Một số hạn chế, thiếu sót
Thực hiện chỉ đạo của Thanh tra Chính phủ về thanh tra mua sắm trang thiết bị y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19, Ủy ban Nhân dân tỉnh Phú Thọ đã giao Thanh tra tỉnh ban hành Quyết định số 24/QĐ-TTr ngày 18/01/2022 về thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, bộ sinh phẩm xét nghiệm, vaccine, thuốc và việc sử dụng các nguồn kinh phí phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Thanh tra tỉnh đã tiến hành thanh tra tại Sở Y tế tỉnh và 22 đơn vị (21 đơn vị thuộc Sở Y tế và Bệnh viện Xây dựng Việt Trì); thời điểm thanh tra từ ngày 01/01/2020 đến 31/12/2021.
Theo kết luận thanh tra, tổng các gói thầu (hoặc số lần mua sắm) trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, bộ sinh phẩm xét nghiệm của các đơn vị năm 2020-2021 là 937 gói thầu (hoặc số lần mua sắm) với tổng giá trị hợp đồng hơn 224,5 tỷ đồng. Trong đó, trang thiết bị y tế hơn 96 tỷ đồng; vật tư y tế trên 38 tỷ đồng; sinh phẩm, kit xét nghiệm hơn 89 tỷ đồng.
Kết luận Thanh tra cũng nêu rõ, các gói thầu cụ thể, kết quả nhìn chung về hồ sơ, trình tự, thủ tục, giá cả cơ bản được các chủ đầu tư tuân thủ quy định của Chính phủ, Bộ Y tế và Bộ Tài chính. Trong đó, các gói thầu do UBND tỉnh phê duyệt (13 gói thầu) có kế hoạch đấu thầu thẩm định trước khi phê duyệt. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện mua sắm vẫn còn một số hạn chế: 18 gói thầu do Sở Y tế phê duyệt hầu hết không thực hiện thẩm định kế hoạch đấu thầu theo quy định tại Điều 13 Thông tư 58/2016/TT-BTC trước khi phê duyệt; các gói thầu do các cơ sở y tế thực hiện còn sai phạm, tồn tại về trình tự lựa chọn nhà thầu...
Cụ thể, tại Sở Y tế một số gói thầu xây dựng kế hoạch cấp bách nhưng hồ sơ chưa thể hiện tính cấp bách; một số gói thầu chưa thực hiện hết các nội dung mua sắm theo kế hoạch được duyệt; hầu hết các gói thầu không thực hiện thẩm định theo quy định tại Điều 13 Thông tư 58/2016/TT-BTC. Một số gói thầu chưa có điều khoản yêu cầu nhà thầu thực hiện bảo đảm hợp đồng; nhà thầu không nộp bảo đảm thực hiện hợp đồng theo Điều 66 Luật Ddấu Thầu 2013. Trong biên bản giao nhận hàng hóa mua sắm Sở Y tế với Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh có hàng hóa không đúng giá thực tế mua sắm...
Đối với Bệnh viện đa khoa tỉnh, các gói thầu chỉ định thầu rút gọn chưa thực hiện công khai kết quả lựa chọn nhà thầu theo quy định; một số hợp đồng mua sắm chưa cung cấp số lưu hành trang thiết bị, chưa quy định cụ thể cam kết về nguồn gốc, chất lượng hàng hóa. Để xảy ra việc ông Trần Gia Phú – Phó giám đốc Trung tâm xét nghiệm thuộc Bệnh viện Đa khoa tỉnh nhận tiền hoa hồng của công ty Việt Á với số tiền hơn 2 tỷ đồng – là hành vi vi phạm pháp luật, có dấu hiệu tội phạm.
Đối với các đơn vị thuộc Sở Y tế và Bệnh viện Xây dựng Việt Trì, một số hồ sơ mua sắm của tổ chuyên gia, thẩm định, hội đồng khoa học thiếu chặt chẽ, chưa đánh giá tư cách pháp nhân của nhà thầu, chưa đánh giá khách quan về tính năng kỹ thuật của một số vật tư y tế. Một số đề xuất, dự toán, hồ sơ nhà thầu cung cấp, hợp đồng mua sắm chưa thể hiện yêu cầu kỹ thuật, tiêu chuẩn chất lượng, quy cách, mẫu mã, hàng hóa. Việc quản lý sử dụng trang thiết bị vật tư, sinh phẩm, kit xét nghiệm tại một số đơn vị chưa sát nhu cầu thực tế; mua nhiều sử dụng ít. Một số đơn vị chưa lập, lưu trữ hồ sơ, danh sách các trường hợp sử dụng xét nghiệm test nhanh từ nguồn tiếp nhận, thiếu biên bản bàn giao hàng hóa giữa đơn vị tài trợ và tiếp nhận, chưa có báo cáo tình hình sử dụng.
Nguyên nhân dẫn đến các hạn chế trên được chỉ ra là tại thời điểm dịch bùng phát, các Sở Y tế triển khai gói thầu phục vụ nhu cầu cấp bách trong phòng chống dịch. Đồng thời, để đảm bảo có đủ thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm phục vụ công tác phòng, chống dịch, bảo vệ tính mạng của người dân địa phương, ngành y tế đã khẩn cấp, quyết liệt trong việc tìm nguồn hàng và đặt yêu cầu sử dụng ngay lập tức lên trên hết.
