Đà bán ròng của khối ngoại vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Chỉ trong ba phiên đầu tháng, nhà đầu tư nước ngoài đã rút hơn 5.300 tỷ đồng, nối dài chuỗi bán ròng dai dẳng bắt đầu từ quý II/2023 và kéo dài qua 10 quý liên tiếp.
Quý III/2025 chứng kiến sự tương phản rõ rệt giữa đà tăng trưởng của chỉ số và dòng vốn ngoại. VN-Index đã bứt phá mạnh mẽ, đạt đỉnh lịch sử 1.696 điểm ngay đầu tháng 9, phản ánh sức sống nội tại của nền kinh tế Việt Nam với tăng trưởng GDP ổn định và các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Thế nhưng, khối ngoại lại ghi nhận mức rút vốn kỷ lục sau hơn 25 năm hoạt động trên thị trường, với giá trị bán ròng lên tới 49.400 tỷ đồng. Con số này không chỉ đánh dấu quý rút vốn mạnh nhất lịch sử mà còn nhấn mạnh sự thận trọng chiến lược của các quỹ đầu tư quốc tế trước những bất ổn vĩ mô toàn cầu.
Trong quý III, nhà đầu tư nước ngoài đã mua vào tổng cộng 241.500 tỷ đồng nhưng bán ra tới 290.900 tỷ đồng, tạo nên mức chênh lệch âm khổng lồ. Điều này phản ánh chiến lược tái cơ cấu danh mục đầu tư, nơi các quỹ ngoại ưu tiên rút vốn khỏi các mã lớn để bảo toàn lợi nhuận trước rủi ro tỷ giá và lãi suất.
Xét về cơ cấu giao dịch, Top 10 cổ phiếu bị bán ròng mạnh nhất đều vượt ngưỡng 1.000 tỷ đồng, với những "ông lớn" dẫn đầu danh sách chịu áp lực xả hàng nặng nề. Đầu tàu là HPG (Hòa Phát) với mức bán ròng hơn 7.300 tỷ đồng, theo sau là FPT (Công ty Cổ phần FPT) hơn 6.800 tỷ đồng. Các mã trong nhóm ngân hàng và bất động sản cũng không thoát khỏi làn sóng này, bao gồm VHM (Vinhomes) 4.600 tỷ đồng, KDH (Khang Điền House) 2.000 tỷ đồng, cùng VPB (Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng), MBB (Ngân hàng Quân Đội), CTG (Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam), và VCB (Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam) – tất cả đều ghi nhận mức bán ròng đáng kể. Những giao dịch này không chỉ phản ánh sự lo ngại về định giá cao của các blue-chip mà còn liên quan đến việc điều chỉnh vị thế trước kỳ vọng nâng hạng thị trường.
Ở chiều mua ròng, bức tranh lại khiêm tốn hơn nhiều. Không có cổ phiếu nào vượt mốc 1.000 tỷ đồng, dù một số mã vẫn thu hút lực cầu nhất định từ khối ngoại, như SHS (Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội) 930 tỷ đồng, SHB (Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội) 743 tỷ đồng, cùng ACB (Ngân hàng Á Châu), TPB (Ngân hàng Tiên Phong), MSB (Ngân hàng Đông Nam Á), DCM (Phân bón và Hóa chất Dầu khí), HVN (Hàng không Việt Nam), GMD (Gemadept), và VNM (Vinamilk). Những lựa chọn này cho thấy khối ngoại vẫn ưu tiên các mã có nền tảng cơ bản vững chắc, tập trung vào lĩnh vực tài chính và logistics – những ngành hưởng lợi từ phục hồi kinh tế hậu đại dịch.
Đặc biệt đáng chú ý là hiệu suất giá cổ phiếu trong bối cảnh bán ròng mạnh mẽ. Trong số 20 cổ phiếu lọt Top mua/bán ròng mạnh nhất quý III, hầu hết đều tăng giá, chứng tỏ sức bật nội tại của thị trường Việt Nam vượt qua áp lực ngoại. Tuy nhiên, ngoại lệ duy nhất là FPT – mã bị bán ròng lớn thứ hai – đã giảm giá, đánh dấu sự đảo ngược so với đà tăng mạnh mẽ trước năm 2025. Điều này có thể xuất phát từ lo ngại về cạnh tranh công nghệ toàn cầu và định giá cao của FPT so với các đối thủ khu vực, khiến các quỹ ngoại chọn cách "thoát hàng" sớm.
Theo phân tích từ các chuyên gia, đà bán ròng kéo dài của khối ngoại chủ yếu xuất phát từ tâm lý phòng thủ trong bối cảnh chênh lệch lãi suất giữa VND và USD đang thu hẹp, đồng thời đồng USD duy trì sức mạnh nhờ chính sách thắt chặt tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Nhiều quỹ ngoại đang tạm dừng dòng vốn để tái cân đối danh mục, chờ đợi tín hiệu rõ ràng hơn về chu kỳ nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam – một bước ngoặt dự kiến sẽ mở cửa cho dòng vốn thụ động khổng lồ từ các chỉ số toàn cầu như MSCI Emerging Markets. Các yếu tố khác bao gồm định hướng tỷ giá linh hoạt hơn từ Ngân hàng Nhà nước, chính sách lãi suất hỗ trợ tăng trưởng, và những cải cách còn tồn đọng như minh bạch hóa giao dịch và nới room ngoại.
Dù vậy, các tổ chức quốc tế như FTSE Russell hay Morgan Stanley vẫn đánh giá Việt Nam là điểm sáng hấp dẫn trong trung và dài hạn. Với nền tảng vĩ mô ổn định – lạm phát kiểm soát dưới 4%, tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ – và định giá cổ phiếu ở mức P/E khoảng 12-14 lần (thấp hơn trung bình khu vực Đông Nam Á), thị trường Việt Nam vẫn giữ sức hút. Việc dòng vốn ngoại trở lại mạnh mẽ có thể chỉ xảy ra sau khi quá trình nâng hạng được xác nhận chính thức, hoặc khi Fed khởi động chu kỳ hạ lãi suất mới vào cuối năm 2025 hoặc đầu 2026, giúp giảm áp lực lên các thị trường mới nổi.
Từ góc nhìn kỹ thuật, VN-Index hiện đang dao động trong vùng tích lũy hẹp 1.640-1.670 điểm, với áp lực bán không quá gay gắt nhưng thanh khoản yếu cho thấy dòng tiền đang "đứng ngoài quan sát". Chuyên gia Chứng khoán Nhất Việt (VFS) nhận định: "Thị trường nhiều khả năng tiếp tục đi ngang tích lũy trong tháng 10, chờ thông tin chính thức về nâng hạng và kết quả kinh doanh quý III để xác định hướng đi mới". Điều này nhấn mạnh nhu cầu kiên nhẫn từ nhà đầu tư nội địa, trong khi các yếu tố vĩ mô như đàm phán thương mại Mỹ-Việt và phục hồi du lịch có thể trở thành chất xúc tác tích cực.
Các công ty chứng khoán lớn như SSI, VCB Securities hay Dragon Capital khuyến nghị nhà đầu tư cá nhân duy trì tỷ trọng cổ phiếu ở mức 50-70% danh mục, ưu tiên các nhóm hưởng lợi từ chính sách tiền tệ nới lỏng và tiêu dùng nội địa. Cụ thể, ngân hàng (nhờ lãi suất thấp kích thích tín dụng), bán lẻ (phục hồi sức mua hậu COVID), và hàng tiêu dùng (lợi thế dân số trẻ) được xem là "lá chắn" an toàn.
L.T (t/h)
