Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Tổng Bí thư Đỗ Mười không chỉ là người chiến sĩ cộng sản kiên trung, nhà lãnh đạo xuất sắc có nhiều đóng góp to lớn được khẳng định trong quá trình cách mạng Việt Nam mà còn là tấm gương lớn về nhân cách người cộng sản mẫu mực.
Đồng chí tham gia hoạt động Cách mạng và trưởng thành rất sớm, từ tháng 3 năm 1955, Trung ương Đảng chỉ định đồng chí Đỗ Mười trực tiếp làm Bí Thư Thành ủy Hải Phòng, người đã trực tiếp chỉ đạo việc tiếp quản vùng tập kết chuyển quân 300 ngày tại Hải Phòng làm nên mốc son lịch sử. Đặc biệt là khi Sư đoàn 320 tiến vào tiếp quản thành phố đúng ngày này, ngày 13/5, cách đây tròn 70 năm.
Ngày 15/5/1955, hai ngày sau khi tiếp quản thành phố, Thành uỷ Hải Phòng họp, dưới sự chù trì của đồng chí Đỗ Mười, Bí thư Thành uỷ, Chủ tịch Ủy ban quân chính thành phố, đã tập trung phân tích ý kiến và nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân, đề ra những biện pháp vận động quần chúng, đảm bảo trật tự trị an, làm vệ sinh, đón tiếp cán bộ và học sinh miền Nam ra tập kết. Từ đây, Uỷ ban hành chính thành phố được thành lập để tiếp tục công việc của Uỷ ban quân chính. Các ngành chuyên môn của thành phố cũng được chấn chỉnh, kiện toàn.
Nhận thấy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo có yếu tố quyết định, đồng chí Bí thư cùng tập thể lãnh đạo đã bổ sung cán bộ lãnh đạo cho các cơ sở trọng yếu như các nhà máy Điện, Nước, Xi măng, xí nghiệp Cảng, Sở Dầu và một số xí nghiệp, công trường, các tổng kho, các Công ty Thương nghiệp... Cán bộ miền Nam tập kết nhanh chóng được Thành uỷ Hải Phòng quan tâm bố trí công tác vào các cơ quan, xí nghiệp, nông trường hoặc cử đi học các lớp đào tạo dài hạn của Trung ương…
Với sự chỉ đạo linh hoạt của đồng chí Bí thư Thành ủy, tiểu thủ, công nghiệp, nông nghiệp và Hải Cảng nhanh chóng được phục hồi. Đồng chí Đỗ Mười đặc biệt quan tâm, chỉ đạo các xí nghiệp lợi ích công cộng như điện, nước, xe lửa, bưu điện, vệ sinh đảm bảo hoạt động bình thường để đáp ứng nhu cầu hàng ngày của Nhân dân. Nhiều nhà máy được khôi phục trở lại.
Hơn 6 tháng sau ngày giải phóng, dưới sự chỉ đạo của đồng Bí thư Thành uỷ và sự nỗ lực của quân và dân thành phố, mọi công tác, lĩnh vực trọng tâm ở Hải Phòng dần ổn định. Kinh tế quốc doanh lớn dần, kinh tế tư nhân bắt đầu được điều chỉnh. Văn hoá - Xã hội được ổn định, cán bộ giáo dục vào tiếp quản Hải Phòng cùng các thầy giáo, học sinh ở vùng tạm chiếm cũ đã phục hồi. Trường sở được sửa chữa, bộ máy quản lý được củng cố để chuẩn bị cho việc khai giảng năm học hoà bình đầu tiên.
Cuộc cải cách ruộng đất ở Hải Phòng được tiến hành từ tháng 1 đến tháng 5/1956 theo các bước: bắt rễ, xâu chuỗi, phát động quần chúng, vạch thành phần, truy thu thuế, thoái tô, chia ruộng đất, xác định diện tích, sản lượng để lập sổ bộ thuế nông nghiệp, chỉnh đốn tổ chức, bồi dưỡng cán bộ... Kết quả, ở ngoại thành Hải Phòng đã xoá bỏ quan hệ bóc lột phong kiến ở nông thôn, đem lại ruộng đất, uy thế chính trị và quyền làm chủ của nhân dân, tạo tiền đề đưa nông thôn tiến vào con đường hợp tác hóa nông nghiệp.
