Ô nhiễm chạm ngưỡng báo động, người dân vội vã tìm cách ứng phó
Những ngày cuối năm, bầu trời Hà Nội thường xuyên chìm trong lớp sương mù dày đặc, kèm theo mùi khói bụi khó chịu. Các trạm quan trắc liên tục ghi nhận chỉ số AQI ở mức đỏ, thậm chí tím tại một số khu vực, cho thấy chất lượng không khí đang ở ngưỡng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe cộng đồng.
Theo trang tổng hợp dữ liệu chất lượng không khí IQAir - hệ thống thu thập và xếp hạng AQI dựa trên dữ liệu từ mạng lưới trạm quan trắc toàn cầu, lúc 8 giờ 30 phút ngày 11/12, IQAir xếp Hà Nội đứng đầu nhóm thành phố ô nhiễm nhất thế giới với chỉ số 243, trong khi Lahore (Pakistan) ghi nhận 278.
Cụ thể, trên bản đồ của hệ thống này, 9 trạm tại Hà Nội hiển thị mức rất xấu, trong đó trạm Tây Hồ lên tới 295, tiệm cận mức nguy hại (trên 300); các điểm Long Biên, Trấn Vũ và Hoàng Quốc Việt dao động 240-260.

Bà Lê Thanh Thủy, Phó trưởng Phòng Quản lý môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) cho biết: Nồng độ bụi mịn PM2.5 tại Hà Nội luôn ở mức cao và biến động mạnh, đặc biệt là trong các tháng mùa đông. Chất lượng không khí tại các khu vực trong thành phố cũng không đồng đều; khu nội đô thường ghi nhận chỉ số AQI cao hơn so với các vùng ngoại thành, nguyên nhân một phần đến từ mật độ phương tiện giao thông dày đặc và nhiều công trình xây dựng diễn ra đồng thời.
“Vào cuối năm, tình trạng ô nhiễm trở nên trầm trọng hơn do các hoạt động chỉnh trang đô thị diễn ra liên tục, kèm theo ùn tắc giao thông, tăng cường vận chuyển vật liệu xây dựng, cùng các hoạt động đốt rác, đốt phụ phẩm nông nghiệp và đốt vàng mã tại các đền chùa. Những yếu tố này khiến lượng bụi và khí thải tích tụ, dẫn đến chất lượng không khí suy giảm rõ rệt”, bà Thủy nhấn mạnh.
Ghi nhận của phóng viên, trên nhiều tuyến đường lớn, lớp bụi lơ lửng đến mức người dân có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Anh Vũ Đức Long, phường Tây Hồ cho biết: “Buổi sáng mở cửa ra là thấy mùi bụi rất rõ. Nhà tôi có người lớn tuổi và trẻ nhỏ nên ai cũng lo lắng. Hai cháu nhà tôi mấy hôm nay liên tục ho, thậm chí phải đeo khẩu trang ngay cả khi ở trong nhà".


Không riêng gia đình anh Long, nhiều hộ dân trước đây không quá quan tâm đến chất lượng không khí nay cũng bắt đầu tìm kiếm giải pháp bảo vệ sức khỏe. Chị Vũ Thu Hà, phường Cầu Giấy cho biết gia đình chưa từng sử dụng máy lọc không khí, nhưng hiện đang cân nhắc mua ngay: “Tôi làm việc ở Trung Hòa, ngày nào đi ra đường cũng cảm giác nghẹt thở vì bụi. Nhìn bản đồ AQI toàn màu đỏ mà thấy lo thật sự. Tuần trước hai vợ chồng tôi bàn nhau phải sắm máy lọc không khí càng sớm càng tốt".
Thị trường máy lọc không khí sôi động: Giá tăng nhẹ, nhiều mẫu “cháy hàng”
Khảo sát tại một số chuỗi điện máy lớn như Nguyên Kim, MediaMart, Pico… cho thấy, lượng khách đến hỏi mua máy lọc không khí tăng gấp 2 - 3 lần so với tháng trước. Nhiều nhân viên kinh doanh cho biết, họ phải làm việc liên tục để tư vấn cho khách, đặc biệt là các sản phẩm có khả năng lọc bụi mịn PM2.5 và PM1.0, có màng lọc HEPA và than hoạt tính.
Anh Tuấn, nhân viên tại siêu thị điện máy Pico trên đường Láng, thông tin: Hiện, máy lọc không khí trên thị trường được chia thành 3 dòng chính, đáp ứng đa dạng nhu cầu và mức chi phí của người dùng. Dòng cơ bản sử dụng bộ lọc HEPA kết hợp than hoạt tính, giá mềm, phù hợp phòng nhỏ và có thể loại bỏ bụi mịn cỡ PM2.5. Dòng tầm trung được trang bị cảm biến chất lượng không khí, nhiều lớp lọc và tính năng thông minh, trong đó nhiều mẫu đã hỗ trợ lọc sâu đến bụi mịn PM1.0. Riêng dòng cao cấp có công suất lớn, hệ thống lọc đa tầng và khả năng diệt khuẩn - khử mùi mạnh; một số sản phẩm sử dụng cảm biến laser siêu nhạy, cho phép nhận diện và xử lý cả hạt bụi siêu mịn PM1.0, phù hợp với gia đình có trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc nhu cầu bảo vệ sức khỏe cao.