Một cán bộ của Bệnh viện Đa khoa tỉnh nhận hơn 2 tỷ đồng tiền “hoa hồng” từ Công ty Việt Á
Riêng đối với Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á (công ty Việt Á), trong thời gian từ 04/2020 đến 05/2021, Sở Y tế tỉnh Phú Thọ đã ký kết 8 hợp đồng mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19 với Công ty Việt Á, với tổng giá trị hơn 8,2 tỷ đồng. Các đơn vị còn lại trong đối tượng thanh tra không phát sinh hợp đồng mua sắm với công ty Việt Á.
Cụ thể, Thanh tra tỉnh Phú Thọ xác định, ông Trần Gia Phú (Chi ủy viên Chi bộ xét nghiệm; Trưởng đơn vị Vi sinh, Phó Giám đốc Trung tâm xét nghiệm thuộc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ) nhận hơn 2 tỷ đồng tiền “hoa hồng” từ Công ty Việt Á.
Cụ thể, Kết luận Thanh tra tỉnh nêu rõ: Theo bản tường trình của ông Trần Gia Phú, báo cáo giải trình của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ và Sở Y tế tỉnh Phú Thọ, trước tình hình dịch Covid-19 trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp, Ban Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ giao cho đơn vị Vi sinh thuộc Trung tâm xét nghiệm (Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ) chủ động đề xuất phương án làm xét nghiệm và dự trù sinh phẩm, hóa chất để phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19.
Ông Trần Gia Phú đã tìm hiểu thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng, văn bản hướng dẫn của Bộ Y tế và được biết Công ty Việt Á có cung cấp những sinh phẩm, hóa chất phục vụ công tác chuẩn đoán xác định Covid-19.
Khi xem xét Công ty Việt Á có đầy đủ giấy phép lưu hành, ông Phú đã báo cáo năng lực của Công ty Việt Á với Ban Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, thực hiện đề xuất và dự trù về số lượng chủng loại và tiếp nhận sinh phẩm, hóa chất từ Sở Y tế để phục vụ công tác tác phòng, chống dịch của đơn vị. Việc ký kết hợp đồng mua bán với Công ty Việt Á do Sở Y tế tỉnh Phú Thọ thực hiện.
Sau đó, bà Hồ Thị Thanh Thảo, cán bộ của Công ty Việt Á có liên hệ với ông Trần Gia Phú xin số tài khoản để chuyển tiền "hoa hồng". Theo đó, từ tháng 11/2020 đến tháng 09/2021, bà Thảo đã 04 lần chuyển cho ông Phú (02 lần chuyển vào tài khoản cá nhân ông Phú và 02 lần chuyển vào tài khoản của bố vợ ông Phú – số tài khoản ông Phú cung cấp) với số tiền hơn 2 tỷ đồng.
Đoàn thanh tra xác định, ông Phú không báo cáo việc nhận số tiền trên với Ban Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ và Sở Y tế. Chỉ đến khi đoàn thanh tra đến làm việc tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ (ngày 25/01/2022), ông Phú mới báo cáo sự việc và xin nộp vào ngân sách Nhà nước toàn bộ số tiền đã nhận từ Công ty Việt Á.
Hiện Sở Y tế tỉnh Phú Thọ đã cung cấp toàn bộ hồ sơ các gói thầu liên quan đến Công ty Việt Á cho Công an tỉnh Phú Thọ.
Kiến nghị xử lý trách nhiệm
Về biện pháp xử lý kinh tế, Thanh tra tỉnh chỉ rõ đã thu nộp ngân sách Nhà nước số tiền hơn 02 tỷ đồng của ông Trần Gia Phú. Chánh Thanh tra tỉnh Phú Thọ kiến nghị Thanh tra Chính phủ xem xét, đề xuất với Bộ Y tế có văn bản hướng dẫn làm rõ khái niệm “vật tư y tế” để phân biệt với trang thiết bị y tế; đề nghị UBND tỉnh Phú Thọ chỉ đạo Sở Tài chính, Sở Y tế và cơ quan liên quan xác định rõ khái niệm “đơn vị tài sản”; đề nghị Công an tỉnh Phú Thọ, Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh xem xét, xử lý hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu tội phạm của ông Trần Gia Phú theo quy định pháp luật.
Thanh tra tỉnh yêu cầu Sở Y tế tổ chức kiểm điểm căn cứ tính chất, mức độ vi phạm xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan theo thẩm quyền và quy định pháp luật. Khẩn trương hoàn thiện trình tự, thủ tục xác lập sở hữu toàn dân với tài sản, trang thiết bị do tổ chức, cá nhân ủng hộ, tài trợ theo quy định.
Thanh tra tỉnh yêu cầu bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ căn cứ thông báo hoặc kết luận điều tra của cơ quan chức năng về việc nhận tiền từ công ty Việt Á của ông Trần Gia Phú để tổ chức kiểm điểm. Đồng thời xét tính chất, mức độ vi phạm để xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan theo thẩm quyền và quy định pháp luật. Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ chấn chỉnh, tiến hành khắc phục ngay những hạn chế qua thanh tra đã kết luận.
Thanh tra tỉnh yêu cầu các đơn vị thuộc Sở Y tế và Bệnh viện xây dựng Việt Trì rút kinh nghiệm, khắc phục hạn chế trong tiếp nhận, sử dụng trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19.
Hoan Nguyễn
