Bệnh viện Nhi Trung ương cảnh báo nguy cơ mắc viêm màng não ở trẻ nhỏ

Cụ thể, ngày 03/10/2024, một bé trái 10 tuổi (ở Hà Nội) nhập viện khi đã bị sốt trước đó 01 ngày tại nhà. Ngoài sốt, trẻ còn bị nôn nhiều, mệt mỏi, đau đầu và cổ cứng. Nhận thấy, đây là một trường hợp nghi ngờ viêm màng não nên các bác sĩ đã cho trẻ nhập viện và làm các xét nghiệm chẩn đoán. Kết quả cho thấy, trẻ bị viêm màng não do EV. Sau quá trình điều trị theo phác đồ, trẻ đã được ra viện và không có biến chứng.

Một trường hợp khác, là bé trai 7 tuổi (ở Hà Nội), có tiền sử khỏe mạnh. Khoảng 1 ngày trước khi vào viện, trẻ xuất hiện đau đầu từng cơn, kèm theo nôn và sốt. Gia đình đã đưa trẻ đến một cơ sở y tế để thăm khám. Tại đây, các bác sĩ nghi ngờ trẻ mắc viêm màng não, trẻ được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương điều trị.

Sau khi nhập viện, các bác sĩ đã nhanh chóng tiến hành thăm khám lâm sàng và làm các xét nghiệm chẩn đoán bệnh. Kết quả cho thấy, trong dịch não tủy của trẻ có nhiều tế bào bạch cầu, chủ yếu là bạch cầu Lympho, xét nghiệm PCR dương tính với Enterovirus.

Sau 5 ngày điều trị theo phác đồ viêm màng não do vi rút, trẻ tỉnh táo, hết sốt, không có biến chứng và đã được xuất viện.

Trao đổi trước báo chí, Bác sĩ Phạm Thị Quế, Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Nhi Trung ương) cho biết, bệnh viêm màng não gặp ở mọi lứa tuổi nhưng nguy cơ cao hơn ở những người suy giảm miễn dịch và trẻ em.

Căn nguyên gây bệnh thường gặp nhất, bao gồm: Enterovirus (nhóm Coxsackie hoặc Echovirus), Herpesvirus (HSV1 và 2, VZV, CMV, EBV, HHV6), nhóm Arbovirus (vi rút viêm não Nhật Bản, vi rút sốt xuất huyết,…).

Enterovirus (EV) là một họ vi rút đường ruột, gồm nhiều loại vi rút khác nhau và có thể gây bệnh thành dịch. EV chủ yếu lây qua đường tiêu hóa, nghĩa là người bệnh sẽ đào thải vi rút qua phân hoặc qua các dịch tiết của đường miệng từ đó lây nhiễm cho trẻ xung quanh. Ngoài gây ra tình trạng viêm màng não, EV còn gây ra bệnh lý tay chân miệng.

Các triệu chứng chính của viêm màng não do vi rút nói chung và Enterovirus nói riêng có thể xuất hiện đột ngột, bao gồm: Sốt, ớn lạnh, đau đầu, cổ cứng, buồn nôn hoặc nôn, nhạy cảm với ánh sáng (sợ ánh sáng), chán ăn, mệt mỏi.

Đôi khi có các triệu chứng của nhiễm vi rút, như: Sổ mũi, ho, đau nhức cơ thể hoặc phát ban, trước khi có triệu chứng của viêm màng não.

Ở trẻ sơ sinh, triệu chứng thường không đặc hiệu, gồm: Sốt, nôn, thóp phồng, bú kém, ngủ nhiều… Để chẩn đoán xác định, trẻ cần được chọc dịch não tủy và làm xét nghiệm PCR để xác định căn nguyên.

Cũng theo bác sĩ Phạm Thị Quế cho hay, hiện bệnh viêm màng não do EV chưa có thuốc đặc trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh. Chính vì vậy, để phòng bệnh cho trẻ, cha mẹ và người chăm sóc cần hướng dẫn trẻ vệ sinh tay sạch với xà phòng trước khi ăn, sau khi ho, hắt xì, đi vệ sinh.

Ngoài ra, thực hiện ăn chín, uống sôi, sử dụng thực phẩm sạch có nguồn gốc rõ ràng. Vệ sinh đồ chơi chung, giữ môi trường sống sạch sẽ, khử trùng các bề mặt tiếp xúc nhiều như tay nắm cửa, bàn, ghế để ngăn ngừa vi rút lây lan.

Đặc biệt, khi trẻ có dấu hiệu nôn, đau đầu, không đáp ứng với thuốc hạ sốt, thì gia đình cần đưa đến ngay cơ sở y tế gần nhất, để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Trước đó, theo thống kê (tính đến tháng 6/2024), Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận hơn 50 ca viêm não và hàng trăm ca viêm màng não do virus, vi khuẩn. Bệnh viêm màng não nguy hiểm ở chỗ có thể lây qua đường hô hấp, triệu chứng lâm sàng thường dễ bị nhầm sang bệnh khác. Nhiều cha mẹ chủ quan, bỏ qua triệu chứng ban đầu của viêm não, vì vậy, trẻ thường đến bệnh viện muộn.

Trong đó, 71 ca viêm não Nhật Bản (từ tháng 6/2022 đến tháng 8/2023) tại Bệnh viện Nhi Trung ương, tỷ lệ sống khỏi khoảng 50%, còn lại là di chứng thần kinh từ nhẹ đến nặng. Thường trẻ phải phục hồi chức năng, sau 1-3 năm có thể hồi phục, có thể đi lại được, nhưng cũng có cháu không cải thiện. Tổn thương tri giác và trí tuệ hiện vẫn chưa đánh giá hết được.

Viêm màng não do não mô cầu là bệnh lý rất nguy hiểm, nhiều dấu hiệu dễ nhầm lẫn, nếu không được xử trí kịp thời, người bệnh sẽ tử vong.

Tuấn Ngọc (t/h)