Gần 600 nhãn sữa giả ngang nhiên tồn tại suốt bốn năm, được Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn làm rõ, gióng lên hồi chuông báo động về những kẽ hở trong quản lý an toàn thực phẩm.
Song, sâu xa hơn, nó phơi bày sự suy đồi đạo đức kinh doanh đến mức đáng phẫn nộ. Những kẻ sản xuất sữa giả, nhắm vào đối tượng trẻ em và người bệnh - những đối tượng yếu thế nhất, cần được bảo vệ nhất - đã vượt qua mọi ranh giới nhân tính, cho thấy lòng tham có thể đẩy con người ta đến tận cùng của sự tha hóa.
Lời Thứ trưởng Trần Văn Thuấn đã khắc họa rõ nét sự nghiêm trọng của vấn đề. Đây không đơn thuần là hành vi kinh doanh gian dối thông thường, mà là sự cấu kết có tổ chức, một đường dây được thiết lập tinh vi chỉ với mục đích trục lợi cá nhân. Những cá nhân và tổ chức này đã bất chấp mọi giá trị đạo đức, lợi dụng lòng tin của người tiêu dùng để xây dựng một hệ sinh thái các công ty ma, tạo dựng danh tiếng ảo hòng che mắt dư luận.
Lý giải về việc gần 600 nhãn sữa giả có thể ung dung tồn tại suốt một thời gian dài như vậy, lãnh đạo Bộ Y tế đã chỉ ra kẽ hở từ chính sách tự công bố sản phẩm đối với thực phẩm bổ sung, được quy định trong Luật An toàn thực phẩm năm 2010 và Nghị định số 15/2018/NĐ-CP. Chủ trương tự công bố vốn dĩ mang ý nghĩa tích cực, nhằm giảm thiểu thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp chân chính phát triển. Thế nhưng, đáng tiếc thay, một bộ phận những kẻ vô lương tâm đã nhẫn tâm lợi dụng chính sách này để sản xuất và kinh doanh những sản phẩm kém chất lượng, thậm chí là hàng giả, gây nguy hại trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.
Ngay khi vụ việc được phanh phui, Bộ Y tế đã có những phản ứng kịp thời, chỉ đạo các tỉnh, thành phố khẩn trương rà soát, kiểm tra và phối hợp với cơ quan chức năng địa phương để thu hồi 12 sản phẩm thực phẩm, dinh dưỡng dạng sữa bột là hàng giả. Đồng thời, sự phối hợp chặt chẽ với Cơ quan cảnh sát điều tra (Bộ Công an) cho thấy quyết tâm xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm này theo quy định của pháp luật. Lời khuyến cáo người dân không nên sử dụng 72 sản phẩm sữa đang trong quá trình điều tra cho đến khi có kết luận cuối cùng là một biện pháp cần thiết để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
Nhìn về tương lai, lãnh đạo Bộ Y tế đã vạch ra những giải pháp mang tính hệ thống, từ việc tham mưu Chính phủ, trình Quốc hội sửa đổi Luật An toàn thực phẩm, trình Chính phủ Nghị định sửa đổi Nghị định 15/2018/NĐ-CP, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về thực phẩm dinh dưỡng, đến tăng cường hậu kiểm và công khai thông tin đến người dân. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Y tế với Bộ Công an và các bộ, ngành liên quan trong việc tăng cường chế tài xử phạt là một bước đi cần thiết để răn đe và trừng trị nghiêm khắc những hành vi sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả, không an toàn.
Vấn nạn người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật về thực phẩm chức năng cũng được Thứ trưởng Thuấn thẳng thắn thừa nhận. Tình trạng này diễn ra khá phổ biến, gây ra không ít nhầm lẫn cho người dân. Những hành vi như quảng cáo khi chưa được cấp phép, quảng cáo sai lệch nội dung, thổi phồng công dụng như thuốc chữa bệnh, hay gây hiểu nhầm về bản chất sản phẩm đã cho thấy sự thiếu trách nhiệm của một bộ phận người nổi tiếng trong việc lan tỏa thông tin.
Mặc dù Bộ Y tế đã có những nỗ lực xử lý, nhưng thực tế vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt trong việc xác định đối tượng vi phạm trên môi trường internet. Sự ẩn danh của các đối tượng, việc sử dụng tên miền quốc tế và máy chủ ở nước ngoài đã gây không ít trở ngại cho công tác điều tra và xử lý.
Để giải quyết những thách thức này, bên cạnh việc tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm quảng cáo thực phẩm chức năng, Bộ Y tế còn chủ trương triển khai đồng bộ nhiều giải pháp khác. Trong đó, việc tăng cường tuyên truyền để nâng cao nhận thức và đạo đức kinh doanh cho các tổ chức, cá nhân tham gia vào lĩnh vực này là vô cùng quan trọng. Đồng thời, việc nâng cao nhận thức cho người dân về thực phẩm chức năng, tránh nhầm lẫn với thuốc chữa bệnh, cũng cần được đẩy mạnh.
Lời khẳng định của Thứ trưởng Thuấn về việc yêu cầu đội ngũ y tế tuân thủ đạo đức nghề nghiệp và không tham gia quảng cáo vi phạm pháp luật là một cam kết đáng trân trọng. Đây không chỉ là trách nhiệm của cán bộ y tế đối với cộng đồng mà còn là một tín hiệu mạnh mẽ về sự quyết tâm chấn chỉnh những lệch lạc trong lĩnh vực này.
Sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Y tế với các bộ, ngành liên quan như Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ, cùng với UBND các tỉnh, thành phố, cho thấy một nỗ lực đồng bộ nhằm quản lý hiệu quả hơn hoạt động quảng cáo thực phẩm chức năng trên mọi phương diện.
Việc hoàn thiện chính sách pháp luật về quảng cáo thực phẩm chức năng, đặc biệt là việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm theo hướng siết chặt quản lý, luật hóa các quy định quản lý quảng cáo trên mạng xã hội, hứa hẹn sẽ tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc hơn để bảo vệ người tiêu dùng trước những chiêu trò gian dối.
Vụ việc sữa giả lần này không chỉ là một bài học đắt giá về những kẽ hở trong chính sách mà còn là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự suy đồi đạo đức của một bộ phận doanh nghiệp. Lòng tham đã khiến họ bất chấp tất cả, đặt lợi nhuận lên trên sức khỏe và tính mạng của những đối tượng yếu thế nhất trong xã hội. Hy vọng rằng, với những biện pháp mạnh mẽ và đồng bộ từ cơ quan quản lý, những hành vi phi nhân tính như vậy sẽ bị trừng trị thích đáng, và niềm tin của người tiêu dùng vào thị trường thực phẩm sẽ được củng cố.
Thành Nam (t/h)
