Thứ Tư tuần trước (3/9/2025), cổ đông Công ty cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS) đã thông qua phương án IPO bằng văn bản. Theo kế hoạch, VPBankS sẽ chào bán tối đa 375 triệu cổ phiếu trong giai đoạn từ quý 3/2025 đến quý 2/2026, tương ứng 25% lượng cổ phiếu đang lưu hành, nhằm nâng vốn điều lệ từ 15.000 tỷ đồng lên tối đa 18.750 tỷ đồng. Trước đó, CTCP Chứng khoán Kỹ thương (TCBS) cũng xác định thời điểm IPO trong khung từ quý 3/2025 đến quý 1/2026, dự kiến bán tối đa 231 triệu cổ phiếu, tương đương 11,1% vốn. Với giá chào bán 46.800 đồng/cổ phiếu, định giá TCBS có thể đạt khoảng 4,1 tỷ đô la Mỹ, trở thành thương vụ IPO lớn nhất trong lịch sử ngành chứng khoán Việt Nam.

Thực tế, thị trường IPO Việt Nam đã trải qua giai đoạn trầm lắng. Nếu năm 2019 có tới 27 thương vụ IPO với quy mô 172 triệu đô la Mỹ, thì con số này giảm mạnh trong các năm sau đó. Năm 2021 chỉ còn 13 thương vụ, năm 2022 còn tám thương vụ, năm 2023 tụt xuống ba thương vụ, và năm 2024 chạm đáy với chỉ một thương vụ, huy động vỏn vẹn 37 triệu đô la Mỹ. Trong bối cảnh ấy, sự trở lại của loạt doanh nghiệp chứng khoán với kế hoạch IPO quy mô lớn cho thấy một chu kỳ mới nhiều hứa hẹn đang hình thành.

Không chỉ nhóm chứng khoán, nhiều ngành nghề khác cũng nhập cuộc. Vinpearl (VPL) chính thức niêm yết gần 1,8 tỷ cổ phiếu trên HOSE từ tháng 5/2025, trở thành tân binh quy mô lớn của ngành du lịch – nghỉ dưỡng. F88 lên sàn UpCOM vào tháng 8/2025 và nhanh chóng trở thành mã có thị giá cao nhất sàn, minh chứng cho khẩu vị mạnh mẽ của nhà đầu tư với mảng bán lẻ tài chính. Gelex Group dự kiến IPO công ty con trong lĩnh vực hạ tầng vào cuối năm, trong khi Tập đoàn Hoa Sen xúc tiến đưa các đơn vị Ống thép Hoa Sen, Nhựa Hoa Sen cùng chuỗi bán lẻ Hoa Sen Home lên sàn trong 5 năm tới. Thế Giới Di Động (MWG) cũng đã công bố kế hoạch tách chuỗi Thế Giới Di Động – Điện Máy Xanh và Bách Hóa Xanh để IPO độc lập trước năm 2030.

Sự sôi động này diễn ra trong bối cảnh VN-Index đã vượt mốc 1.700 điểm, tăng gần 60% so với đáy hồi tháng 4/2025, đưa thị trường chứng khoán Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn của dòng vốn nội – ngoại. Hệ thống giao dịch KRX chính thức đi vào hoạt động từ ngày 5/5/2025, giúp cải thiện hạ tầng, giảm chi phí phát hành và nâng cao trải nghiệm nhà đầu tư, đồng thời tạo cú hích cho lộ trình nâng hạng thị trường. Chính những yếu tố này đang khuyến khích doanh nghiệp tận dụng thời cơ IPO, trong khi nhà đầu tư cũng sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao hơn với biên định giá rộng hơn.

Tuy vậy, làn sóng IPO cũng đi kèm rủi ro đáng kể. Khi thị trường hưng phấn, định giá sơ cấp dễ bị đẩy lên cao, thu hẹp biên an toàn cho nhà đầu tư. Đặc biệt, nhóm công ty chứng khoán có lợi nhuận nhạy chu kỳ, dễ chịu tác động khi thanh khoản hạ nhiệt. Lịch sử từng chứng kiến không ít cổ phiếu bị “thổi giá” ở giai đoạn IPO, nhưng khi niêm yết lại giảm sâu, gây thiệt hại lớn. Thêm vào đó, nếu nhiều thương vụ IPO lớn cùng diễn ra trong thời gian ngắn, cầu thị trường có thể không hấp thụ kịp, tạo áp lực phân phối và giao dịch giai đoạn sau.

Để hạn chế rủi ro, giới phân tích khuyến nghị nhà đầu tư cần nghiên cứu kỹ bản cáo bạch, kiểm toán, cấu trúc room ngoại và mức độ tham gia của các nhà đầu tư dài hạn. Đồng thời, việc đánh giá mô hình kinh doanh, triển vọng ngành trong trung và dài hạn là yếu tố then chốt, thay vì chỉ kỳ vọng giá cổ phiếu tăng mạnh ngay sau khi niêm yết.

Làn sóng IPO trở lại không chỉ mang lại cơ hội mở rộng vốn cho doanh nghiệp mà còn giúp thị trường chứng khoán Việt Nam gia tăng quy mô, đa dạng hóa ngành nghề niêm yết, tạo thêm hàng hóa chất lượng cho dòng tiền. Tuy nhiên, cơ hội luôn đi cùng thách thức, và sự tỉnh táo của nhà đầu tư sẽ là yếu tố quyết định thành công trong cuộc chơi mới này.

Phương Thảo(t/h)