11 tháng năm 2025, trong khi nhiều chỉ số cho thấy đà phục hồi tiếp tục được củng cố và niềm tin thị trường có xu hướng cải thiện, thì những thiệt hại nặng nề do mưa bão, lũ lụt cùng các rủi ro tiềm ẩn về cấu trúc tăng trưởng vẫn tạo ra sức ép không nhỏ đối với mục tiêu phát triển bền vững.
Một trong những điểm sáng nổi bật nhất chính là hoạt động thương mại quốc tế. Tính đến ngày 15/11, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước đã cán mốc 801 tỷ USD, tăng hơn 17% so với cùng kỳ năm 2024, tương đương mức tăng 117,36 tỷ USD. Con số này cho thấy sức bật đáng kể của khu vực sản xuất và xuất khẩu trong bối cảnh thương mại toàn cầu vẫn tồn tại nhiều bất trắc.
Theo Cục Hải quan (Bộ Tài chính), kết quả này phản ánh sự cải thiện rõ rệt của cả xuất khẩu và nhập khẩu, đồng thời thể hiện năng lực thích ứng của doanh nghiệp Việt Nam trước các biến động bên ngoài. Thành công trong xuất khẩu được xem là bài học về chuyển dịch theo hướng chế biến sâu, xây dựng thương hiệu và đáp ứng các tiêu chuẩn xanh ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế.
Tuy nhiên, như nhận định của chuyên gia kinh tế, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm, phía sau tăng trưởng xuất khẩu vẫn tồn tại những rủi ro không thể xem nhẹ. Xuất khẩu của Việt Nam hiện vẫn phụ thuộc lớn vào khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và các nhóm hàng điện tử, máy tính. Khi giá trị gia tăng nội địa còn thấp, nền kinh tế có nguy cơ rơi vào “bẫy gia công”, nơi doanh nghiệp trong nước chưa làm chủ được công nghệ cốt lõi và chuỗi giá trị cao hơn.
Bên cạnh điểm sáng về thương mại, nhiều lĩnh vực khác của nền kinh tế cũng ghi nhận chuyển biến tích cực trong 11 tháng qua. Khu vực công nghiệp và xây dựng đạt được những kết quả đáng ghi nhận; cộng đồng doanh nghiệp hoạt động sôi động hơn; dịch vụ, du lịch từng bước khởi sắc trở lại. Môi trường kinh tế vĩ mô tiếp tục duy trì sự ổn định, tạo nền tảng quan trọng cho tăng trưởng trong trung và dài hạn.
Đánh giá cao triển vọng kinh tế Việt Nam, các tổ chức quốc tế đã liên tục điều chỉnh tăng dự báo tăng trưởng năm 2025. Ngân hàng UOB (Singapore), trong báo cáo công bố ngày 10/11, đã nâng dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam từ 7,5% lên 7,7%. Theo UOB, kết quả vượt trội của nền kinh tế trong 9 tháng đầu năm, với mức tăng trưởng GDP đạt 7,85%, chủ yếu đến từ hoạt động thương mại quốc tế sôi động và sản lượng gia tăng mạnh.
Ông Suan Teck Kin, Giám đốc Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu của UOB cho rằng, triển vọng đến cuối năm 2025 vẫn tích cực nhờ kết quả hoạt động mạnh mẽ trong ba quý đầu năm, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất khẩu. Việt Nam hiện được đánh giá là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất trong khu vực ASEAN. Ông cũng nhấn mạnh vai trò nổi bật của ngành sản xuất – yếu tố được xem là “tạo sự khác biệt”, mang lại giá trị gia tăng cao hơn so với những ngành dựa vào tài nguyên như nông nghiệp hay khai khoáng.
Tuy nhiên, bức tranh hồi phục ấy lại bị phủ bóng bởi những thiệt hại nghiêm trọng do thiên tai. Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), từ đầu năm đến ngày 24/11, thiên tai xảy ra dồn dập trên phạm vi cả nước, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng với tổng thiệt hại ước tính hơn 85.000 tỷ đồng. Mưa bão, ngập lụt không chỉ gây tổn thất lớn về vật chất, mà còn ảnh hưởng đến đời sống người dân, hoạt động sản xuất và chuỗi cung ứng tại nhiều địa phương, đặc biệt là khu vực miền Trung.
Trước tình hình đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 380/NQ-CP ngày 25/11/2025 về các giải pháp khắc phục hậu quả thiên tai, phục hồi sản xuất tại các địa phương bị ảnh hưởng nặng nề. Song song với việc hỗ trợ trước mắt, Chính phủ cũng nhấn mạnh yêu cầu gắn quá trình khôi phục với việc tái cơ cấu lại sản xuất, sắp xếp lại dân cư tại các khu vực nguy hiểm, khôi phục hạ tầng và nâng cao năng lực chống chịu, thích ứng bền vững với thiên tai trong dài hạn.
Không chỉ tập trung vào ứng phó thiên tai, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu đẩy mạnh cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh nhằm tạo thêm dư địa cho tăng trưởng. Công điện số 220/CĐ-TTg ngày 18/11/2025 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung hoàn thành việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính và điều kiện kinh doanh trong năm 2025. Việc xóa bỏ các yêu cầu chưa phù hợp như nộp hồ sơ bản gốc, buộc có mặt trực tiếp, hay giới hạn địa giới hành chính được xem là bước đi quan trọng trong quá trình xây dựng nền hành chính hiện đại và phục vụ.
Về dài hạn, chuyên gia Nguyễn Bích Lâm cho rằng, để nền kinh tế bứt phá và tránh rơi vào những vòng xoáy tăng trưởng thấp, Việt Nam cần thúc đẩy các động lực mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, cũng như các ngành công nghệ cao như công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Việc sớm đưa vào vận hành Trung tâm Tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, cùng với hình thành các khu thương mại tự do thế hệ mới, được coi là những bước đột phá quan trọng.
Cùng lúc, nhiều địa phương đã tập trung khôi phục sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi sau bão lũ, bảo đảm nguồn cung hàng hóa dịp cuối năm và Tết. Việc kiểm soát chặt tín dụng, nâng cao hiệu quả phân bổ ngân sách, thu hút đầu tư chất lượng cao và phát triển khu vực kinh tế tư nhân được nhấn mạnh như những giải pháp trọng tâm.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho rằng, sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương, cùng với việc chia sẻ thông tin một cách minh bạch, sẽ là chìa khóa để giúp sản phẩm Việt Nam vươn xa hơn trên thị trường quốc tế. Đây cũng là điều kiện quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng trên 8% trong năm 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo.
Thiên Trường