Đồng chí còn quan tâm đến việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác đầu tư xây dựng Cảng, hình thành các khu vực cảng 1, cảng 2, khu chuyển tải ở Chùa Vẽ, Vật Cách... Năm 1956, đã đầu tư xây dựng nạo vét Cảng và luồng lạch đảm bảo tàu 8.000 tấn ra vào dễ dàng.
Với trình độ, năng lực và uy tín, tháng 10/1956, đồng chí Đỗ Mười được Trung ương điều về công tác ở Hà Nội. Có thể khẳng định, trong thời gian trên cương vị Bí thư Thành ủy Hải Phòng, nhất là thời gian đầu tiếp quản thành phố, trong bối cảnh hết sức khó khăn, song đồng chí Đỗ Mười đã nhanh chóng nắm bắt tình hình, đề ra sách lược khôn khéo, lãnh đạo tài tình phong trào, vừa xây dựng đời sống mới cho Nhân dân, vừa đối phó với thù trong giặc ngoài. Nhờ vậy, Hải Phòng giữ vững được chính quyền nhân dân, mở rộng Mặt trận dân tộc thống nhất, xây dựng được lực lượng vũ trang đông đảo, mạnh mẽ. Nhân dân Hải Phòng đã đánh bại hoàn toàn âm mưu xâm lược của thực dân Pháp. Trong thắng lợi chung đó, có phần đóng góp rất quan trọng của đồng chí Đỗ Mười.
Sau này, dù giữ nhiều trọng trách cao hơn, song đồng chí Đỗ Mười vẫn dành cho Hải phòng một tình cảm đặc biệt, qua mỗi lần về thăm và làm việc với thành phố Cảng, đồng chí đã để lại nhiều dấu ấn đậm nét trong lòng cán bộ, quân và dân Hải Phòng.
Đồng chí là tấm gương sáng, tiêu biểu về đạo đức, lối sống, suốt đời cống hiến cho sự nghiệp cách mạng, phục vụ Nhân dân... để cán bộ, đảng viên và nhân dân thành phố Hải Phòng nói riêng và cả nước nói chung học tập, noi theo.
Để tri ân công lao to lớn của đồng chí cố Tổng Bí thư Đỗ Mười, thành phố Hải Phòng đã đặt tên của đồng chí cho con đường lớn ở Khu đô thị mới Bắc sông Cấm - Trung tâm Chính trị Hành chính của thành phố Hải Phòng. Tuyến đường này được đầu tư từ năm 2019, nằm trong tổng thể Dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đô thị mới Bắc Sông Cấm, với chiều dài khoảng 1,6km từ cầu Hoàng Văn Thụ đến hết Dự án, chiều rộng mặt cắt đường là 66m; với 10 làn xe, vỉa hè, cây xanh và hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, hiện đại. Là tuyến trục chính của khu vực, kết nối vùng lõi đô thị cũ của Hải Phòng với Trung tâm Chính trị - Hành chính mới của thành phố.
Tiếp nối truyền thống hào hùng của “Cát Bi rực lửa”, “Đường 5 anh dũng”, thành phố Hải Phòng hôm nay đã và đang nỗ lực phấn đấu để xứng đáng với tâm sức của bao thế hệ cha anh đi trước, trong đó tiêu biểu là đồng chí cố Tổng Bí thư đáng kính Đỗ Mười.
Sau 70 năm xây dựng và phát triển, thành phố đã ghi được những dấu ấn lịch sử, Hải Phòng hôm nay đã có bước phát triển kinh tế - xã hội vượt bậc, đời sống vật chất tinh thần của người dân cải thiện rõ nét. Quy mô nền kinh tế ngày càng được mở rộng, tốc độ tăng trưởng GRDP hơn 10 năm liên tiếp tăng trưởng ở mức 2 con số và lần đầu tiên dẫn đầu bảng xếp hạng về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI; vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Thành phố Anh hùng”.
Trước vận hội lớn trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, với những thuận lợi và cũng không ít khó khăn, thách thức, Hải Phòng tiếp tục xác định các mục tiêu: mở rộng không gian kinh tế đô thị; phát huy cơ chế, chính sách đặc thù; tăng cường chuyển đổi xanh, chuyển đổi số; tiên phong trong sáng tạo, đột phá, làm chủ khoa học công nghệ để sớm trở thành thành phố Cảng xanh, văn minh, hiện đại; thành phố học tập, điểm đến tin cậy của các nhà đầu tư.
Quỳnh Nga(t/h)