Cũng theo anh Tuấn, nhu cầu tăng mạnh trong những ngày gần đây cũng khiến hệ thống Pico đẩy mạnh nhiều chương trình ưu đãi cho khách hàng. Hiện tại, một số mẫu máy lọc không khí đang được giảm giá sâu, như LG AS60GHWG0 (xuất xứ Trung Quốc) có giá niêm yết 8.260.000 đồng, giảm còn 5.190.000 đồng; Sunhouse SHD60AP9760 (Trung Quốc) giảm từ 16.020.000 xuống 9.710.000 đồng; hay CucKoo CAC-D2410FW (Hàn Quốc) giảm từ 14.830.000 còn 8.990.000 đồng. Ngoài ra, nhiều mẫu máy bình dân cũng đang được ưu đãi, với mức giá dao động từ 1 - 4 triệu đồng, phù hợp với nhu cầu của phần lớn hộ gia đình.


Không chỉ tại Pico, tình hình tương tự cũng diễn ra ở nhiều hệ thống điện máy khác. Nhân viên tư vấn của Nguyễn Kim cho biết: “Trong ba ngày cuối tuần vừa qua, chúng tôi bán hơn 80 máy lọc không khí, tăng gần ba lần so với cùng kỳ tháng trước. Một số dòng máy tầm trung từ 3 đến 6 triệu đồng đang hết hàng tạm thời do nhu cầu quá cao".
Ngoài các thương hiệu phổ biến như Sharp, Panasonic, LG hay Xiaomi, nhiều dòng máy lọc cao cấp đến từ châu Âu cũng được người tiêu dùng tìm kiếm. Sự đa dạng này khiến thị trường trở nên cạnh tranh, nhưng đồng thời cũng tạo áp lực lên nguồn cung.

Chị Ngọc Anh (Phú Thượng, Tây Hồ), người vừa mua một chiếc máy lọc cho gia đình, kể lại: “Tôi chọn mẫu máy lọc công suất lớn vì nhà có người già. Thế nhưng tìm ở hai cửa hàng đều hết. Cuối cùng tôi phải đặt online và chờ gần một tuần để nhận máy. Nhân viên bán hàng cho biết, hàng về đến đâu khách đặt hết đến đó".
Một khách hàng khác là anh Lê Tuấn (Hai Bà Trưng) cũng cho rằng việc trang bị máy lọc không khí là cần thiết trong bối cảnh hiện tại: “Nhà tôi gần đường lớn, bụi nhiều lắm. Vợ tôi đang mang bầu nên tôi càng lo. Dù giá máy có tăng nhẹ nhưng tôi nghĩ vẫn đáng để mua”.
Nhiều người mua máy lọc không khí chia sẻ rằng họ xem đây là khoản đầu tư thiết thực để bảo vệ sức khỏe. Chị Nguyễn Thị Hồng (Long Biên) cho biết: “Con trai tôi 6 tuổi, thời gian gần đây cháu thường xuyên ho về đêm. Tôi đưa đi khám, bác sĩ nói thời tiết khô hanh, bụi mịn cao nên đường hô hấp dễ bị kích ứng. Về nhà, tôi quyết định mua máy lọc không khí ngay lập tức. Sau vài ngày sử dụng, tôi thấy không khí trong phòng trong lành hơn.”
Theo khuyến cáo của các chuyên gia, người dân nên lựa chọn máy lọc có công suất và lưu lượng gió phù hợp với diện tích phòng để đảm bảo hiệu quả làm sạch, tránh lãng phí điện khi sử dụng máy quá lớn. Cùng với đó, màng lọc, đặc biệt là màng HEPA và than hoạt tính cần được vệ sinh hoặc thay mới định kỳ theo hướng dẫn của nhà sản xuất, bởi màng lọc bẩn sẽ làm giảm đáng kể khả năng xử lý bụi mịn, đồng thời khiến máy tiêu hao nhiều điện năng hơn.
Ghi nhận lúc 8 giờ ngày 11/12 của Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), nhiều trạm quan trắc tại Hà Nội có chỉ số AQI trên 220, mức rất xấu.
Cụ thể, tại cổng ĐH Bách khoa Hà Nội trên đường Giải Phóng của AQI 227 - mức rất xấu. Đây là ngày thứ ba liên tiếp trạm này ở mức rất xấu, trở thành đợt ô nhiễm nghiêm trọng nhất từ đầu mùa đông tại Hà Nội.
Hai trạm còn lại, tại 556 Nguyễn Văn Cừ ghi nhận AQI 189 và trạm ở công viên Khuất Duy Tiến là 151. Trên cổng thông tin quan trắc môi trường Hà Nội hiển thị ba trạm trùng vị trí với ba trạm trung ương.
Hệ thống dự báo của Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) đánh giá hôm nay là đỉnh điểm ô nhiễm giai đoạn 8-14/12, sau đó không khí lạnh tăng cường giúp giảm ô nhiễm.
Nhiều tỉnh lân cận cũng ghi nhận mức rất xấu. Lúc 7h, trạm tại xã Như Quỳnh (Hưng Yên) lên mức 202; hôm qua trạm tại phường Thái Bình (Hưng Yên) duy trì mức rất xấu liên tục 4 giờ, cao nhất 221. Tại phường Tích Lương (Thái Nguyên), từ 20-23h hôm qua AQI cao nhất 239. Bắc Ninh, Phú Thọ và Ninh Bình cũng xuất hiện các điểm đo ở mức xấu.
Cục Môi trường dự báo, hôm nay là ngày ô nhiễm nghiêm trọng nhất trong đợt, nhiều nơi như Bắc Ninh, Ninh Bình, Lạng Sơn, Hải Phòng, Quảng Ninh và Thanh Hóa sẽ ở mức rất xấu; ngày mai phạm vi thu hẹp còn Quảng Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên và Ninh Bình.
Minh An























