Các hộ gia đình đầu tư hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu kèm pin lưu trữ sắp tới sẽ có cơ hội nhận được nhiều chính sách hỗ trợ hấp dẫn, trong đó tổng mức hỗ trợ trực tiếp có thể lên tới 42.000 tỷ đồng. Đây là nội dung quan trọng trong dự thảo lần 3 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời hộ gia đình, do Bộ Công Thương xây dựng và công bố.
Trước đó, ở dự thảo lần 2, mức hỗ trợ được đề xuất là 500.000 đồng/kWp công suất lắp đặt, nhưng không vượt quá 2,5 triệu đồng cho một hộ. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng con số này chưa thực sự có cơ sở và khó bảo đảm tính khả thi, trong khi chi phí đầu tư một hệ thống điện mặt trời mái nhà từ 5–10 kWp hiện dao động 60–150 triệu đồng, thời gian hoàn vốn dự kiến khoảng 5 năm. Bộ Tài chính và Bộ Tư pháp cũng bày tỏ lo ngại việc hỗ trợ tiền mặt trực tiếp có thể gây áp lực lên ngân sách và tiềm ẩn rủi ro lãng phí nếu triển khai đại trà. Bộ Khoa học và Công nghệ ước tính, với định hướng phát triển 50 GWp điện mặt trời tự sản, tự tiêu, tổng chi phí ngân sách có thể lên tới 25.000 tỷ đồng.
Tiếp thu góp ý, tại dự thảo lần 3, Bộ Công Thương đã điều chỉnh cơ chế hỗ trợ theo hướng thực tế hơn. Cụ thể, hộ gia đình lắp đặt hệ thống điện mặt trời có thể được hỗ trợ tiền từ 1–1,5 triệu đồng cho phần công suất lắp đặt và được bổ sung thêm hỗ trợ cho hệ thống lưu trữ năng lượng (BESS) cũng từ 1–1,5 triệu đồng, kèm điều kiện tối thiểu về công suất. Ngoài ra, hộ dân có thể vay vốn ưu đãi với mức hỗ trợ lãi suất tương ứng 4 triệu đồng/kWp cho phần công suất đến 5 kWp và 2 triệu đồng/kWh cho hệ thống lưu trữ đến 10 kWh.
Theo tính toán, với khoảng 28 triệu hộ dân trên cả nước, nếu đạt mục tiêu 50% số hộ lắp đặt điện mặt trời mái nhà theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, tổng số tiền hỗ trợ trực tiếp giai đoạn 2025–2030 có thể lên tới 42.000 tỷ đồng. Bình quân, mỗi tỉnh sẽ cần chi khoảng 250 tỷ đồng mỗi năm, một con số mà Bộ Công Thương cho rằng vẫn nằm trong khả năng cân đối của ngân sách địa phương và sẽ được Bộ Tài chính bố trí trong dự toán thường niên.
Bộ Công Thương nhấn mạnh mức hỗ trợ nêu trên chỉ là tối đa, còn thực tế sẽ phụ thuộc vào điều kiện ngân sách từng địa phương và nhu cầu của các hộ gia đình. Nếu triển khai thành công, với mức lắp đặt trung bình khoảng 3 kWp/hộ, tổng điện lượng sản xuất mỗi năm có thể đạt hơn 50 tỷ kWh, tương đương 16% nhu cầu điện toàn quốc năm 2024.
Phương Thảo(t/h)
