Cẩm nang này là tài liệu quan trọng phục vụ công tác đào tạo, bồi dưỡng, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức cấp xã trong bối cảnh những thay đổi lớn về tổ chức bộ máy.
Kéo dài thời gian sử dụng người không chuyên trách cấp xã
Trong cẩm nang, Bộ Nội vụ đã giải đáp thắc mắc về việc sắp xếp và giải quyết chế độ chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách cấp xã khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Căn cứ Kết luận 163 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Bộ Nội vụ nêu rõ định hướng nghiên cứu lộ trình kéo dài việc sử dụng người không chuyên trách phù hợp với thời điểm sắp xếp lại thôn, tổ dân phố, tức là đến trước ngày 31/5/2026.
Dựa trên Kết luận 163, Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp của Chính phủ đã ban hành văn bản 12 hướng dẫn cụ thể. Theo đó, các địa phương căn cứ tình hình thực tiễn và yêu cầu thực hiện nhiệm vụ của hệ thống chính trị ở cấp xã mới để sắp xếp tạm thời, kéo dài việc sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã đến trước ngày 31/5/2026.
Trong trường hợp cần thiết, UBND cấp xã có thể sắp xếp, bố trí những người này vào chức danh người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố.
Nếu cấp ủy, chính quyền địa phương ở cấp xã mới không có nhu cầu tiếp tục sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, họ sẽ được giải quyết chế độ, chính sách theo quy định tại Nghị định 154 về tinh giản biên chế. Tương tự, nếu người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã có nguyện vọng nghỉ ngay kể từ khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, họ cũng được hưởng chế độ, chính sách theo Nghị định 154.
Đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã cũ có nguyện vọng tiếp tục được làm việc và cấp ủy, chính quyền địa phương cấp xã mới có nhu cầu sử dụng, họ sẽ được xem xét, bố trí tạm thời vào vị trí hỗ trợ công việc cho hoạt động của hệ thống chính trị của đơn vị hành chính cấp xã mới (cơ quan Đảng, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội, chính quyền địa phương) hoặc tham gia các chức danh người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố đến trước ngày 31/5/2026. Trong thời gian này, họ sẽ tiếp tục được hưởng phụ cấp và các chế độ, chính sách đã được HĐND cấp tỉnh ban hành. Nếu trong thời gian này người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã nghỉ việc, họ vẫn được hưởng chế độ, chính sách theo quy định tại Nghị định 154.
Chính sách trợ cấp cụ thể theo Nghị định 154
Nghị định 154 quy định chi tiết các chế độ cho người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã chưa đến tuổi nghỉ hưu:
Nhóm có dưới 5 năm công tác:
Được hưởng trợ cấp một lần bằng 0,8 lần mức phụ cấp hàng tháng hiện hưởng nhân với số tháng công tác.
Được hưởng trợ cấp bằng 1,5 lần mức phụ cấp hàng tháng hiện hưởng cho mỗi năm công tác.
Được trợ cấp 3 tháng phụ cấp hàng tháng hiện hưởng để tìm việc làm.
Được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hoặc hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
Nhóm có từ đủ 5 năm công tác trở lên và có tuổi đời còn dưới 5 năm đến tuổi nghỉ hưu:
Được hưởng trợ cấp một lần bằng 0,8 lần mức phụ cấp hàng tháng hiện hưởng nhân với số tháng nghỉ sớm so với tuổi nghỉ hưu.
Tiếp tục được hưởng trợ cấp bằng 1,5 lần mức phụ cấp hàng tháng hiện hưởng cho mỗi năm công tác.
Được trợ cấp 3 tháng phụ cấp hàng tháng hiện hưởng để tìm việc làm.
Được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hoặc hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
Nhóm có từ đủ 5 năm công tác và có tuổi đời còn từ đủ 5 năm trở lên đến tuổi nghỉ hưu:
Được hưởng trợ cấp một lần bằng 0,8 lần mức phụ cấp hàng tháng hiện hưởng nhân với 60 tháng.
Được hưởng trợ cấp bằng 1,5 lần mức phụ cấp hàng tháng hiện hưởng cho mỗi năm công tác.
Được trợ cấp 3 tháng phụ cấp hàng tháng hiện hưởng để tìm việc làm.
Được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hoặc hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
Cũng theo Nghị định 154, cán bộ, công chức cấp xã dôi dư do sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023-2025, nếu được bố trí sang làm người hoạt động không chuyên trách cấp xã, sẽ được hưởng các chế độ tương tự như trên. Tuy nhiên, tiền lương tháng hiện hưởng để tính trợ cấp là tiền lương tháng liền kề của chức danh cán bộ, công chức cấp xã trước khi được bố trí làm người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.
Đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định hoặc đang hưởng chế độ hưu trí, chế độ mất sức lao động, họ sẽ được hưởng trợ cấp một lần bằng 15 tháng phụ cấp hàng tháng hiện hưởng.
Những hướng dẫn và quy định chi tiết này của Bộ Nội vụ nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người hoạt động không chuyên trách, góp phần tạo sự ổn định và thuận lợi trong quá trình chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương mới.
Tâm An (t/h)
