Gần 45.000 tỉ đồng lỗ treo của EVN
Theo báo cáo của EVN, trong giai đoạn 2022–2023, do ảnh hưởng của biến động địa chính trị toàn cầu, chi phí mua điện tăng cao khiến tập đoàn gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất – kinh doanh. Riêng hai năm này, EVN ghi nhận khoản lỗ lũy kế khoảng 50.029 tỉ đồng. Đến hết năm 2024, Công ty mẹ – EVN vẫn còn lỗ khoảng 44.792 tỷ đồng.
Các khoản lỗ treo kéo dài nhiều năm chưa được bù đắp đã làm giảm vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, ảnh hưởng đến khả năng bảo toàn vốn đầu tư. EVN cho rằng, nếu không được tính toán để thu hồi trong giá bán lẻ điện bình quân thì khó có thể đảm bảo cân đối tài chính, đồng thời không bù đắp kịp phần vốn Nhà nước đã bỏ ra trong giai đoạn trước.
Từ thực tế này, EVN kiến nghị Bộ trưởng Bộ Công Thương báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho phép tính khoản lỗ lũy kế như một loại chi phí hợp lý, được phân bổ dần vào giá điện. Đây là các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất, cung ứng điện nhưng chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện trước đây.
Bổ sung cơ chế phân bổ chi phí vào giá bán lẻ điện
Bộ Công Thương cho biết, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 72/2025 đã được xây dựng nhằm hoàn thiện cơ chế và thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân. Một trong những điểm đáng chú ý là bổ sung quy định cho phép phân bổ các khoản chi phí hợp lý, chưa được tính vào giá điện, trong đó có lỗ lũy kế, chênh lệch tỉ giá và các chi phí sản xuất – cung ứng điện khác.
Cụ thể, dự thảo nghị định bổ sung vào điểm g, khoản 2, điều 4: “Tổng các chi phí khác chưa được tính vào giá điện, là các khoản chi phí được phép tính nhưng chưa tính đầy đủ vào giá điện, được tính phân bổ vào giá bán lẻ điện bình quân, bao gồm các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp đầy đủ; chênh lệch tỉ giá đánh giá lại chưa phân bổ; chênh lệch tỉ giá chưa ghi nhận và thanh toán cho các nhà máy điện theo thỏa thuận trong hợp đồng mua bán điện”.
Bộ Công Thương đánh giá, việc sửa đổi này nhằm đảm bảo nguyên tắc: toàn bộ chi phí hợp lý, hợp lệ cần được đưa vào giá điện, qua đó góp phần bảo toàn và phát triển vốn của doanh nghiệp. Đồng thời, việc minh bạch hóa các chi phí chưa được phân bổ trước đây sẽ tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho các lần điều chỉnh giá điện trong tương lai.
Từ năm 2023 đến nay, EVN đã 4 lần điều chỉnh giá bán lẻ điện trong phạm vi thẩm quyền, với tổng mức tăng hơn 17%. Gần đây nhất, ngày 10/5/2025, giá bán lẻ điện bình quân tăng thêm 4,8%, lên 2.204,06 đồng/kWh.
Theo giới chuyên gia, nếu đề xuất của EVN được thông qua, giá điện có thể tiếp tục đối mặt sức ép tăng trong thời gian tới do phải gánh thêm các khoản chi phí chưa bù đắp. Tuy nhiên, việc xử lý khoản lỗ lũy kế cũng là giải pháp cần thiết để đảm bảo cân đối tài chính cho EVN, bảo toàn vốn Nhà nước và duy trì ổn định hệ thống điện quốc gia.
Thiên Trường
