được tăng cường về số lượng, cải thiện về chất lượng với các phương thức và loại hình đào tạo đa dạng, phong phú, đáp ứng yêu cầu đổi mới của Lào; các cơ sở đào tạo lưu học sinh Lào tại Việt Nam được quan tâm đầu tư nâng cấp. Chất lượng học tập của lưu học sinh Lào theo diện Hiệp định có chuyển biến tốt.
Tính đến thời điểm hiện tại, số lưu học sinh Lào đang có mặt học tập tại Việt Nam là hơn 14.000 người, trong đó diện hiệp định hơn 3.400 người. Chính phủ Lào cũng dành nhiều suất học bổng cho cán bộ, học sinh Việt Nam sang học tập tại Lào theo chương trình đại học, sau đại học và bồi dưỡng ngắn hạn; các địa phương, doanh nghiệp của Việt Nam, bằng nguồn lực của mình cũng đã hỗ trợ có hiệu quả công tác đào tạo nguồn nhân lực cho Lào.
Hợp tác giữa các bộ, ban, ngành, các Ủy ban Quốc hội, đoàn thể và các tổ chức nhân dân... của hai nước tiếp tục được đẩy mạnh và thực hiện linh hoạt, hiệu quả, thiết thực thông qua các hoạt động trao đổi đoàn, trao đổi kinh nghiệm và giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau, ký kết các biên bản hợp tác.
Hợp tác trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, khoa học xã hội, tài nguyên môi trường, nông nghiệp, thông tin truyền thông, lao động, văn hóa, bảo tàng, du lịch… được hai bên quan tâm chú trọng;
Quan hệ giúp đỡ lẫn nhau, nhất là các địa phương có chung đường biên giới, tiếp tục được tăng cường, đặc biệt trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng, chăm sóc y tế, đào tạo phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn tại các khu vực biên giới hai nước.
Các dự án ODA của Việt Nam dành cho Lào về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu của tiến độ đề ra với 2 dự án đã hoàn thành, chất lượng đáp ứng được yêu cầu, gồm Dự án xây dựng trung tâm dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp - tỉnh Xiengkhuang và dự án Đài Phát thanh Truyền hình tại tỉnh Oudomxay.
Đặc biệt, ngày 8/2/2017 vừa qua, tại Hà Nội, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc cùng Thủ tướng Lào Thoonglun Sisoulith đã đồng chủ trì Kỳ họp lần thứ 39 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương Việt Nam - Lào.
Đây là kỳ họp đầu tiên do hai Thủ tướng đồng chủ trì, cho thấy hai Chính phủ đặc biệt coi trọng và làm hết sức mình nhằm nâng tầm quan hệ hợp tác song phương trong chỉ đạo, điều hành, triển khai thực hiện các thỏa thuận hợp tác hai nước. Nhất là năm 2017 hai nước đang hướng tới kỷ niệm 55 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và 40 năm Ngày ký Hiệp ước hữu nghị - hợp tác giữa Việt Nam và Lào.
Tại Kỳ họp lần thứ 39, hai Thủ tướng đã thống nhất trong năm 2017 tập trung thực hiện tốt chỉ đạo của Bộ Chính trị hai đảng, thúc đẩy quan hệ chính trị - đối ngoại - an ninh quốc phòng, đầu tư, thương mại, mở rộng hợp tác đào tạo nguồn nhân lực, đầu tư các dự án hạ tầng giao thông kết nối hai nước, hợp tác quản lý sử dụng bền vững nguồn nước và các nguồn tài nguyên thiên nhiên..., cùng quyết tâm tổ chức tốt “Năm đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào 2017”.
Trên tinh thần tin cậy lẫn nhau, hai nước ủng hộ và hợp tác tốt tại các tổ chức, diễn đàn quốc tế và khu vực. Trong dịp này, hai bên đã ký 4 văn kiện hợp tác quan trọng, gồm: Thỏa thuận về kế hoạch hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Lào năm 2017; Biên bản Kỳ họp lần thứ 39 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương Việt Nam - Lào; Kế hoạch hợp tác năm 2017 giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam và Bộ Giáo dục và Thể thao Lào; Biên bản Thỏa thuận thành lập công ty liên doanh đầu tư dự án xây dựng đường dây tải điện 500 kV Lào-Việt Nam.
Những nội dung và định hướng trao đổi tại Kỳ họp lần thứ 39 vừa qua có ý nghĩa quan trọng trong việc cụ thể hóa những chương trình hợp tác cấp cao, giúp các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp hai nước thuận lợi hơn trong quá trình triển khai các hoạt động hợp tác, hướng tới thực hiện thành công kế hoạch năm 2017, cũng như tạo tiền đề cho việc tăng cường, thúc đẩy quan hệ hợp tác hai nước đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả hơn nữa trong giai đoạn tiếp theo.
Là hai nước láng giềng gần gũi, hai dân tộc Việt Nam và Lào từ lâu đã gắn bó keo sơn. Sự gắn bó mật thiết, truyền thống đoàn kết mẫu mực, thủy chung, trong sáng và quan hệ đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa hai Ðảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước, được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Kaysone Phomvihane, Chủ tịch Souphanouvong, cùng nhiều thế hệ lãnh đạo cũng như nhân dân hai nước dày công vun đắp, đang ngày càng phát triển và vươn lên tầm cao mới.
Ðó là những tài sản vô giá được vun đắp bằng xương máu, sự hy sinh to lớn và là niềm tự hào của nhân dân hai nước Việt Nam và Lào.
Chuyến thăm hữu nghị chính thức CHDCND Lào của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc lần này chắc chắn sẽ tạo thêm động lực mới, giúp tăng cường và thắt chặt hơn nữa quan hệ hữu nghị, đoàn kết đặc biệt, gắn bó, tin cậy và hợp tác toàn diện Lào - Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới, đáp ứng mong muốn và lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và thế giới.
Phạm Kiên - Xuân Tú (P/V TTXVN tại Lào)
