Lễ hội Nữ tướng Lê Chân, khơi dậy tinh thần tôn kính tổ tiên, đạo lý uống nước nhớ nguồn, tạo nên ý thức về tình cảm cộng đồng, về sức mạnh truyền thống của dân tộc giúp cho con cháu hậu thế thêm sức mạnh, niềm tin yêu vào cuộc sống hàng ngày.
Từ một nhân vật có thật trong lịch sử với những công đức lớn lao, nữ tướng Lê Chân được nhân dân quận Lê Chân nói riêng người dân thành phố Hải Phòng nói chung tôn vinh là thành hoàng của thành phố và suy tôn bà là bậc Thánh Mẫu. Với ý nghĩa tốt đẹp đó, người dân An Biên xưa đã chọn ngày Thánh đản ngày mồng 8 tháng 2 âm lịch hàng năm là ngày lễ hội truyền thống của người dân nơi đây.
Từ năm 2011 đến nay, UBND quận Lê Chân đã phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch dần đưa Lễ hội truyền thống nữ tướng Lê Chân trở lại với cuộc sống của người dân, với mục đích khôi phục những nét văn hóa truyền thống xưa của làng An Biên, hun đúc thêm tình cảm của người dân thành phố với nữ anh hùng dân tộc, vị thành hoàng của thành phố, tạo nên sức mạnh cộng đồng, ý chí và lòng quả cảm của người dân trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, cùng cả nước bước vào thời kỳ hội nhập và phát triển.
Những nghi thức, nghi lễ truyền thống diễn ra trong lễ hội và những trò chơi dân gian cùng những hoạt động văn hóa, nghệ thuật truyền thống dần được khôi phục và hoàn thiện.
Hiện nay, lễ hội cũng được diễn ra trong 3 ngày, từ ngày mồng 7 đến ngày mồng 9 tháng 2 âm lịch, và được tổ chức tại 3 địa điểm chính là Tượng đài Nữ tướng Lê Chân, đây là địa điểm diễn ra lễ khai mạc và tại đền Nghè và đình An Biên nơi thờ Nữ tướng, nơi diễn ra các nghi thức, nghi lễ và các hoạt động tín ngưỡng của nhân dân.
Để chuẩn bị cho ngày lễ hội của người dân nơi đây, lãnh đạo UBND quận Lê Chân đã phối hợp tích cực với các đơn vị có liên quan, đặc biệt là phối hợp chặt chẽ với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng kế hoạch và nội dung chương trình của Lễ hội, trên cơ sở những nét văn hóa truyền thống.
Ngay từ những ngày cuối năm, tại các di tích thờ nữ tướng Lê Chân công tác dọn dẹp toàn bộ khuôn viên di tích và bao sái đồ thờ tự đã được chỉ đạo triển khai. Ngày mồng 7 tháng 2 âm lịch, Ban tổ chức lễ hội và tại các di tích thờ Thánh mẫu làm lễ Cáo Yết, báo cáo Thánh mẫu công tác chuẩn bị đã hoàn tất và xin phép Thánh mẫu cho phép được khai hội.
Bên cạnh những nghi lễ trang nghiêm, vào những ngày diễn ra lễ hội, tại dải trung tâm, đền Nghè, đình An Biên tổ chức nhiều hoạt động văn hóa dân gian. Để đáp ứng và phù hợp với điều kiện xã hội hiện nay, ban tổ chức lễ hội tổ chức những khu vui chơi, giải trí, những chương trình văn hóa, thể thao phù hợp từng bước khôi phục lại những nét văn hóa truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc.
Tại khu vực Tượng đài nữ tướng Lê Chân - giải trung tâm thành phố tổ chức chương trình Chợ quê, với nhiều gian hàng được chuẩn bị chu đáo, với những sắc thái vùng miền khác nhau, tạo nên những nét riêng, hấp dẫn du khách và nhân dân. Chợ quê được diễn ra trong hai ngày từ ngày mồng 7 đến hết ngày mồng 8 tháng 2 âm lịch.
Tại sân phía trước Trung tâm Triển lãm Mỹ thuật thành phố, phía sau tượng đài tổ chức chương trình biểu diễn Pháo đất, và biểu diễn Võ dân tộc. Tại đền Nghè, tối ngày mồng 8 tháng 2 âm lịch tổ chức chương trình văn nghệ dân gian như hát xẩm, hát chèo, hát văn,... Tại đình An Biên vào ngày 9 tháng 2 âm lịch tổ chức chương trình văn nghệ dân gian, diễn xướng chầu văn, và biểu diễn nhạc cụ dân tộc,...
Mặc dù, nhiều trò chơi dân gian của làng An Biên xưa chưa được khôi phục như bơi chải, đánh phết, chơi cờ, hay các cuộc thi như hội thi hoa Thủy Tiên, thi hát cung văn,... nhưng để phù hợp với điều kiện phát triển của xã hội cũng như khuôn viên của di tích nhiều loại hình văn hóa dân gian được ban tổ chức lựa chọn phù hợp và được người dân Hải Phòng nói chung và người dân Lê Chân nói riêng nhiệt tình tham gia, hưởng ứng.
Lễ hội truyền thống nữ tướng Lê Chân đã và đang trở thành một trong những lễ hội tiêu biểu của thành phố Hải Phòng. Đây là dịp để người dân Hải Phòng nói chung và người dân quận Lê Chân nói riêng bày tỏ lòng ngưỡng mộ và biết ơn với vị nữ tướng tài ba, người đặt nền móng cho thành phố Hải Phòng ngày nay. Được nhân dân Hải Phòng suy tôn là thành hoàng của thành phố - Nam Hải Uy linh Thánh Chân Công chúa tôn thần.
Với ý nghĩa đó, Lễ hội truyền thống nữ tướng Lê Chân mãi mãi tồn tại và có sức sống mạnh mẽ trong lòng người dân thành phố Hải Phòng nói chung và người dân quận Lê Chân nói riêng.
Quỳnh Nga(t/h)
