Thời gian gần đây, trên các diễn đàn và mạng xã hội xuất hiện nhiều tranh luận về việc liệu hành vi dừng xe đè lên vạch dừng hoặc dừng chờ đèn đỏ quá vạch nhưng vẫn ở phía dưới cột đèn tín hiệu có bị coi là vượt đèn đỏ hay không.
Một số ý kiến cho rằng, căn cứ vào thứ tự ưu tiên của báo hiệu đường bộ, tín hiệu đèn giao thông có thứ tự cao hơn vạch kẻ đường, do đó, nếu xe chưa vượt qua cột đèn khi tín hiệu đỏ bật thì không thể bị coi là vi phạm. Vậy, luật giao thông hiện hành quy định như thế nào về tình huống này?
Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 41:2024/BGTVT và Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ 2024, người tham gia giao thông phải chấp hành báo hiệu đường bộ theo thứ tự ưu tiên sau: Hiệu lệnh của người điều khiển giao thông, tín hiệu đèn giao thông, biển báo hiệu đường bộ, vạch kẻ đường và các dấu hiệu khác trên mặt đường, cọc tiêu, tường bảo vệ, rào chắn, đinh phản quang, tiêu phản quang, cột Km, cọc H, và cuối cùng là thiết bị âm thanh báo hiệu đường bộ.
Từ quy định này, một số người diễn giải rằng tín hiệu đèn có ưu tiên cao hơn vạch kẻ đường, nên nếu xe dừng đè vạch nhưng chưa vượt đèn đỏ thì không vi phạm. Tuy nhiên, cách hiểu này là chưa đầy đủ và không chính xác so với quy định chi tiết.
Quy định rõ về vạch dừng và vị trí dừng đèn đỏ
Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 41:2024/BGTVT về Báo hiệu đường bộ nêu rõ: tín hiệu đèn màu đỏ là cấm đi, báo hiệu người tham gia giao thông phải dừng lại trước vạch dừng. Trong trường hợp không có vạch dừng, phương tiện phải dừng trước đèn tín hiệu theo chiều đi. Điều này có nghĩa là, vạch dừng là yếu tố tiên quyết xác định vị trí mà phương tiện phải dừng khi đèn đỏ bật sáng.
Đặc biệt, quy chuẩn cũng quy định rõ: trường hợp không có vạch dừng thì vị trí đặt đèn tín hiệu gần nhất theo chiều đi mới được coi như là vạch dừng. Như vậy, vạch dừng có thể là vạch kẻ sơn trên đường, hoặc chính là vị trí đặt đèn tín hiệu trong trường hợp không có vạch kẻ.
Dừng đè vạch vẫn bị coi là vượt đèn đỏ
Từ những quy định trên, có thể kết luận rằng, việc dừng xe đè lên vạch dừng hoặc dừng phía trên vạch dừng, dù phương tiện vẫn chưa vượt qua vị trí đặt đèn tín hiệu giao thông, vẫn bị coi là hành vi vượt đèn đỏ và sẽ bị xử phạt theo quy định.
Mức phạt cho hành vi vượt đèn đỏ theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP là khá nghiêm khắc:
Đối với người điều khiển mô tô, xe máy: phạt tiền từ 4-6 triệu đồng và bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1-3 tháng. Ngoài ra, người điều khiển còn bị trừ 4 điểm trên giấy phép lái xe.
Đối với người điều khiển ô tô: phạt tiền từ 18-20 triệu đồng và bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1-3 tháng. Đồng thời, người điều khiển cũng bị trừ 4 điểm trên giấy phép lái xe.
Những mức phạt này cho thấy sự nghiêm minh của pháp luật đối với hành vi tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn giao thông cao như vượt đèn đỏ, bao gồm cả việc dừng xe sai vị trí quy định.
Lời khuyên để tránh vi phạm
Để tránh rơi vào những tình huống tranh cãi không đáng có và bị xử phạt, người tham gia giao thông cần chú ý quan sát và giảm tốc độ khi tới gần các vị trí đường giao nhau. Việc này giúp người lái xe có đủ thời gian để phanh và dừng xe đúng vị trí quy định khi tín hiệu đèn chuyển sang màu đỏ, tránh được tình trạng đè vạch hoặc dừng quá vạch.
Thực tế cho thấy, việc không giảm tốc độ và thiếu quan sát khi đến gần ngã ba, ngã tư không chỉ dễ dẫn đến vi phạm dừng đèn đỏ mà còn là nguyên nhân trực tiếp gây ra ùn tắc và nhiều vụ va chạm giao thông đáng tiếc, như tình huống va chạm tại ngã tư quốc lộ 2 và tỉnh lộ 35 (Hà Nội) được ghi lại trong đoạn clip được đề cập.
Ngay cả khi không có bộ đếm giây tại đèn tín hiệu, việc giảm tốc độ và chú ý quan sát đèn vàng cũng là một biện pháp hiệu quả để người điều khiển phương tiện kịp thời dừng xe an toàn trước khi đèn đỏ bật. Nếu đèn vàng bật khi xe đã vượt qua vạch dừng, người lái xe có quyền đi tiếp mà không bị phạt lỗi vượt đèn vàng.
Tóm lại, Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ 2024 và Quy chuẩn QCVN 41:2024/BGTVT đã quy định rất rõ ràng về vị trí dừng xe khi đèn đỏ. Việc dừng xe đè vạch dừng, dù chưa vượt qua cột đèn tín hiệu, vẫn bị coi là hành vi vượt đèn đỏ và sẽ bị xử phạt nghiêm theo quy định. Người tham gia giao thông cần nâng cao ý thức chấp hành luật để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh.
Tâm An (t/h)
