Lạc vào “thủ phủ” bánh kẹo “3 không”

THCL Không nhãn mác, không rõ nguồn gốc xuất xứ, không hạn sử dụng… là những gì đang diễn ra tại xã La Phù (Hoài Đức, Hà Nội).

“Thủ phủ” hàng nhái

Nói La Phù là trung tâm làm bánh kẹo giả lớn nhất miền Bắc quả không ngoa bởi vào những ngày giáp Tết này, con đường dẫn vào xã luôn bị tắc nghẽn vì xe từ các tỉnh xa đỗ ngang lòng đường chờ xếp hàng.

Có mặt từ sáng sớm, chúng tôi chứng kiến cảnh hàng trăm xe ô tô lớn nhỏ nối đuôi nhau vào La Phù nhập hàng. Qua quan sát, các sản phẩm khá đa dạng về mẫu mã và chủng loại như bánh kẹo, nước uống, dầu ăn, mỹ phẩm…

Theo chân một tiểu thương quê Hà Nam, tận mắt chứng kiến quy trình làm bánh tại một cơ sở ở xóm Thống Nhất, chúng tôi không khỏi giật mình. Xưởng làm bánh của cơ sở này được thực hiện trong một không gian chật hẹp, ẩm mốc, dụng cụ làm bánh vất ngổn ngang dưới đất, những tấm khay đựng thì bánh mốc xanh, mốc đỏ.

Anh Viên, chủ cơ sở cho biết, chủ yếu sản xuất nhái theo các thương hiệu nổi tiếng như Kinh Đô, Hữu Nghị… Tâm lý người tiêu dùng ham rẻ nên chỉ cần bán giá thấp đi một chút thì hàng bán sẽ chạy. Chính vì thế, mỗi ngày cơ sở cho ra lò gần chục tấn bánh kẹo các loại.

Khi chúng tôi đặt vấn đề mua hàng với số lượng lớn thì anh Viên bảo, bánh kẹo ở cơ sở anh bán giá mềm nhất ở đây, ưu đãi cho những khách lấy hàng thường xuyên.

Trao đổi với chị Vân, mộ tiểu thương quê Hà Nam được biết, bánh kẹo ở đây rẻ như bèo, trong khi lợi nhuận thu về không hề nhỏ. Các cơ sở thường thu mua bao bì của các thương hiệu nổi tiếng rồi dán vào sản phẩm bánh kẹo mình sản xuất.

Chúng tôi tiếp tục theo chân chị Vân tới một vài cơ sở khác ở La Phù. Dừng chân ở một cơ sở khác, tiếp chúng tôi là một người đàn ông trạc ngoại ngũ tuần có tên Thảo.

Ông Thảo cho hay, cơ sở của ông phải làm hết công suất từ đầu tháng 10 bởi có rất nhiều đơn đặt hàng từ các tỉnh xa gửi về. Với những đơn đặt hàng thế này, mỗi ngày cơ sở của ông cho “ra lò” khoảng 2 tấn bánh kẹo các loại. Qua quan sát, cơ sở của ông Thảo là một dãy nhà cấp 4 được xây tạm bợ, bánh kẹo được đóng vào các thùng carton chất cao tới tận nóc nhà.

Không chỉ có xóm Thống Nhất, mà các xóm như Tiền Phong, Thắng Lợi cũng có khá nhiều hộ kinh doanh bánh kẹo kém chất lượng. Các loại bánh kẹo, được các hộ dân mua sẵn nhãn mác các thương hiệu nổi tiếng từ nơi khác về dán, sau đó mang đi các nơi tiêu thụ. Có lẽ, nếu không được chứng kiến tận mắt thì các cơ sở ở đây vẫn được khoác trên mình nhãn mác của các thương hiệu nổi tiếng tung ra thị trường.

Không bảo đảm ATVSTP

Có một thực tế, tại các cơ sở làm bánh kẹo của La Phù, hầu hết các công nhân làm không có bảo hộ lao động. Ghi nhận tại một vài cơ sở, quy trình sản xuất tại đây hết sức thô sơ và thiếu ATVSTP.

Tại đây, nhân bánh sẽ được đưa vào một máy trộn có hình dáng giống như một máy xát gạo. Để tạo hương vị và màu sắc bắt mắt, các cơ sở thường cho rất nhiều các bột phụ gia cùng trộn với nhân bánh. Nhân bánh được các công nhân nặn trực tiếp bằng tay trần, không có găng tay hay bất cứ đồ bảo hộ gì khác. Hết giai đoạn làm nhân, tiếp theo bánh sẽ được cắt theo khuôn. Qua quan sát, bánh được cắt trên một chiếc bàn nhem nhuốc. Quy trình làm bánh hoàn toàn bằng thủ công.

Không chỉ làm bánh kẹo bẩn, La Phù còn làm nhiều mặt hàng bẩn cũng không kém như ngô cay, kẹo lạc… Một công nhân tên Tùng cho biết, ngô được các cơ sở mua về luộc, sau đó tẽ ra phơi. Tuy nhiên, do không có không gian rộng nên ngô được phơi ngay cạnh những đống than củi, chỉ cần một cơn gió nhẹ cũng đủ làm cho sản phẩm dính đầy bụi than. Kinh hãi nhất là cảnh chiên ngô vì theo như Tùng nói, dầu chiên ngô toàn là dầu công nghiệp được chiên đi chiên lại nhiều lần. Nhìn chảo dầu, chúng tôi không khỏi rùng mình vì nước dầu đen kịt, không khác gì dầu luyn, nhớt xe máy.

Chỉ vì chạy theo lợi nhuận, không ít người bất chấp sử dụng các nguyên liệu bẩn, độc hại, không rõ nguồn gốc để chế biến sản phẩm kẹo bánh. Nếu người tiêu dùng không biết, mua và sử dụng những sản phẩm không bảo đảm ATVSTP này, thì nguy cơ mắc các bệnh đường ruột, ung thư là rất lớn.

Ngọc Linh - Phan Chinh (TH&CL)