Kon Tum tiếp tục bảo tồn và phát huy nghề dệt thổ cẩm truyền thống của 07 dân tộc ít người

Theo đó, nhằm bảo tồn và phát huy nghề truyền thống nói chung và nghề dệt thổ cẩm nói riêng của 07 dân tộc bản địa của tỉnh là Ba Na, Xơ Đăng, Giẻ -Triêng, Brâu, Rơ Măm, Gia Rai và Hrê nói chung, tỉnh Kon Tum đã có nhiều việc làm thiết thực.

Cụ thể, ngoài 8 nghề truyền thống của đồng bào dân tộc ít người tại chỗ là rèn, đan, làm rượu cần, chế tác nỏ, đẽo thuyền độc mộc, tạc tượng, làm gốm và chế tác các nhạc cụ âm nhạc truyền thống; nghề dệt thổ cẩm đã và đang được chính quyền địa phương tỉnh Kon Tum đặc biệt chú trọng bảo tồn và phát huy.

Hiện, việc bảo tồn được tỉnh Kon Tum chú trọng đầu tiên là truyền thông. Từ tỉnh xuống tới thôn, làng của 10/10 huyện, thành phố đã tổ chức tuyên truyền trực quan trên ác cụm panô, tuyên truyền lưu động bằng xe tô, tuyên truyền thông qua loa truyền thanh tại các thôn, làng.

Bên cạnh đó, các địa phương còn xây dựng băng đĩa về quy trình sản xuất sản phẩm nghề dệt truyền thống thành phim tư liệu, để bảo tồn kỹ thuật sản xuất nghề dệt thủ công truyền thống, kết hợp với nghiên cứu cải tạo năng suất lao động, nhưng vẫn giữ nguyên được giá trị văn hóa truyền thống đặc thù, tinh xảo; lưu giữ các bước sản xuất sản phẩm truyền thống tránh thất truyền cho thế sau; đồng thời dùng tư liệu này để làm tài liệu tuyên truyền trực quan cho bà con tại các Hội nghị tuyên truyền trực tiếp. Xây dựng chuyên trang bảo tồn nghề dệt truyền thống trên các phương tiện thông tin, truyền thông của tỉnh như Đài PT-TH tỉnh Kon Tum, Báo Kon Tum, Trang thông tin điện tử của Ban Dân tộc tỉnh...

Tổ chức hội nghị tuyên truyền, vận động bảo tồn và phát triển nghề truyền thống trực tiếp tại các địa phương cho các đối tượng là già làng, người uy tín, thôn trưởng, các ban ngành của thôn và người dân, đặc biệt là các nghệ nhân. Qua việc tuyên truyền trực tiếp người dân đã được nâng cao ý thức tự giác, khơi dậy lòng tự hào dân tộc đối với việc bảo tồn, lưu giữ nghề dệt truyền thống của dân tộc mình.

Đặc biệt, chú trọng mở lớp dạy nghề dệt thổ cẩm tại cộng đồng, trong đó, chú trọng tới 2 dân tộc rất ít người của tỉnh là Rơ Măm ở làng Le, xã Mô Rai, huyện Sa Thầy và dân tộc Brâu ở làng Đăk Mế, xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi, để các thế hệ kế cận có cơ hội nối tiếp, giữ gìn và phát triển nghề truyền thống của ông cha để lại. 

Hiện nay, thực tế nghề dệt thổ cẩm của dân tộc Hrê không còn nghệ nhân làm nghề, để khôi phục lại nghề này cho dân tộc Hrê, Ban Dân tộc tỉnh Kon Tum đã phối hợp với huyện Kon Plông, xã Pờ Ê - nơi có đông đồng bào Hrê sinh sống tiến hành thu thập mẫu khung dệt tại xã Ba Thành, huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi và hỗ trợ 10 bộ khung dệt, mở lớp dạy nghề dệt thổ cẩm cho đồng bào Hrê tại xã Pờ Ê.

Trong quá trình tổ chức lớp học truyền dạy, các nghệ nhân đã phát huy được khả năng sáng tạo của mình để truyền dạy những nét tinh hoa của nghề dệt truyền thống của dân tộc Hrê cho bà con đặc biệt là lớp trẻ. Vì vậy sau khi học nghề, các học viên cơ bản đã biết cách xe chỉ, dệt vải với những đường nét hoa văn cơ bản. Bà con Hrê tiếp tục tự học hỏi lẫn nhau, để lưu giữ nghề, tránh bị mai một, thất truyền như trước đây.

Ngoài hỗ trợ khung dệt cho dân tộc Hrê, trong 4 năm qua, tỉnh Kon Tum còn hỗ trợ 350 bộ khung dệt cho các hộ gia đình, nhóm hộ gia đình có hoạt động sản xuất nghề dệt thổ cẩm trong toàn tỉnh. Ban Dân tộc tỉnh Kon Tum đã tổ chức khảo sát, thu thập các mẫu khung dệt tại các địa phương của 7 dân tộc thiểu số tại chỗ, để đóng mới đúng theo mẫu truyền thống của từng dân tộc.

Để giới thiệu sản phẩm đến các cơ quan, đơn vị trong và ngoài tỉnh và bán sản phẩm cho các nghệ nhân, Ban Dân tộc tỉnh đã xây dựng điểm trưng bày sản phẩm 9 nghề truyền thống của 7 dân tộc tại chỗ của tỉnh, trong đó có dệt thổ cẩm. Hiện nay số người biết làm nghề truyền thống trong toàn tỉnh Kon Tum là gần 12.200 người, riêng dệt thổ cẩm gần 1.100 nghệ nhân 

Đồng thời, tỉnh Kon Tum còn chỉ đạo Sở Công Thương đưa sản phẩm dệt truyền thống tham gia, triển lãm xúc tiến thương mại tại các Hội chợ và các sự kiện khác trong và ngoài tỉnh như:  Hội chợ triễn lãm hàng công nghiệp nông thôn tiêu biểu khu vực Miền Trung - Tây Nguyên tại Phú Yên; Hội chợ quốc tế Thương mại, du lịch và đầu tư hành lang kinh tế Đông Tây tại thành phố Đà Nẵng; Tuần văn hóa - Du lịch tỉnh Kon Tum; Hội chợ các sản phẩm địa phương tại các huyện, thành phố; dùng làm quà tặng cho khách dự các sự kiện lớn của tỉnh.

Qua đó, việc bảo tồn và phát huy nghề dệt thổ cẩm truyền thống của 7 dân tộc tại chỗ của tỉnh Kon Tum đã và đang được cả hệ thống chính trị vào cuộc và được sự hưởng ứng nhiệt tình của các nghệ nhân trong công tác truyền nghề, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ.

 PV